Η Κοίμηση της Θεοτόκου

Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Στην υμνογραφία της Ορθόδοξης Εκκλησίας η Θεοτόκος χαρακτηρίζεται ως «μετά Θεόν η θεός, τα δευτερεία της Τριάδος η έχουσα». Ο χρακτηρισμός της αυτός φαίνεται σε ορισμένους υπερβολικός η και δογματικά αβάσιμος.

Αυτό όμως δεν είναι καθόλου ορθό, αλλά αντιθέτως αποδίδει την πεμπτουσία της ορθόδοξης θεολογίας και ανθρωπολογίας.

Η Θεοτόκος δεν είναι μόνο η πρώτη, αλλά και η μόνη που συνέργησε ουσιαστικά στο σωτηριώδες έργο της θείας Οικονομίας.
Είναι η μόνη «πρόξενος των υπέρ φύσιν αγαθών» για τους ανθρώπους [1]. Η συγκατάθεση της Παρθένου στον χαιρετισμό του Αρχαγγέλου Γαβριήλ ήταν η απαρχή της οντολογικής διαδικασίας για την σωτηρία και ανακαίνιση του ανθρώπου και ολόκληρης της κτίσεως.

Η ανθρώπινη «συνεργία», που συνιστά ουσιώδη αρχή της ορθόδοξης δογματικής διδασκαλίας, δεν αποτελεί μόνο ηθικό αλλά και οντολογικό αίτημα για την σωτηρία του ανθρώπου. Ο Θεός δεν σώζει τον άνθρωπο χωρίς την «συνεργία», δηλαδή την συνεργασία του· προϋποθέτει την ελεύθερη συγκατάθεση και συμμετοχή του στο έργο αυτό. Και το αίτημα αυτό εκπληρώνεται με την συνεργία της Θεοτόκου στο έργο της θείας Οικονομάς. Χωρίς την παρουσία της Θεοτόκου και την καθολική συμμετοχή της στο έργο της θείας Οικονομίας η σωτηρία και ανακαίνιση του κόσμου παραμένει μετέωρη.

Όπως παρατηρεί ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, όπως ο Χριστός ήθελε και έγινε άνθρωπος, έτσι και η Παρθένος έπρεπε να γίνει μητέρα του με την ελεύθερη συγκατάθεσή της. Έπειτα, όπως ο Σωτήρας δεν ήταν άνθρωπος και υιός ανθρώπου μόνο εξαιτίας της σάρκας του, αλλά είχε και ψυχή και νού και θέληση και καθετί το ανθρώπινο, κατά τον ίδιο τρόπο έπρεπε να έχει και τέλεια μητέρα, που θα υπηρετούσε στην γέννησή του όχι μόνο με την φύση του σώματός της, αλλά και με τον νού και με την θέληση και με όλα όσα είχε ως άνθρωπος. Έπρεπε δηλαδή η Παρθένος να προσφερθεί στον Θεό ως όλος άνθρωπος, ψυχικά και σωματικά, για να σώσει ο Θεός τον όλον άνθρωπο [2].

Διαβάστε περισσότερα »