Ιερά Μονή Παναγίας Κλαδόρμης και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας

Η Φούρκα είναι ορεινός οικισμός στον δήμο Κόνιτσας του νομού Ιωαννίνων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός της ανέρχονταν στους 90 κατοίκους.

Παλαιότερα οι κάτοικοι διέμεναν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και δεν το εγκατέλειπαν τους χειμερινούς μήνες, όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα χωριά που είναι χτισμένα ψηλότερα από τα 1100 μέτρα υψόμετρο.

Το χωριό περιβάλλεται από πλούσια δάση δρυός, οξυάς, μαύρης πεύκης και ελάτης, ενώ σημαντικές εκτάσεις καταλαμβάνουν οι χορτολιβαδικές εκτάσεις.

Για το λόγο αυτό η κτηνοτροφία και η υλοτομία αποτελούν βασικές δραστηριότητες των κατοίκων.

Η Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή και ως Παναγία Κλαδόρμης ή Κλαδόρας, βρίσκεται βορειοανατολικά του χωριού Φούρκα, στο ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Κόνιτσας. Απεχει εφτα χιλιόμετρα απο το χωριο Φουρκα.

Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.100 μ., στις βόρειες υπώρειες του Σμόλικα.

Για να φτάσει κανείς στη Μονή θα ακολουθήσει την Ε.Ο. Ιωαννίνων-Κοζάνης και λίγα χιλιόμετρα μετά την Κόνιτσα, ο δρόμος παρακάμπτει δεξιά προς Αγία Παρασκευή (Κεράσοβο) και συνεχίζει για Φούρκα.

Από εκεί, στη μονή οδηγεί χωματόδρομος μήκους 7 χλμ. ή μονοπάτι για πεζοπορική διαδρομή μέσα σε δρυοδάση απολαμβάνοντας το μεγαλείο του φυσικού τοπίου .

Ξεκινώντας από το χωριό προς το βορειοανατολικό μέρος του, βαδίζεις ένα δρόμο φιδωτό, ομαλό, ευκολοπάτητο και σκιερό σχεδόν και ύστερα από 1.30 ώρα (6 χιλ. απόσταση) φτάνεις στο αρχαιότατο, φιλόξενο και ιστορικό Μοναστήρι που έχει υψόμετρο 700 μ. περίπου.

Περιβάλλεται από διάφορα δέντρα, πανύψηλα και παχύσκια, οπωροφόρα και μη. Πλεονάζουν οι βαλανιδιές.

Η θέση του είναι ομαλότατη, μαγευτική και ρομαντική. Θαυμάζεις το άγριο μεγαλείο του φυσικού τοπίου. Είναι ένα πραγματικό αρχαιολογικό μνημείο.

Ο ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ονομάζεται «Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή Παναγία Κλαδόρμη ή Κλαδόρα."

Πως βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα:

Σύμφωνα με μια εκδοχή, κάποιος βοσκός από την περιοχή ανακάλυψε κάποτε την εικόνα της Παναγίας (εφέστια εικόνα της Μονής σήμερα), στα σύνορα της Φούρκας με τη Σαμαρίνα.

Επειδή η διεκδίκησή της οδήγησε σε έντονη φιλονικία μεταξύ των δύο χωριών, βρέθηκε η εξής λύση: η εικόνα φορτώθηκε σε άλογο που δεν ανήκε στην περιοχή, το οποίο στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερο. Το ζώο κινήθηκε προς τη Φούρκα και στάθηκε κάτω απ’ τα κλαδιά μιας βελανιδιάς, κοντά σε μια μεγάλη πέτρα που φέρει και σήμερα την ονομασία «Πέτρα Κλαδόρα».

Σ’ εκείνο το σημείο αποφασίστηκε να χτιστεί ναός και μοναστήρι.

Ωστόσο, την επόμενη μέρα η εικόνα βρέθηκε πάνω στα κλαδιά της βελανιδιάς, γεγονός που λέγεται πως δικαιολογεί και την ονομασία της.

Πιστεύεται μάλιστα πως το σημείο στο οποίο βρίσκεται μέχρι σήμερα η εικόνα ταυτίζεται με τη θέση της συγκεκριμένης βελανιδιάς.

Μια δεύτερη εκδοχή συνδέει την ονομασία της Μονής με τη λέξη «Κλαδόρμο», που απαντάται στην περιοχή και σημαίνει χαρά μου, αγαπημένο μου ή καλό μου. Η εκδοχή αυτή φαίνεται αρκετά πειστική, αν συνδυαστεί με την επιγραφή που βρίσκεται χαραγμένη στο ασημένιο πουκάμισο της εικόνας: «Παναγία η πάντων χαρά».

Η Μονή πρωτοϊδρύθηκε πιθανόν το 12ο αιώνα, ενώ, σύμφωνα με δύο εντοιχισμένες πέτρινες κτητορικές επιγραφές που φέρουν τη χρονολογία 1747, ο ναός χτίστηκε εκ νέου στις αρχές του 18ου αιώνα, στη θέση άλλου, παλαιότερου ναού.

Μεγάλη ήταν η προσφορά της Μονής στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ενώ κατά το Μακεδονικό Αγώνα έγινε καταφύγιο αγωνιστών. Υπήρξε μάλιστα ο τόπος μυστικής συνάντησης των Φιλικών Μητροπολιτών Ιωαννίνων Σπυρίδωνος και Γρεβενών Αιμιλιανού, του εθνομάρτυρα.

Στο έπος του 1940 λειτούργησε ως νοσοκομείο για τους τραυματίες πολέμου. Μεταξύ των τραυματιών που περιέθαλψε ήταν κι ο πρωτεργάτης της ελληνικής αντίστασης, συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης (2-11-1940).

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ

Η Μονή έχει το τυπικό μοναστηριακό περίκλειστο σχήμα. Το κτιριακό συγκρότημα περιλαμβάνει το ηγουμενείο, κελλιά και ξενώνα , ενώ στη δυτική πλευρά της υπάρχει κωδωνοστάσιο.

Στο κέντρο του μοναστηριακού συγκροτήματος υψώνεται επιβλητικό το Καθολικό. Είναι τρίκλιτος ναός σε τύπο σταυροειδή, με οκταγωνικό τρούλο ύψους 8 μέτρων.

Στο εσωτερικό του ναού ο επισκέπτης αντικρύζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι λιτό, διακοσμημένο με ζωγραφιστά άνθη.

Είναι επιχρυσωμένο και φέρει εικόνες μεταβυζαντινής τέχνης. Οι εικόνες του Χριστού και του Προδρόμου φέρουν χρονολογία 1681, ενώ της Παναγίας Βρεφοκρατούσας 1702. Οι τοιχογραφίες του Καθολικού, έργο του αγιογράφου Χ. Μόκα από τη Φούρκα, είναι πιο πρόσφατες και χρονολογούνται στα 1930.

Μια χοντρή αλυσίδα στο νάρθηκα, θυμίζει έναν από τους παλιούς τρόπους θεραπείας των ψυχασθενών.

ΚΕΙΜΗΛΙΑ

Εκτός από τις τρείς θαυματουργές εικόνες της Παναγίας, στη Μονή ανήκουν και ιερά λείψανα αγίων (Αγ. Κοσμά, Αγ. Νικολάου κ.ά.), τα οποία, για λόγους ασφαλείας, φυλάσσονται αλλού.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ

Παρόλο που η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα που τιμάται το Γενέσιόν της.

Τις παραμονές, έφιπποι νέοι μεταφέρουν τη θαυματουργή εικόνα από το χωριό στη Μονή. Τελείται Μέγας Εσπερινός με Αρτοκλασία και ανήμερα η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.

Δεύτερη Πανήγυρη γίνεται της Ζωοδόχου Πηγής. Πέραν αυτών, τελούνται και ιδιωτικές λειτουργίες, κατόπιν συνεννοήσεως.

Το 2009, με απόφαση του Μητροπολίτη Κονίτσης κ.κ. Ανδρέα, διορίστηκε Ηγουμενοσυμβούλιο, το οποίο, μεταξύ άλλων, μεριμνά για την αναστήλωση και αναδιοργάνωση της Ιεράς Μονής.

Η Ιερά Μονή ανοίγει για προσκυνητές μονο κατόπιν συνεννοήσεως.

Βοήθεια μας!
Πηγή: gina.patton