Ο μεγάλος δείπνος (Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της Κυριακής ΙΑ΄ Λουκά)

(Λουκ. ιδ΄ 16-24)

Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· Ἄνθρωπός τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα, καὶ ἐκάλεσε πολλούς· καὶ ἀπέστειλε τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις· ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστι πάντα. καὶ 

ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι πάντες, ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ
πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν. καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἀπήγγειλε τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα. τότε ὀργισθεὶς ὁ οἰκοδεσπότης εἶπε τῷ δούλῳ αὐτοῦ· ἔξελθε ταχέως εἰς τὰς πλατείας καὶ ῥύμας τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους καὶ χωλοὺς καὶ τυφλοὺς εἰσάγαγε ὧδε. καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος· κύριε, γέγονεν ὡς ἐπέταξας, καὶ ἔτι τόπος ἐστί. καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον· Ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμοὺς καὶ ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκός μου. λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου.Πολλοὶ γὰρ εἰσι κλητοὶ, ὀλίγοι δὲ εκλεκτοί.

Ερμηνεία

Στην παραβολή αυτή που ακούσαμε σήμερα, ο Θεός παρουσιάζεται με τη μορφή ενός ανθρώπου που έχει ετοιμάσει ένα δείπνο για πολλούς προσκεκλημένους. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος μάςς συμπληρώνει πως ο γάμος του παιδιού του προκάλεσε το δείπνο αυτό. Ενώ είχε καλέσει πολλούς, οι προσκεκλημένοι αρνήθηκαν την πρόσκληση φέρνοντας διάφορες δικαιολογίες. Π.χ. Αγόρασαν κτήματα, ζώα ή νυμφεύθηκαν κ.λπ. Τότε ο οικοδεσπότης έφερε στο τραπέζι του όχι τους επώνυμους προσκεκλημένους, αλλά τον απλό λαό που ήταν στις πλατείες και στα σοκάκια της πόλεως, τους χωλούς, τους αναπήρους, τυφλούς και πτωχούς, μέχρις ότου γέμισε το σπίτι του. Μάλιστα είπε: «Οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου» (Λουκ. 14,24).

Τα χαρακτηριστικά του δείπνου

Με τη λέξη «δείπνος» εννοούνται πολλά. Ο άγιος Θεοφύλακτος γράφει πως ο Κύριος ονόμαζε το δείπνο μέγα, «ἐπειδὴ καὶ μέγα τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν μυστήριον», δηλαδή είναι μεγάλο το μυστήριο της σωτηρίας μας. Το τραπέζι που έστρωσε ο οικοδεσπότης Κύριος συμβολίζει τη σωτηρία των ανθρώπων. Μια άλλη ερμηνεία είναι πως ο Κύριος έκανε ένα μεγάλο δείπνο, δηλαδή μια οικουμενική πανήγυρη. Η έλευση του Χριστού, η θυσία Του και το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας είναι η οικουμενική πανήγυρη, γράφει ένας Άγιος· «...δέδωκεν ἡμῖν τὴν ἑαυτοῦ σάρκα φαγεῖν, ἄρτος ὤν ἐξ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺς τῷ κόσμῳ», μας έδωσε να φάμε τη σάρκα του, επειδή ο ίδιος είναι ο άρτος που κατέβηκε απ’ τον ουρανό κι έδωσε ζωή στον κόσμο (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).

