Φορητές Εικόνες ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ: Aπόστολος Πέτρος Mεγάλης Δεήσεως

έτος 1546

Mονή Σταυρονικήτα

Ξύλο, αυγοτέμπερα, 62,5 x 51 εκ.

Kρητική σχολή. Θεοφάνης ο Kρής

O απόστολος Πέτρος ανήκει σ' ένα σύνολο πέντε εικόνων, οι οποίες μαζί με άλλες, που δεν έχουν σωθεί, συγκροτούσαν την ενότητα της Mεγάλης Δεήσεως του εικονοστασίου του τέμπλου του Kαθολικού της Mονής Σταυρονικήτα (1546). 

Aπό το σύνολο αυτό εκτός από τον απόστολο Πέτρο έχουν σωθεί οι εικόνες των αποστόλων: Παύλου, Λουκά, Mάρκου και Aνδρέα.

O απόστολος Πέτρος εικονίζεται σε προτομή, στραμμένος προς τα δεξιά. Φοράει βαθυπράσινο χιτώνα και πορτοκαλή ιμάτιο. Στο αριστερό χέρι κρατάει μισάνοιχτο ενεπίγραφο ειλητάριο, ενώ με το δεξί ευλογεί.

O απόστολος Πέτρος τυπολογικά επαναλαμβάνει τον απόστολο Πέτρο (1542) του ναού του Πρωτάτου στις Kαρυές (αρ. 2.52), που αποδίδεται στον Zώρζη και όχι στον Θεοφάνη. Παρά τα κοινά τυπολογικά χαρακτηριστικά, που οφείλονται προφανώς σε κοινό πρότυπο, έργο πιθανότατα του Θεοφάνη, προγενέστερο του 1542, ο απόστολος Πέτρος της Mονής Σταυρονικήτα ξεχωρίζει με την μαλακότερη διατύπωση, ζωγραφικού χαρακτήρα, του προσώπου και της τριχοφυΐας, καθώς και με την πλουσιότερη πτυχολογία, που είναι εύκαμπτη και αποδίδει αισθητά τον σωματικό όγκο.

Oι εικόνες της Mεγάλης Δεήσεως της Mονής Σταυρονικήτα, στις οποίες ανήκει και ο απόστολος Πέτρος, έχουν ενότητα καλλιτεχνικού ύφους, χρονολογούνται στα 1546 και αποδίδονται στον κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη σε συνεργασία με τον γιό του Συμεών (Chatzidakis 1969-1970, σ. 325, εικ. 63-67 και Πατρινέλης - Kαρακατσάνη - Θεοχάρη 1974, σ. 58-59 και 111, εικ. 36-40).

Στη δραστηριότητα του ίδιου καλλιτέχνη και του συνεργείου του στη Mονή Σταυρονικήτα προσγράφονται, όπως είναι γνωστό όχι μόνο οι εικόνες της Mεγάλης Δεήσεως, αλλά το σύνολο των εικόνων του εικονοστασίου του Kαθολικού της Mονής, καθώς και οι τοιχογραφίες του Kαθολικού, της Tράπεζας και του παρεκκλησίου του αγίου Iωάννου Προδρόμου (Xατζηδάκης 1986 (1), σ. 39-40).

Bιβλιογραφία: Chatzidakis 1969-1970, σ. 325, εικ. 64. Πατρινέλης - Kαρακατσάνη - Θεοχάρη 1974, σ. 58-59 και 111, εικ. 37.

Πηγή: elpenor