ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ: Για τη φιλαυτία, τη μητέρα όλων των κακών

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

Για τη φιλαυτία, τη μητέρα όλων των κακών

Του αγίου Μαξίμου

Πρόσεχε τον εαυτό σου από τη μητέρα των κακών, τη φιλαυτία, που είναι η παράλογη αγάπη του σώματος. Απ΄ αυτή γεννιούνται, μοιάζοντας εύλογοι, οι πρώτοι και εμπαθείς και γενικότατοι λογισμοί, δηλαδή της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας, που σχηματίζονται παίρνοντας αφορμή από τήν αναπόφευκτη τάχα ανάγκη του σώματος· κι απ΄ αυτούς πάλι γεννιέται όλος ο κατάλογος των κακών. Είναι ανάγκη λοιπόν να προσέχουμε και να τήν πολεμούμε με μεγάλη νήψη. Και όταν αφανιστεί η φιλαυτία, αφανίζονται μαζί της όλα όσα γεννιούνται απ΄ αυτή.

Το πάθος της φιλαυτίας στον μεν μοναχό υποβάλλει να λυπάται το σώμα του και να του χορηγεί τροφή πέρα απ΄ όσο πρέπει –συγκαταβατικά δήθεν, για να μπορεί να κυβερνηθεί-, κι έτσι σιγά-σιγά παρασύρεται και πέφτει στο βάραθρο της φιληδονίας· στον κοσμικό, από το άλλο μέρος, υποβάλλει να φροντίζει πώς να ικανοποιεί τις επιθυμίες του.

Τη φιλαυτία αντιμάχονται η αγάπη και η εγκράτεια. Εκείνος πού έχει τη φιλαυτία, είναι φανερό ότι έχει όλα τα πάθη.

Κανένας δεν μίσησε τη σάρκα του, λέει ο απόστολος (Εφ. 5:29), αλλά τη σκληραγωγεί και τη χρησιμοποιεί ως δούλη (Α΄ Κορ. 9:27), μην παρέχοντάς της τίποτε άλλο παρά τροφές και ενδύματα (Α΄ Τιμ. 6:8), κι απ΄ αυτά όσα της χρειάζονται για να ζει. Μ΄ αυτόν τον τρόπο τήν αγαπάει κανείς απαθώς και τήν τρέφει σαν υπηρέτρια των θείων και τήν περιποιείται δίνοντάς της μόνο όσα θεραπεύουν τις ανάγκες της.

Όποιον αγαπάει κανείς, αυτόν βέβαια και περιποιείται πρόθυμα. Αν λοιπόν κανείς αγαπάει το Θεό, οπωσδήποτε κάνει πρόθυμα και εκείνα που Του αρέσουν. Αν αγαπάει τη σάρκα, κάνει εκείνα που τήν ευχαριστούν.

Στο Θεό αρέσουν η αγάπη, η σωφροσύνη, η θεωρία και η προσευχή. Στη σάρκα (αρέσουν) η γαστριμαργία, η ακολασία και όσα αυξάνουν αυτά τα (δύο) πάθη. Γι΄ αυτό «οι εν σαρκίόντες Θεώ αρέσαι ού δύνανται» (Ρωμ. 8:8), «οι δέ του Χριστού τήν σάρκα εσταύρωσαν σύν τοίς παθήμασι καί ταις επιθυμίαις» (Γαλ. 5:24).

Αν ο νους στραφεί προς το Θεό, έχει το σώμα δούλο του και δεν του παρέχει τίποτα παραπάνω απ΄ ό,τι χρειάζεται για να ζήσει. Αν όμως στραφεί προς τη σάρκα, υποδουλώνεται στα πάθη και φροντίζει πώς να ικανοποιεί πάντα τις (κακές) επιθυμίες της.