Εάν πάρουμε την εικόνα του γαμήλιου δείπνου που αναφέρει ο Ματθαίος· «ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἐποίησε γάμους τῷ υἱῷ αὐτοῦ» (22,2), μπορούμε να πούμε και τις έξης ερμηνείες: Ποιοι είναι αυτοί οι γάμοι που κλήθηκαν τόσοι πολλοί να συμμετάσχουν σ’ αυτούς; Κατά τους Πατέρες, γάμος είναι η μυστική συνάφεια του Χριστού με την Εκκλησία. Ο άνθρωπος ενώνεται με τον Χριστό με την πίστη στη γη αυτή και υπερφυέστατα και τέλεια θα ενωθεί μαζί Του στη Βασιλεία του Θεού. Ο λαός που ενώθηκε με τον Κύριο, είναι η Εκκλησία Του. «Νύμφη μὲν οὖν ὁ λαὸς τῶν πιστῶν, ἡ Ἐκκλησία μυστικῶς συναπτομένη διὰ πίστεως· νυμφίος δὲ ὁ Χριστὸς» (Ευθύμιος Ζιγαβηνός). Κάθε ψυχής νυμφίος είναι ο Χριστός· νυμφώνας όπου γίνεται η ένωση ανδρός και γυναικός, είναι ο τόπος του βαπτίσματος, δηλαδή η Εκκλησία. Εδώ δίδονται οι αρραβώνες στη νύμφη, η άφεση των αμαρτιών και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος. Τα «τελεώτερα» θα δοθούν στο μέλλον, όταν θα μυσταγωγήσει ο Χριστός τους τελείους στα καλύτερα και υψηλότερα. Ας σημειωθεί πως νυμφίος είναι μόνον ο Χριστός, ενώ όλοι όσοι διδάσκουν τον λόγο του Θεού είναι νυμφαγωγοί, γράφει ο άγιος Θεοφύλακτος. Πράγματι κανείς άλλος δεν είναι δοτήρας αγαθών παρά μόνον ο Χριστός. Όλοι οι άλλοι είναι μεσίτες και διάκονοι των αγαθών που δίνει ο Κύριος.

Από πού μας κάλεσε ο Κύριος;

Είναι χαρακτηριστική η παρατήρηση του ιερού Χρυσοστόμου. Ο Κύριός μας κάλεσε από τα στενά της αμαρτίας. Μέσα από καταστάσεις αμαρτωλές, ενώ ζούσαμε ανυποψίαστοι ότι υπάρχει άλλη πνευματική ζωή. Καθένας από μας έχει να διηγηθεί μια τέτοια ιστορία της ζωής του. Βέβαια η πρόσκληση γίνεται αδιάκριτα σ’ όλους, δηλαδή αγαθούς και πονηρούς, αλλά η ζωή όμως αυτών που κλήθηκαν στο δείπνο του Κυρίου, δεν είναι «ανεξέταστος», αλλ’ ερευνάται επιμελώς απ’ τον οικοδεσπότη Χριστό. Προσκλήθηκαν όλοι. Κάθε άνθρωπος από τη φύση του έχει κληθεί στο αγαθό. Έχει έμφυτο το αγαθό μέσα του. Η αμαρτία έκανε τον άνθρωπο πτωχό, ανάπηρο και τυφλό πνευματικά. Μετά τον Χριστό, όσοι πιστέψαμε σ’ Αυτόν, γίναμε εύρωστοι και υγιείς. Μας κάλεσε ο Κύριος από τα στενά της αμαρτίας και μας έκανε ομοτράπεζους και συγκληρονόμους Του. Όσοι δεν τιμήσαμε την πρόσκληση του Κυρίου και όσοι παρακαθίσαμε στο δείπνο Του, αλλά δεν αλλάξαμε ζωή, θα είμαστε αναπολόγητοι. Μας δόθηκε η πρόσκληση από τον Θεό να συμμετάσχουμε στο δείπνο κι εμείς, κυριευμένοι από τα πάθη μας και ειδικότερα από τα πάθη της φιλαργυρίας και φιληδονίας, την απορρίψαμε, με αποτέλεσμα να στερηθούμε την πραγματική ζωή.

Αγαπητοί αδελφοί, δεν βιάζει κανέναν ο Κύριος να συμμετάσχει στο δείπνο Του. Απευθύνεται στην προαίρεσή μας. Εάν όμως θελήσουμε να συμμετάσχουμε σ’ αυτό,τότε αρχίζουν και οι υποχρεώσεις μας. Οφείλουμε να εργαστούμε τις εντολές του Θεού και να συμμετέχουμε στο μυστήριο της ζωής, στο όντως δείπνο, που είναι η Θεία Ευχαριστία. «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες» (Ματθ. 26, 27), μας είπε ο Ίδιος. Η συμμετοχή μας στο ποτήριο της ζωής είναι απαραίτητη, για να συμμετάσχουμε και στη ζωή του Θεανθρώπου. Χριστιανός που δεν συμμετέχει στο δείπνο του Κυρίου, είναι πνευματικά νεκρός. Ας ευχηθούμε όλοι μας να ανταποκριθούμε στο προσκλητήριο του Χριστού που είναι και η σωτηρία μας. Αμήν.

Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος