Αδελφοί και πατέρες, όσοι θέλουν να μαθητεύσουν στην πατερική μας παράδοση, η οποία πραγματοποιεί την αληθινή μεταμόρφωση, οφείλουν να έχουν, ως καλή αρχή, τη λογική και ορθή ρύθμιση των ηθών, την ευπρέπεια στην εμφάνιση και το εύσχημο του χαρακτήρα.
Αυτά μαρτυρούν την εσωτερική διάθεση και τον πόθο του καθενός. Το βλέμμα, το βάδισμα, η φωνή, το γέλιο, η συναναστροφή και οι ομιλίες, όλα μαρτυρούν και είναι κριτήρια, που δείχνουν τι άνθρωπος προτιμά και επιδιώκει να είναι ο καθένας.
Αυτός ο άνθρωπος απέδειξε ότι είναι κύριος του εαυτού του και επομένως η πρόθεσή του να καταξιωθεί και της θείας Χάρης είναι δικαιολογημένη. Πως είναι δυνατό να πιστεύει κανείς ότι θα τύχει πνευματικής ελευθερίας με τη βοήθεια της Χάρης, αφού ο ίδιος δεν προσπαθεί να είναι ελεύθερος, αλλά είναι υπεύθυνος κάθε αταξίας και ακαταστασίας;
Η αχαλίνωτη διάχυση στη συμπεριφορά και η υποδούλωση γενικά στην ακαταστασία, σημαίνει δουλεία και αιχμαλωσία στά πάθη, που με μια λέξη λέγονται αμαρτία. Και «εν σώματι καταχρέω
αμαρτίας Θεός ουκ εισελεύσεται, ει δε και εισελεύσεται ταχέως εξελεύσεται» (πρβλ. Σοφ. Σολ. α, 4). Δεν προκύπτει καμμιά ωφέλεια, ούτε ενοίκηση της Χάρης στο χαρακτήρα του ακατάστατου και αυτού που ζεί χωρίς ρυθμό και τάξη, όσο και αν μετρά τις περιόδους και την άσκοπη σπατάλη τον χρόνου.
Όσο και αν επικράτησε η κακή συνήθεια στο χαρακτήρα του ανθρώπου, σε ποσότητα η σε χρόνο, δεν δυσκολεύεται η παντοδύναμη Χάρη του Θεού να την ξεριζώσει και να την καταργήσει, αν το θέλει αληθινά αυτός που πάσχει. Για το σκοπό αυτό ήλθε ο Κύριος στον κόσμο μας. Για να σώσει τους εμπαθείς, αρρώστους και αμαρτωλούς. Όσο μεγαλύτερο είναι φυσικά το τραύμα, έχει ανάγκη φροντίδας και περιποίησης για περισσότερο χρόνο. Επομένως δεν πρέπει να αποθαρρύνονται οι
βαθύτερα τραυματισμένοι. Ο παράλυτος βρισκόταν τριανταοκτώ χρόνια κοντά στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά και με την παρουσία του Ιησού αυτόματα θεραπεύτηκε. Γιατί σε ανάπαυση καλεί ο πανάγαθος σωτήρας «τους κοπιόντας και πεφορτισμένους» (Ματ. ια, 28) και της ανιούσας μορφής και της κατιούσας, στα ψεκτά πάθη και τις συνήθειες. Ο ίδιος μας προσκαλεί και γι αυτό δεν πρέπει να αποτύχει ο άνθρωπος στην πατρική αυτή πρόσκληση. Και θα το πετύχει με τη Χάρη του Χριστού, αν σταθερά αποφασίσει να απορρίψει την ολέθρια αμέλεια και την περιφρόνηση, σ αυτό το έργο η πρόνοια συνεχώς τον διεγείρει.
Αν και κατά τη φυση όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι, υπάρχει, κατά τους νόμους της θείας πρόνοιας, διαφορά στους χαρακτήρες. Αυτό από πολλους θεωρείται ως η αρχή των συγκρούσεων μεταξυ των ανθρώπων. Οι συνετοί και φρόνιμοι όμως οφείλουν να τις αποφεύγουν, αφού και οι σαρκικοί ακόμη αδελφοί διαφωνούν. Λέει η Γραφή: «Τέλος λόγου το παν ακούεται, τον Θεόν φοβού και τας εντολάς αυτού φύλασσε ότι τούτο πας ο άνθρωπος» (Εκκλ. ιβ, 13). Ο Θεός Λόγος την ανθρώπινη ψυχή, που διαστράφηκε, με την παρουσία του την ειρήνευσε, την αποκατέστησε και της έδωσε, ως φάρμακα θεραπευτικά, τις δικές του εντολές. Αυτές έχουν ως σκοπό να σταματήσουν την παράλογη χρήση των στοιχείων της φύσης, που συνέβηκε μετά την πτώση λόγω της διαστροφής. Ο σκοπός των ανθρώπων στην παρούσα ζωή είναι να αρνηθούν την ιδιοτέλεια και αυταρέσκεια, να υποταγούν ολοκληρωτικά και να τηρούν τις θείες εντολές, που καταργούν την ενέργεια του παράλογου.
Οι μοναχοί έχουν αυτήν την ευχέρεια, εάν ευλαβούνται το σκοπό τους. Αποχωρίζονται από τα πολλαπλά αίτια και με τη συνεχή έπαφη με το Θεό και με τη «φιλόθεον αδολεσχίαν», παίρνουν τη θεία Χάρη, που τους προβιβάζει στην ελευθερία και τους μετατάσσει στη μερίδα των αρετών, δηλαδή στην αρχική κατασκευή της φύσης. Η ζωή του ανακαινιστή της φύσης μας, που μας παραδόθηκε με λόγια και έργα, απασχολεί τη μοναχική μας διαγωγή. Αυτήν αντέγραψαν τα εκατομμύρια των ηρώων της πίστης μας, και οι όσιοι Πατέρες εμάς των μοναχών.
Που θα βρεθεί αφορμή πλεονεξίας ή υποψίας ή θυμού, οργής και μνησικακίας σ εκείνους που αρνήθηκαν τελείως τον εαυτό τους και κανένα πράγμα του κόσμου αυτού δεν τους απασχολεί; Αφού και αυτήν την προσωπική τους ζωή θυσίασαν για την αγάπη και την πίστη αυτού που τους κάλεσε, όπως και αυτός έγινε υπήκοος για τη δική μας σωτηρία.
Χρειάζεται όμως συνεχής προσπάθεια για την ανατροπή τον αντιστρατευόμενου νόμου, που επικράτησε και επιμένει, ως δεύτερη φύση. Ειδικά στους επιρρεπείς στις διαχύσεις και σ αυτούς που δεν θέλουν να πάρουν μέρος στη σωτήρια φιλοπονία, που είναι το νόημα του Σταυρού, στην άρση του οποίου ο Κύριος μας παρακινεί. Επόμενο είναι ότι εκείνος που δεν είναι φιλόπονος, είναι φιλήδονος και όποιος δεν είναι σώφρονας και φρόνιμος, γίνεται μωρός. Και ακολουθεί ο λόγος του Κυρίου: «Ο μη ων μετ εμού κατ έμού εστι και ο μη συνάγων μετ εμού σκορπίζει» (Ματ. ιβ, 3θ). Εάν όλα τα δικά μας ο Κύριος απαιτεί να τα ρυθμίζουμε με αγάπη, γιατί να υπάρχει η ιδιοτέλεια, η ιδιορρυθμία, η επιμονή και η βλακεία της παρακοής; Στον τόπο αυτόν της εξορίας μας, τι χρειαζόμαστε περισσότερο από λίγη τροφή, μερικά κουρέλια για να ντυθούμε και μια ταπεινή στέγη, μέχρι την ώρα του τάφου;
Ο σκοπός αυτών που λέμε, τιμιώτατοι αδελφοί, είναι να αφυπνίσουμε την πρόθεση, που συνήθως κοιμάται και κουράζεται, είτε από πραγματική κόπωση, είτε λόγω της σατανικής κακουργίας. Μη σας κουράζει η εξάρτηση και υποταγή στους προϊστάμενους, όπως είναι η ιερή παράδοση. Αυτή η τάξη και αρμονία υπάρχει και στον ουρανό, όπου αρχές, εξουσίες και δυνάμεις. Τα συστήματα των λογικών υπάρξεων είναιι κοινωνικά και για να υπαρχει αρμονία και ειρήνη στη ζωή, απαιτείται πειθαρχία και τάξη. Μήπως και οι πονηρότατοι δαίμονες δεν έχουν αρχές και εξουσίες, που επιβάλλονται με τη βία, όπως οι Πατέρες μας πληροφορούν με το φωτισμό της Χάρης; Μα και στην άλογη φύση των ζώων, των πτηνών και των εντόμων, και όπου υπάρχει κίνηση και ζωή, δεν συναντούμε πειθαρχία και εξάρτηση;
Γιατί, λοιπόν, ο μοναχός να αντιλέγει και να γίνεται αποστάτης; Πότε θα ξυπνήσουμε και θα αναλάβουμε υπεύθυνα την ανάπλαση και ανάστασή μας; Δεν μας συγκινεί το παράδειγμα του Κυρίου μας, ο οποίος «πάσχων ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α Πέτ. β, 23); Εάν « ιώτα εν η μία κεραία ου μη παρέλθη από του νόμου έως αν πάντα γένηται» (Ματ. ε, 18), γιατί να υπάρχει η αυθάδης αντιλογία και αντίδραση; Εάν όλα όσα συμβαίνουν ρυθμίζονται από το θείο θέλημα, δεν νομίζετε ότι όποιος αντιστέκεται κατηγορεί ως λανθασμένη τη θεία οικονομία; Το θείο θέλημα, που με τέσσερεις τρόπους εκδηλώνεται, μένει ακριβώς το ίδιο, από το ρυθμιστή του, ως απαραίτητος κανόνας γεγονότων. Σκοπός του θείου θελήματος, είτε «κατ ευδοκίαν» , είτε «κατ οικονομίαν» , είτε «κατά παραχώρησιν» , είτε «κατ εγκατάλειψιν» είναι η εφαρμογή της θείας δικαιοσύνης σε ποσότητα, ποιότητα και χρόνο. Μόνο η ειλικρινής μετάνοια και διόρθωση του παράλογου, το οποίο προκάλεσε την κρίση, μπορεί να την ανακαλέσει, και όχι ο γογγυσμός, η επίκριση και κατηγορία, η οποία μάλλον αυξάνει την ποινή. «Εν κημώ και χαλινώ τας σιαγόνας αυτών άγξαι των μη εγγιζόντων» (Ψαλμ. λα, 9) σε μετάνοια και επιστροφή. Και στον κόσμο της αδικίας πολλές φορές οι κρατούντες μετέβαλαν την καταδικαστική τους απόφαση, λόγω της ταπείνωσης των ενόχων. Αυτή είναι απαραίτητη σε κάθε συμβατική επιφορά, που επιτρέπει η θεία δικαιοσύνη, και όχι η αντιλογία και ο γογγυσμός. Αυτός ο λαβύρινθος φυσικά δεν έχει θέση, όπου υπάρχει η μακάρια αγάπη και φιλαδελφία, που μας χαρακτηρίζει ως υιούς του Θεού και όχι ως δούλους.
Εάν είχαμε στη ζωή μας, ως δείκτη, την εντολή του Κυρίου μας, «εντέλλομαι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους καθώς εγώ ηγάπησα υμάς» (Ιω. ιε, 17), δεν θα χρειάζονταν ούτε όροι, ούτε κανόνες, ούτε επιτίμια και όσα συντρίβουν την ανθρώπινη προσωπικότητα. Πως συζούσαν και ευαρέστησαν το Θεό οι χιλιάδες των μοναχών υπό τη σκέπη και πρόνοια των μεγάλων μας Πατέρων, Παχωμίου, Σάββα, Θεοδοσίου και των περίφημων Στουδιτών, των οποίων τα προγράμματα και τους τύπους κρατούμε; Που εκεί ζήλεια, μάχη, αντίσταση και αντιλογία; Ούτε καν ομιλία η κραυγή υπήρχε, ώστε να απορεί κανείς πως συνεννοούνταν σε τόση απέραντη σιωπή;
Γιατί σε μας τόση πτώση, αδιαφορία και αμέλεια, ώστε να νομίζει κανείς ότι είμαστε σαν κατάδικοι σε αγγαρεία; Τολμηρές είναι οι συγκρίσεις μου, αδελφοί, αλλά μάλλον δίνω αφορμή στη φιλοθεΐα σας, για τη θερμότερη ανάληψη των καθηκόντων σας. Δεν αρνούμαστε την ασθένεια της φύσης, ειδικά στους καιρούς μας, ούτε την κόπωση του αδιάλειπτου αγώνα μας, ούτε την κακουργία και λύσσα των δαιμόνων, που ακούραστα μας πολεμούν. Η δύναμη όμως της Χάρης, δεν αφήνει ποτέ όσους την επιζητούν. Όπως ο αγιώτατος Γέροντάς μας, μας πληροφορούσε, στους δικούς μας καιρούς η Χάρη πλησιάζει τους αγωνιζόμενους με λιγώτερη φιλοπονία και αναζήτηση, παρά στους παλαιότερους χρόνους, και αυτό επειδή γνωρίζει την αδυναμία μας και το πλήθος των πειρασμών και αφορμών, που μας περικυκλώνουν.
Με θάρρος, αδελφοί μου ποθεινότατοι, με επιμονή, όσο μικρή και ευτελής κι αν είναι λόγω της δικής μας μικρότητας, και ο πανάγαθος Δεσπότης και σωτήρας μας, που υπόσχεται συνοδοιπορεία και στοργή δεν θα μας αφήσει, αφού ήδη «μεθ ημών εστι» και σ αυτόν ανήκει η δύναμη, με την οποία μέχρι σήμερα σύνεχίζουμε την πορεία μας. Και οι πρεσβείες των Πατέρων μας δεν απουσιάζουν, αφού αυτοί απαλλάχτηκαν από το βάρος του επίγειου κόπου και βρίσκονται κοντά στον Κύριό μας, τον οποίο ντύθηκαν και με τη Χάρη του θεώθηκαν. Δεν μας παραβλέπουν, αφο απέκτησαν τα ίδια χαρακτηριστικά με το πρότυπο και, ως «θέσει Θεοί», μας αγαπούν και μας συμπαραστέκονται, έχοντας και την πείρα της δικής μας δυστυχίας.
Βατοπαιδινές Κατηχήσεις
ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ
Εκδότης: Ι.ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Χρονολογία Έκδοσης: 1999
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου