Ἡ Ὀρθόδοξη Εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ

Ἡ Ὀρθόδοξη Εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ Τό ὀρθόδοξο δόγμα, ὅπως διαγράφεται ἀπό τήν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας καί τήν ἑρμηνευτική διδασκαλία τῶν Πατέρων γιά τό γεγονός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, τό ἐκφράζει πλήρως ἡ βυζαντινή εἰκόνα. 

Ἡ ὀρθόδοξη εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, πού ἐπιγράφεται «ἡ εἰς Ἅδου κάθοδος», συνδέει δύο γεγονότα. Τό ἕνα εἶναι ἱστορικό καί τό ἄλλο ἐσχατολογικό: τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ «ἐν χρόνῳ» καί τή δική μας ἀνάσταση, τήν κοινή ἀνάσταση ὅλων μας, στά ἔσχατα. 

Γιά τήν Ὀρθοδοξία ἡ στιγμή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ παραμένει ἀνεικόνιστη. Στήν παραδοσιακή ἁγιογραφία ἡ πραγματική στιγμή τῆς Ἀναστάσεως οὐδέποτε ἀπεικονίστηκε. Καί τά Εὐαγγέλια καί ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας σιγοῦν ὡς πρός τή στιγμή αὐτή. Σύμφωνα μέ τήν πίστη μας ὁ Χριστός ἀναστήθηκε «ἐσφραγισμένου τοῦ τάφου». 

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἔγινε θεοπρεπῶς μέ τρόπο ἀπρόσιτο γιά τά ἀνθρώπινα μάτια. Τά στοιχεῖα μέ τά ὁποῖα εἰκονογραφεῖται «ἡ εἰς Ἅδου κάθοδος» εἶναι παρμένα ἀπό τίς συνθῆκες πού μᾶς περιγράφουν τά ἀπόκρυφα εὐαγγέλια. 

Περιγραφή τῆς εἰκόνας τῆς Ἀναστάσεως 

Στό κέντρο τῆς εἰκόνας δεσπόζει ὁ νικητής τοῦ θανάτου, ὁ Χριστός. Φέρει ἀστραφτερά καί ἀκτινοβόλα ἐνδύματα καί περιβάλλεται ἀπό φωτεινή δόξα. 

Δόξα ὀνομάζεται τό φάσμα τοῦ φωτός πού περιβάλλει τό Χριστό καί συμβολίζει τό μεταμορφωμένο Σῶμα Του καί ταυτόχρονα τό ἀνέσπερο φῶς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Τά χέρια Του καί τά πόδια Του εἶναι σημαδεμένα μέ τίς οὐλές ἀπό τά καρφιά τῆς Σταύρωσης. Τό φωτοστέφανο πού περιβάλλει τή θεία Του κεφαλή, τά ἀκτινοβόλα Του ἱμάτια, ἡ θριαμβευτική ὄψη τοῦ παναγίου προσώπου Του ἐναρμονίζονται πλήρως μέ τά νοήματα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως, ὅπως ἐκφράζονται στό νικητήριο ἀπολυτίκιο τῆς ἡμέρας: 

«Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος»! 

Καί πράγματι ὁ θάνατος παριστάνεται ἁλυσοδεμένος, κάτω ἀπό τίς ἀμπαρόπορτες τοῦ Ἅδη, ὅπου πατᾶ θριαμβευτής τοῦ θανάτου ὁ Κύριος. Εἶναι δεμένος ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους μὲ τὰ ἴδια δεσμά, μὲ τὰ ὁποῖα εἶχε δέσμιο καὶ ὑποχείριο τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. 

Ἀνάμεσα σέ δύο ἀπότομους βράχους ἀνοίγει μία σκοτεινή ἄβυσσος. Εἶναι τά «κατώτατα τῆς γῆς», στά ὁποῖα εἰσῆλθε ὁ Χριστός μας γιά νά ἀνασύρει, ὡς λάφυρο νίκης, ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, πού τό ἀντιπροσωπεύουν στήν εἰκόνα τά πρόσωπα τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Σέ μερικές εἰκόνες τή διάλυση τοῦ κράτους τοῦ θανάτου τή συμβολίζουν οἱ σπασμένες ἁλυσίδες καί τά σκορπισμένα κλειδιά καί καρφιά. Ἐπίσης, συχνά διακρίνουμε τίς μαρμάρινες σαρκοφάγους, τίς πύλες τῆς κολάσεως, καθὼς καὶ τίς μορφὲς τοῦ σατανᾶ καὶ τοῦ Ἅδη μὲ τὰ φοβισμένα πρόσωπα καὶ τὰ γυάλινα μάτια. 

Ὁ Χριστὸς ἐπιστρέφει τροπαιοῦχος ἀπὸ τὴ μάχη του μὲ τὸν ἅδη κρατῶντας τὰ πρῶτα λάφυρα τῆς νίκης. Μέ δυναμική ζωντάνια καί θεοπρεπῆ συγκατάβαση ὁ Χριστός τραβᾶ τά παραλυμένα χέρια τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Εἶναι σάν νά θέλει νά ξεριζώσει ἀπό τήν ἀνθρώπινη φύση τους -καί κατ’ ἐπέκταση ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους- τό θάνατο, πού εἰσέδραμε καί κατάπιε παγγενῆ τόν Ἀδάμ. Ὁ Ἀδάμ γονατιστὸς Τὸν κοιτάζει εὐχαριστιακά. Πίσω του ἡ Εὔα μὲ κατακόκκινο μαφόριο καὶ κοντά της οἱ δίκαιοι, ποὺ περίμεναν μὲ πίστη τὴν ἔλευση τοῦ Λυτρωτῆ. Ἀνάμεσά τους ὁ Ἄβελ ποὺ πρῶτος γεύτηκε τὸν θάνατο. Στὴν ἀριστερὴ πλευρὰ εἰκονίζονται οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης Δαβίδ, Σολομών, Μωυσῆς, Πρόδρομος κ.ἄ. 

Οἱ Προπάτορες γνωρίζοντας πιά καλά ποιός εἶναι ὁ νικητής τοῦ θανάτου, ἐγκαταλείπονται στά χέρια τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ ζωή καί τό φῶς τό ἀνέσπερο. 

Μαζί μέ τούς Προπάτορες Ἀδάμ καί Εὔα ὁ Κύριος ἐλευθερώνει ἀπό τά δεσμά τοῦ θανάτου ὅλους τούς δικαίους. Εἶναι ἐκεῖνοι πού προετοίμασαν μέ τό κήρυγμά τους τίς ψυχές ὅσων βρίσκονταν στόν ἅδη, γιά νά δεχθοῦν τόν Σωτῆρα καί νά σωθοῦν. Σὲ μερικὲς εἰκόνες ὁ Κύριος κρατάει στὸ χέρι Του τὸ ζωηφόρο Σταυρό, τῆς εὐσεβείας τὸ «ἀήττητον τρόπαιον», μὲ τὸν ὁποῖο καταργήθηκε ἡ δύναμη καὶ τὸ κράτος τοῦ θανάτου. Ἀλλοῦ ἔχουμε στὸ ἐπάνω μέρος τῆς εἰκόνας δύο ἀγγέλους, ποὺ κρατοῦν στὰ χέρια τους τὰ σύμβολα τοῦ Πάθους.

(Ἀπό τό βιβλίο «Τί ξέρεις ἐσύ γιά τίς εἰκόνες;», ἐκδ. «Ἑτοιμασία», Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου Καρέα)

Πηγή: agiamarinailision