Κόσμημα του λειτουργικού πλούτου της χριστιανικής Ανατολής αποτελεί η υπό το όνομα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Θεία Λειτουργία. Ο λειτουργικός τύπος του Αγίου Γρηγορίου συναντάται διαδεδομένα στη λειτουργική παράδοση της Αλεξανδρείας.
Στην αλεξανδρινή ομάδα των λειτουργικών τύπων ανήκουν τρεις κλάδοι· ο ελληνικός/αιγυπτιακός, ο κοπτικός/αιγυπτιακός και ο αιθιοπικός ή αβυσσηνιακός. Στον ελληνικό/αιγυπτιακό κλάδο συναντούμε τους λειτουργικούς τύπους του Αποστόλου Μάρκου, του ευχολογίου Σεραπίωνος Θμούεως, τον αλεξανδρινό τύπο του Μεγάλου Βασιλείου και του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Κατά τον Π. Τρεμπέλα, οι δύο τελευταίοι τύποι προέρχονται από τις κοινότητες Καππαδοκίας και Πόντου. Η Θεία Λειτουργία του Αγίου Γρηγορίου σώζεται στον Παρισινό Κώδικα 325, του ΙΔ΄ αιώνα, της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων.
Ο αρχικός πυρήνας του κειμένου της αναφοράς του Αγίου Γρηγορίου δεν προέρχεται από την Αλεξάνδρεια, καθώς είναι κατά βάση συριακός. Η διάρθρωση και οι επιμέρους διατάξεις της εναρμονίζονται προς τη δομή των συριακών λειτουργικών τύπων. Η προέλευσή της από τη γραφίδα του Αγίου Γρηγορίου είναι αβέβαιη. Κατά τον Baumstark αποτελεί την παλαιά αναφορά της τοπικής Εκκλησίας της Ναζιανζού, η οποία αναθεωρήθηκε από τον Άγιο Γρηγόριο και διά της Καππαδοκίας διαδόθηκε στην Αίγυπτο. Στον αντίποδα, ο Dix αρνείται οιαδήποτε σχέση του λειτουργικού τύπου με τον Άγιο, χωρίς να επιχειρηματολογεί σχετικά. Πιθανότερα, η Λειτουργία βασίζεται στη λειτουργική παράδοση που κατέλειπε ο Άγιος Γρηγόριος ως λειτουργός, χωρίς να καταγράφηκε από την πένα του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου