Μπορεῖ νά τελεστεῖ Λειτουργία χωρίς τήν παρουσία ἔστω καί ἑνός λαϊκοῦ;

Ἡ Ἐκκλησία μας, κατά παράδοσιν, ἔχει δεχθεῖ ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία δέν μπορεῖ νά τελεσθεῖ ἀπό ἕνος ἱερέως μόνου, χωρίς τήν παρουσία ἔστω καί ἑνός ἄλλου ἀνθρώπου. Αὐτό, φρονοῦμε γίνεται γιά δύο λόγους:

 Γιά τόν πρακτικό λόγο ὅτι οἱ αἰτήσεις, προτροπές, παραγγελίες, ἐκφωνήσεις τοῦ ἱερέα ἀσφαλῶς πρέπει πρός κάποιον νά ἀπευθύνονται ἀλλά καί κάποιος νά ἀπαντᾶ ἐκ μέρους τοῦ λαοῦ.

Δέν εἶναι λίγο ἄτοπο, δέν ξενίζει λίγο ἡ εἰκόνα ἑνός ἱερέως ὁ ὁποῖος θά βγαίνει στήν Ὡραία Πύλη καί θά λέει «ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους ἵνα ἐν ὁμονοίᾳ ὁμολογήσωμεν» ἤ ὁτιδήποτε ἄλλο ἀπευθυνόμενος στον ἑαυτό του; Τό γεγονός, ἀκριβῶς καί μόνο, ὅτι στή Θεία Λειτουργία περιλαμβάνονται οἱ προτροπές καί οἱ ἀπαντήσεις ἀποδεικνύει τό αὐτονόητο ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία ἐκ συστάσεως δέν τελεῖται ἀπό μόνον τόν ἱερέα. 

 Γιά τόν θεολογικό λόγο ὅτι ὁ Ἱερέας ἔχει λάβει τό χάρισμα τῆς Ἱερωσύνης. Ὅπως ὅμως ἰσχύει γιά κάθε χάρισμα δέν τό ἔχει λάβει γιά τόν ἑαυτό του ἀλλά γιά νά τό ἀντιπροσφέρει στό Θεό καί στόν εὐλογημένο λαό Του, γιά νά δίδει στούς πιστούς τά μέσα πού θά τούς ὁδηγήσουν στή Θέωση. Αὐτό τό ἀποδεικνύει ἡ ἴδια εὐχή τῆς χειροτονίας πού ἀναφέραμε παραπάνω καί ἡ ὁποία κάμει λόγο γιά «ἀνακαινισμό τοῦ Λαοῦ».

Βέβαια τά παραπάνω δέν σημαίνουν σέ καμμία, μά σέ καμμία περίπτωση ὅτι ἡ παρουσία τῶν λαϊκῶν προσφέρει τό παραμικρό στήν Θεία Λειτουργία καί στήν μεταβολή τῶν Τιμίων Δώρων. Ὁ ἱερεύς ἐντελῶς μόνος Λειτουργεῖ καί μάλιστα, κατά τήν τάξιν τῆς Ἐκκλησίας, τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τά συλλείτουργα ὅπου καί ἐκεῖ μόνον ὁ προεξάρχων, εἴτε ἐπίσκοπος, εἴτε ἱερεύς, «θύει» ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι συμπροσεύχονται καί συλλειτουργοῦν. Γιά τόν λόγο αὐτό, κατά τά τυπικά καί τήν τάξιν, ὅλες οἱ εὐχές λέγονται ἀπό τόν πρῶτο, ὅλες οἱ εὐλογίες δίδονται ἀπό τόν πρῶτο ἀλλά καί ἡ εὐχή τῆς προετοιμασίας, τοῦ καιροῦ ὅπως λέγεται, λέγεται σέ ἐνικό ἀριθμό ὅσοι καί ἄν συλλειτουργοῦν. Ἄλλά καί στά ἀρχιερατικά συλλείτουργα ἕνας μόνον ἀρχιερεύς παίρνει καιρό ἤ κατά τήν ἀρχιερατική Λειτουργία μόνον ὁ ἀρχιερεύς. 

Αὐτό λέει καί ὁ π. Ἐπιφάνιος καί ὄχι ὅτι μπορεῖ ὁ ἱερέας νά λειτουργήσει μόνος. Λέει ὅτι ἡ παρουσία τῶν λαϊκῶν τίποτα δέν προσφέρει στήν μεταβολή καί ὅτι γιά τόν λόγο αὐτό ἄν «ἐξ ἀντικειμενικῶν συνθηκῶν» ὁ μοναδικός ἄνθρωπος πού συμπαρίσταται στή Θ. Λειτουργία φύγει, ὁ ἱερεύς ὀφείλει νά συνεχίσει τή Θ. Λειτουργία ἡ ὁποία θά εἶναι κατά πάντα ἔγκυρη. Ἄλλο, ὅμως, εἶναι τό ἀρχίζω τή λειτουργία μέ ἕναν ὁ ὁποῖος φεύγει καί ἄλλο τό ξεκινῶ τή λειτουργία μόνος. Πρέπει αὐτό τό σημεῖο νά τό προσέξουμε γιά νά μή φτάσουμε στό σημεῖο νά κάνουμε ὅπως οἱ παπικοί, στούς ὁποίους ὁ ἱερέας μπορεῖ μόνος του, μέσα σέ 15 περίπου λεπτά, νά λειτουργήσει, νά κοινωνήσει, νά τά μαζέψει καί νά φύγει. Ἐξ’ ἄλλου ὁ ἱερεύς μπορεῖ καί ὀφείλει νά ἔχει ἀπό πρίν προβλέψει γιά ψάλτη, ὅπως ὀφείλει νά ἔχει προβλέψει γιά πρόσφορο, γιά νάμα γιά ζεστό νερό, γιά λιβάνι κ.τ.λ. Τέλος σχετικῶς μέ τόν ἅγιο Σπυρίδωνα, ὁμολογοῦμε πώς δέν βρήκαμε τήν πληροφορία πού μᾶς δίνεται ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶναι ἐσφαλμένη, παρερμηνευμένη, νοθευμένη ἤ κάτι ἄλλο νά συμβαίνει. Ἀκόμα ὅμως καί ἄν εἶναι ἀληθής, ἡ γνώμη καί ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ὑπέρκειται αὐτῆς. Ἐξ’ ἄλλου ὁ Χριστός μᾶς λέει ὅτι «ὅπου εἰσι δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα ἐκεῖ εἰμί ἐν μέσω αὐτῶν» καί σ’αὐτό στηρίζεται ὁ ἱερεύς γιά νά μεσιτεύσει ὑπέρ τοῦ λαοῦ. Ὅπως βλέπουμε στήν εὐχή τοῦ τοῦ Γ΄ ἀντιφώνου «… ὁ καί δυσί καί τρισί, συμφωνοῦσιν ἐπί τῷ ὀνοματί σου, τάς αἰτήσεις παρέχειν ἐπαγγειλάμενος, αὐτός καί νῦν τῶν δούλων σου τά αἰτήματα πλήρωσον…». Αὐτός ὅμως σημαίνει καί ἡ λέξη Ἐκκλησία. Δύο ἄνθρωποι μποροῦν καί δείχνουν τήν συνάντηση καί ἀλληλοπεριχώρηση τοῦ ὅλου Σώματος, ἕνας ὅμως πῶς; 

Πηγή