Αγίου και Μεγάλου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
Ερώτηση 205η
Για τη διαμόρφωση και το χαρακτήρα των Αγίων εικόνων.
Θέτουν, είπες, το ερώτημα οι θρασύτεροι και κακόπιστοι από τους Εικονομάχους και που θεωρούν σοφία το περίεργο: "Ποια από τις εικόνες του Χριστού είναι αληθινή; Εκείνη που έχουν οι Ρωμαίοι, ή αυτή
που ζωγραφίζουν οι Ινδοί, ή αυτή που ζωγραφίζεται από τους Ειδωλολάτρες [*] ή τους Αιγυπτίους; γιατί αυτές δεν μοιάζουν η μία στην άλλη, και όποια από αυτές χαρακτηρίσει κάποιος αληθινή, είναι φανερό ότι διαγράφει τις υπόλοιπες".
Αλλ’ αυτή τους την απορία, ή καλύτερα την κακοτροπιά τους, συ το ωραίο αγαλλίαμα της Ορθοδοξίας, μπορείς από πολλές απόψεις να την αποκρούσεις και ν’ αποδείξεις, ότι είναι γεμάτη από πολύ παραλογισμό και δυσσέβεια.
Και πρώτον μπορούμε να πούμε σ' αυτούς, ότι: "κατ' αρχήν με την απόφασή σας να πολεμάτε τις εικόνες και χωρίς να το θέλετε επιβεβαιώσατε την ύπαρξη και την προσκύνησή τους σε όλα τα μέρη της οικουμένης, όπου υπάρχουν Χριστιανοί". Ώστε, αυτό που επιχειρούν να καθαιρέσουν, συλλαμβάνονται με τα ίδια τα λόγια τους να το στερεώνουν περισσότερο.
Δεύτερον, λησμόνησαν, με αυτά που λένε, ότι εντάσσονται στην τάξη των Ελλήνων. Καθόσον μπορούμε να πούμε ότι είναι ίδια όσα έχουν λεχθεί για τις σεπτές εικόνες και για τα άλλα μυστήρια.
Γιατί θα μπορούσε να πει κανείς: "Ποιούς λόγους του ευαγγελίου ονομάζετε θεόπνευστους;" ή αλλιώς: "Ποιο ονομάζετε ευαγγέλιο; Επειδή με άλλα σχήματα και τύπους γραμμάτων απαρτίζεται το Ρωμαϊκό, με άλλους το Ινδικό, με άλλους το Εβραϊκό, και με άλλους το Αιθιοπικό. Και δεν γράφονται μόνο με τύπους και σχήματα γραμμάτων ανόμοια, άλλα και προφέρονται με άλλο ήχο και σημασία φωνής διαφορετικού είδους και τελείως άσχετη". Δεν μπορούν λοιπόν να το πουν.
"Γιατί μάλλον να μη λέτε, ότι: "σε κανένα δεν αρμόζει να πιστεύει ή να προσέρχεται στο ευαγγέλιο, επειδή το προφέρουν με ανόμοιους, και σχημάτων τύπους, και ήχους φωνής, και σημασίες;"
Και αυτό βέβαια το τόλμημα είναι των δικών σας λογισμών· γιατί κανένας Ειδωλολάτρης, κανένας, δεν θα μας το κάνει εύκολα αυτό το ερώτημα· γιατί υπάρχουν και σ’ αυτούς πολλά παραπλήσια σεβάσματα, και όπως η φύση τους είναι κοινή με τη δική μας και ο νους και ο λόγος και η σύγκραση της ψυχής με το σώμα που γίνεται με όμοιο τρόπο και άπειρα άλλα, το ίδιο και η ιδέα τους για το Θείο, έστω και αν διαφέρουν στα περισσότερα και κυριότατα. Υπάρχουν λοιπόν εκείνα που εξαιτίας της σαφήνειας των κοινών εννοιών ούτε αυτοί τολμούν να αντιταχθούν.
Άρα ούτε ο Ειδωλολάτρης θα αμφισβητήσει αυτή την πρακτική μας, αλλά κάποιος άλλος μονάχα τελείως άθεος και άθρησκος, που δεν παραδέχεται καμιά απολύτως έννοια του θείου, ούτε λατρεία.
Τρίτο και παρόμοιο με το δεύτερο: "Ποιον σταυρό θα πείτε ότι θα θεωρήσουμε οπωσδήποτε όμοιο με τον πρωτότυπο; αυτόν που σχηματίζεται μαζί με τον τίτλο, ή εκείνον που ιχνογραφείται και αναμορφώνεται χωρίς τον τίτλο;" Γιατί, όποιων η ομοιότητα θα ομολογηθεί από εμάς, απ' αυτό (σύμφωνα με το δικό σας σοφό συλλογισμό) θα απορριφθεί η κατασκευή και η προσκύνηση των λοιπών (αλλά κατά δική σας γνώμη, που τολμάτε τέτοια, για τόσο σοβαρά ζητήματα, μπορεί και να έχει ήδη απορριφθεί).
Τέταρτον, τη διαφορά που έχουμε και την ανομοιότητα στις μυστικές θυσίες και τις άλλες Ιερουργίες θα την προσκομίσετε για να διαβάλετε και να ανατρέψετε όλη την άχραντη τελετή και λατρεία μας; γιατί, με τα πονηρά σχέδια που μελετήσατε με τη διάνοιά σας εναντίον της εικόνας του Χριστού, ελεγχθήκατε ότι κλονίζετε εκ βάθρων όλη την Ιερή τελετή και τα θεία μυστήρια τών Χριστιανών.
Πέμπτο που πρέπει να πούμε είναι αυτό που στηλιτεύει περισσότερο την ασέβεια και τη μισοχριστία τους: Γιατί δηλαδή στέκεστε στη θεία εικόνα και ξετυλίγετε αυτές τις φλυαρίες, ενώ πρέπει να αναλάβετε τον αγώνα εναντίον του ίδιου του εικονιζόμενου; (πράγμα που κρύβουν ως τώρα). Γιατί αυτό που κυοφορείτε στο μυαλό σας, τον αδιάλλακτο δηλαδή πόλεμο εναντίον του Χριστού, δεν το φανερώνετε αυτό και με τα χείλη και με γυμνό πρόσωπο, αλλά με το πρόσχημα της εικόνας;
Ας μας πουν ότι, επειδή οι Ειδωλολάτρες νομίζουν ότι ο Χριστός εμφανίσθηκε όμοιος με αυτούς, οι Ρωμαίοι επίσης ότι μοιάζει περισσότερο μ' αυτούς, οι Ινδοί πάλι με τη δική τους μορφή, και οι Αιθίοπες είναι φανερό επειδή μοιάζει με αυτούς. Επειδή συμβαίνουν αυτά, ποιος είναι ο αληθινός Χριστός; ποιος από αυτούς που νομίζουν οι διάφοροι;
Δεν πρέπει άραγε να ομολογούν ότι δεν πιστεύουν ότι ο Χριστός επιδήμησε με σάρκα στη γη; Και πραγματικά γι' αυτούς τους άθλιους ούτε και επιδήμησε. Γιατί η κακία που εκδήλωσαν εναντίον των εικόνων, αυτή αποκαλύφθηκε πολύ πρωτύτερα ως λύσσα εναντίον του εικονιζόμενου, γιατί παρακινημένοι από τη διαφορά που νόμισαν εκείνοι ότι υπάρχει, γνωμάτευσαν την πλήρη απόρριψη εκείνου που νόμισαν ότι έχει διαφορά.
Βλέπεις ποιος ήταν ο σκοπός τους και πού απέβλεπε το τέχνασμά τους εναντίον της εικόνας;
Αλλά κοντά σε όσα είπαμε, πρέπει να πούμε εκείνο, όχι σ' αυτούς (γιατί είναι ανάξιοι), αλλά στους πιστούς και φιλόχριστους, ότι η ανομοιότητα των απεικονήσεων δεν καταστρέφει τη φύση και την αλήθεια της εικόνας.
Γιατί το χρώμα δεν αποδίδει μόνο το σώμα και τη μορφή του εικονιζομένου, αλλά και κάποια διάθεση και πράξη που τη συνοδεύει, και δήλωση παθών, και αφιέρωση σε ιερούς τόπους, και ερμηνεία επιγραφών, και άλλα εξαίρετα σύμβολα, που είναι τελείως αδύνατο να μην παραληφθεί κάποιο, αν όχι τα περισσότερα, στις εικόνες των πιστών. Με την έλλειψη τών οποίων, δεν κατανοούμε λιγότερο, την έννοια και την τιμή του προσώπου που εικονίσθηκε, (απ' ό,τι αν ήταν όλα παρόντα)· πράγμα που είναι ο σκοπός της εικονογραφίας.Αυτά με συντομία και όπως απαιτεί ο επιστολικός τύπος Η ακρίβεια όμως της εργασίας με παραχώρηση του Θεού, θα παραπεμφθεί στο οικείο της θέμα.
Πηγή: oodegr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου