Ο γέροντας Ζωσιμάς είχε την ευλογία να γεννηθεί και ν’ ανατραφεί από γονείς ευγενικής καταγωγής, ευκατάστατους, μα προπαντός πιστούς και ευσεβείς. Ο πατέρας του, ο βογιάρος (1) Βασίλειος Ντανίλοβιτς Βερχόφσκυ, ήταν έπαρχος του Σμολένσκ.
Και η μητέρα του Άννα Ιβάνοβνα καταγόταν από το αρχοντικό και πλούσιο γένος των Μονέφσκυ. Ήταν ωστόσο και οι δυο ξακουστοί περισσότερο για τα πνευματικά τους χαρίσματα παρά για τα πλούτη και την αρχοντιά τους. Γιατί δεν ήθελαν να μαζεύουν θησαυρούς επί της γης, «όπου σης και βρώσις αφανίζει», αλλά θησαυρούς εν ουρανώ, αιώνιους και άφθαρτους. Έτσι σκόρπιζαν απλόχερα τα χρήματά τους, κάνοντας ελεημοσύνες σε φτωχούς, δωρεές σε εκκλησίες και μοναστήρια, πλούσιες παροχές σε ακτήμονες χωρικούς…
Με όλα τούτα, η περιουσία τους σιγά-σιγά μειώθηκε πολύ. Και όμως δεν ανησύχησαν, παρόλο που είχαν να θρέψουν εννιά παιδιά, έξι κόρες και τρεις γιούς. Συνέχισαν αδίστακτα τα καλά τους έργα, έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού.
Έχτισαν στα κτήματά τους τρία βέρστια (3,2 χλμ.) μακριά από το σπίτι τους, μία μεγάλη και όμορφη εκκλησία, Παραχωρούσαν πρόθυμα τη φιλόξενη στέγη τους σε ζητιάνους, οδοιπόρους και προσκυνητές. Χάριζαν τα χρέη των χωρικών τους και πλήρωναν τα χρέη των χωρικών άλλων κτηματιών (2). Αν κάποιος έχανε τη σοδειά του από φωτιά ή άλλη θεομηνία, ήξερε πως οι Βερχόφσκυ θα τον βοηθούσαν να συντηρήσει την οικογένειά του ως τον άλλο χρόνο. Αν άλλος έχανε το άλογο ή την αγελάδα του, σ’ εκείνους πάλι θα κατέφευγε για να του αντικαταστήσουν το χαμένο ζώο. Κοντολογής, οι άνθρωποι εκείνοι είχαν τόσο αγαθή και ελεήμονα καρδιά, που δεν μπορούσαν ν’ αρνηθούν τίποτα σε κανένα. Και μόνο ένα πράγμα ζητούσαν απ’ όσους ευεργετούσαν: Να μη διαφημίζουν τα καλά τους έργα.
Αλλά «δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη»; Η φήμη της καλοσύνης τους απλώθηκε παντού. Όλοι μιλούσαν γι’ αυτούς. Οι περισσότεροι με θαυμασμό, αγάπη και ευγνωμοσύνη. Και ελάχιστοι –οι φθονεροί και φαύλοι– με μοχθηρία και κακοβουλία.
Πέρα από την ελεημοσύνη, στολίζονταν και με άλλες χριστιανικές αρετές. Ιδιαίτερα αγαπούσαν την προσευχή, τις εκκλησιαστικές ακολουθίες και τη μελέτη ιερών βιβλίων. Η Άννα Ιβάνοβνα με αληθινή απληστία εντρυφούσε στους βίους των Αγίων.
Μαζί με όλ’ αυτά οι Βερχόφσκυ, σαν καλοί γονείς, ανέτρεφαν τα παιδιά τους «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», εμπνέοντάς τους το φόβο του Θεού και την υπακοή στις εντολές Του. Το ίδιο πατρικό ενδιαφέρον έδειχναν και για τα παιδιά των υπηρετών και των χωρικών τους.
* * *
Ο Βασίλειος και η Άννα, όπως είπαμε ήδη, είχαν έξι κόρες και τρεις γιούς. Απ’ αυτούς μεγαλύτερος ήταν ο Φίλιππος, δεύτερος ο Ηλίας, τρίτος –και νεώτερος απ’ όλα τα παιδιά– ο κατοπινός γέροντας Ζωσιμάς. Μετά τον Ηλία είχε γεννηθεί ένας ακόμα γιος, ο Γρηγόριος, που πέθανε όμως στη βρεφική του ηλικία.
Ο π. Ζωσιμάς γεννήθηκε το 1767. Ο Βασίλειος ήταν τότε ηλικιωμένος, περίπου εξήντα χρονών, και η Άννα σαράντα.
Ένα βράδυ, ενώ ο Βασίλειος προσευχόταν μόνος στο δωμάτιό του, άκουσε ξαφνικά μία φωνή, που του ανακοίνωσε το μεγάλο έμψυχο δώρο του Θεού:
– Βασίλειε! Θα αποκτήσεις ένα γιο! Πρόσεξε, να μην του μάθεις τις κοσμικές επιστήμες, αλλά μονάχα το νόμο του Θεού!
Ο Βασίλειος έπεσε καταγής τρέμοντας και κλαίγοντας. Η καρδιά του ήταν πλημμυρισμένη φόβο, ευγνωμοσύνη αλλά και υποταγή στο θείο θέλημα.
Μοιράστηκε το ιερό μυστικό με τη γυναίκα του. Από τότε κι οι δυο περίμεναν την εκπλήρωση της επαγγελίας του Θεού.
Στις 24 Μαρτίου, παραμονή της εορτής του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, γεννήθηκε το παιδί. Αυτή την ημέρα η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των οσίων πατέρων Αρτέμονος και Ζαχαρία. Έτσι οι γονείς στο άγιο βάπτισμα τον ονόμασαν Ζαχαρία. Το οσιακό αυτό όνομα προδήλωνε, λες, σημαδιακά τη μελλοντική οσιακή βιοτή του.
(1) Οι βογιάροι ήταν τιτλούχοι, προνομιούχοι γαιοκτήμονες και ανώτεροι αξιωματούχοι του κράτους.
(2) Στη Ρωσία επικρατούσε τότε ο θεσμός της δουλοπαροικίας, μορφής δουλείας, κατά την οποία ο χωρικός-καλλιεργητής ανήκε στη γη και πουλιόταν μαζί μ’ αυτήν από το γαιοκτήμονα. Καταργήθηκε το 1861, με διάταγμα του τσάρου Αλεξάνδρου Β’ (1855-1881). Την περίφημη σχετική διακήρυξη της 19-2-1861 λέγεται ότι συνέταξε ο μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος (1821-1867). Ο ίδιος είχε επηρεάσει θετικά τον τσάρο για την πραγματοποίηση της ιστορικής εκείνης κοινωνικής μεταβολής. Στα πενήντα εκατομμύρια των δουλοπαροίκων, που χειραφετήθηκαν τότε, δόθηκε το δικαίωμα να εξαγοράσουν τα κτήματα που καλλιεργούσαν.
Από το βιβλίο: Ηγουμένης Βέρας Βερχόφσκυ, ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΖΩΣΙΜΑΣ ΤΗΣ ΣΙΒΗΡΙΑΣ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2007, σελ. 13.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου