Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Με μόνη συνοδεία το ράσο, το ραβδί και τον τορβά, όργωσε την Ελλάδα

Κατά την μαρτυρία του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, ο Κώνστας, όπως ήταν το λαϊκό του όνομα, «φλεγόμενος υπό έρωτος μαθήσεως μετέβη μετ’ άλλων Αιτωλών εις το Αγιώνυμον Όρος, προς κτήσιν παιδείας υψηλής», δηλαδή, για την συμπλήρωση των γνώσεών του 

έφθασε στην Αθωνιάδα Σχολή. Αναφέρει, λοιπόν, τα εξής: «μετέβη εις εκείνο το φημισμένον σχολείον του Βατοπεδίου με άλλους εδικούς του συμμαθητάς, ουκ ολίγους». Είναι η περίφημος Ανωτάτη Σχολή ονομασθείσα ως «Αθωνιάς», η οποία ήταν «ένα ολόκληρο Πανεπιστήμιο στα όρια της Μονής του Βατοπεδίου» με μεγάλη φήμη.
Δίδασκαν διάφορες επιστήμες. Έδιναν γνώση. Προ παντός, όμως, προετοίμαζαν τους πνευματικούς αγωνιστές του Έθνους. Συνέρρεε πλήθος μαθητών από όλα τα μέρη της Ελλάδας, ώστε να ακούσουν τους μεγάλους δασκάλους της, όπως ο σοφός διδάσκαλος Ευγένιος Βούλγαρης. Αναφέρεται για την Αθωνιάδα, ότι: «Η σχολή αυτή ήτο ανωτέρας παιδείας, εν είδος φιλοσοφικής και θεολογικής σχολής. Ιδρύθη το 1743, με τη βοήθεια και τη συνεργασία του μοναχού Μελετίου Βατοπεδινού, πλησίον της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου εις Άγιον Όρος. Άλλωστε, στην αρχή διέμεινε στο Βατοπέδι και αργότερα στη Μονή Φιλοθεόυ.

Μετέβη στη μονή του Φιλοθέου, όπου εκάρη μοναχός και ιερομόναχος. Το Άγιον Όρος ανέδειξε, στην μακραίωνη οθωμανική τυραννική κατοχή, φλογερούς Εθναποστόλους, όπως ο Κοσμάς ο Αιτωλός, και πολλούς άλλους, οι οποίοι έφερναν τον λόγο του Θεού και την ελπίδα της αναστάσεως του γένους. Ο Κοσμάς έζησε πρώτα ο ίδιος το γεγονός της εν Χριστώ ελευθερίας. Αυτό του έδωσε τη δύναμη να βλέπει μπροστά και να προετοιμάζει το Γένος για την υπόθεση της εθνικής ελευθερίας. Κρισιμότατη η ώρα! Το Γένος κινδύνευε. Έλεγε συχνά: «Όθεν άφησα την ιδικήν μου προκοπήν και εβγήκα να περιπατώ από τόπον εις τόπον, να διδάσκω τους αδελφούς μου».

Από εκείνη τη στιγμή δεν μπορούσε να βρει ησυχία, διότι τον βασάνιζαν ο πόνος και τα βάσανα των ορθοδόξων Ρωμιών, οι οποίοι στέναζαν κάτω από την οθωμανική τυραννία. Ο εφιάλτης του εξισλαμισμού των αδελφών του τάραζε τον ύπνο του. Κρισιμότατη η ώρα! Το Γένος κινδύνευε. Έλεγε συχνά: «Όθεν άφησα την ιδικήν μου προκοπήν και εβγήκα να περιπατώ από τόπον εις τόπον, να διδάσκω τους αδελφούς μου». Εγκαταλείπει την Ιερά Μονή Φιλοθέου, όπου ήταν η Μονή της μετανοίας του, και δίδεται με όλες του τις δυνάμεις στη διακονία του «εν αιχμαλωσία» ευρισκομένου Γένους».

Αν κάποτε ο απόστολος Παύλος, τον οποίο παρομοιάζουν συχνά-πυκνά οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς και οι υμνογράφοι της Ακολουθίας του Αγίου με τον άγιο Κοσμά, «προσκαλείτο δι’ οράματος της νυκτός, ανδρός Μακεδόνος», ο οποίος τον προέτρεπε: «Διαβάς εις Μακεδονίαν, βοήθησον ημιν» έπαιρνε έτσι, την εις τα έθνη πορεία της κλήσεώς του, έτσι τώρα και ο Άγιος των σκλάβων, μέσα στο κελί του, παίρνει και αυτός την πρόσκληση: «Διαβάς εις το Γένος των Ελλήνων, βοήθησον ημιν». Με μόνη περιουσία το ράσο, το ραβδί του, το σκαμνί του και ένα τορβά, όργωσε στην κυριολεξία την Ελλάδα. Και ιδού, «Εξήλθεν ο σπείρων του σπείραι τον σπόρον αυτού» (Διδαχή Δ΄). Με μόνη συνοδεία το ράσο, το ραβδί του και ένα καλογερικό τορβά, όργωσε στην κυριολεξία την Ελλάδα.

Ηλίας Μογλενίδης, υπ. διδ. Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ.

Πηγή