Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς - Γιατί καί πῶς νά διαβάζουμε τήν Ἁγία Γραφή

Η Αγία Γραφή είναι κατά κάποιο τρόπο η βιογραφία του Θεού στο κόσμο αυτό. Και μάλιστα από την Αγία Γραφή, η Καινή Διαθήκη είναι η βιογραφία του σαρκωθέντος Θεού σ’ αυτό το κόσμο. Μέσα σ’ αυτή περιγράφεται πώς ο Θεός, για να δείξει τον εαυτό Του στους

ανθρώπους, έστειλε το Θεό Λόγο, ο οποίος σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος, και σαν άνθρωπος είπε στους ανθρώπους, όλα όσα ο Θεός έχει, όλα όσα ο Θεός επιθυμεί για τον κόσμο αυτό και για τους ανθρώπους που ζουν σ’ αυτόν. Αποκάλυψε ο Θεός Λόγος το σχέδιο του στο κόσμο.
Ο Θεός Λόγος με τη βοήθεια του λόγου, έδειξε το Θεό στους ανθρώπους, όσο είναι δυνατό ο ανθρώπινος λόγος να περιλάβει τον απερίληπτο Θεό. Ό,τι είναι απαραίτητο στο κόσμο αυτό και στους ανθρώπους που ζουν σ’ αυτόν, ο Κύριος το έδωσε μέσα στην Αγία Γραφή. Μέσα σ’ αυτήν έσωσε τις απαντήσεις για όλα τα ερωτήματα. Δεν υπάρχουν ερωτήματα που να βασανίζουν την ανθρώπινη ψυχή και για τα οποία να μην έχει δοθεί μέσα στην Αγία Γραφή είτε άμεση είτε έμμεση απάντηση. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να επινοήσουν περισσότερα ερωτήματα απ’ όσες απαντήσεις υπάρχουν μέσα στην Αγία Γραφή. Το ότι δεν βρίσκεις στην Αγία Γραφή απάντηση σε κάποιο σου ερώτημα, σημαίνει ή ότι έθεσες ασήμαντο ερώτημα ή ότι δεν μπόρεσες να διαβάσεις την Αγία Γραφή και να πάρεις τη τελική απάντηση.

Στην Αγία Γραφή ο Θεός έδειξε:

1) Τί είναι ό κόσμος, από πού προέρχεται, για ποιό λόγο υπάρχει, προς τα πού πορεύεται, που θα καταλήξει.

2) Τί είναι ο άνθρωπος, από πού έρχεται, πού πηγαίνει, ποιά είναι η ουσία του, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς θα τελειωθεί.

3) Τί είναι τα ζώα, τί είναι τα φυτά, για ποιό λόγο υπάρχουν; τί εξυπηρετεί η ύπαρξή τους; τί προσφέρουν;

4)Τί είναι το καλό, από πού προέρχεται, πού οδηγεί, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς αποκτάται.

5)Τί είναι το κακό, από πού προέρχεται, πώς υπάρχει, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς θα τελειώσει,

6)Τί είναι δίκαιοι και τί αμαρτωλοί, πώς από έναν αμαρτωλό βγαίνει δίκαιος και πώς ένας επηρμένος δίκαιος μπορεί να καταντήσει αμαρτωλός· πώς ο άνθρωπος υπηρετεί το Θεό και πώς το διάβολο· ολόκληρος ο δρόμος από το αγαθό ως το κακό, από το Θεό ως το διάβολο.

7)Όλα, από την αρχή ως το τέλος, ολόκληρος ο δρόμος του ανθρώπου από τη σάρκα ως το θεό, από τη σύλληψή του μέχρι την εκ νεκρών ανάστασή του.

8)Τί είναι η ιστορία του κόσμου, η ιστορία του ουρανού και της γης,τί είναι η ιστορία της ανθρωπότητας, ποιός ο δρόμος τους, ο σκοπός και η τελείωσή τους.

Γενικά, ο Θεός στην Αγία Γραφή είπε όλα όσα χρειαζόταν να πει στους ανθρώπους. Στην Αγία Γραφή βρίσκεται η βιογραφία του κάθε ανθρώπου, του καθενός μας ανεξαιρέτως. Σ’ αυτήν ο καθένας μας μπορεί να βρει ολόκληρο τον εαυτό του να παρουσιάζεται και να περιγράφεται λεπτομερώς: όλες οι αρετές σου και τα ελαττώματα που έχεις και δεν έχεις. Θα βρεις τους δρόμους μέσω των οποίων η ψυχή σου και η ψυχή κάθε άνθρωπου, βαδίζει από την αμαρτία στην τελειότητα και ολόκληρο το δρόμο από τον άνθρωπο ως το Θεό και από τον άνθρωπο ως το διάβολο. Στην Αγία Γραφή θα βρεις τρόπους ν’ απελευθερωθείς από την αμαρτία. Θα βρεις με μια λέξη, ό λ η την ιστορία της αμαρτίας και της αμαρτωλότητας, και όλη την ιστορία της αρετής και των δικαίων.

Είσαι θλιμμένος; στην Αγία Γραφή θα βρεις παρηγοριά. Είσαι λυπημένος; τη χαρά· είσαι θυμώδης; τη γαλήνη• είσαι εμπαθής; τη σωφροσύνη· είσαι άφρονας; τη σοφία· είσαι κακός; τη καλωσύνη· είσαι εγκληματίας; το έλεος και τη δικαιοσύνη· είσαι μισάνθρωπος; την αγάπη. Σ’ αυτήν θα βρεις φάρμακο για όλες σου τις ατέλειες και τα ελαττώματα, και τροφή για όλες σου τις αρετές και τις ασκήσεις. Είσαι αγαθός; η Αγία Γραφή θα σε μάθει να γίνεις αγαθότερος και αγαθότατος. Είσαι ευαίσθητος; αυτή θα σε μάθει την αγγελική τρυφερότητα· είσαι έξυπνος; αυτή θα σε μάθει τη σοφία· αγαπάς την ομορφιά και την ωραιότητα του τρόπου και του λόγου; Δεν υπάρχει ωραιότερος και συγκινητικότερος από το λόγο που υπάρχει στο βιβλίο του Ιώβ, και του Σολομώντος, και του Δαβίδ, και του Ιωάννου του Θεολόγου, και του Αποστόλου Παύλου… Εδώ η μουσική, η αγγελική μουσική της αιώνιας αλήθειας του Θεού, ντύθηκε με ανθρώπινες λέξεις.

Όσο περισσότερο ο άνθρωπος διαβάζει και μελετά την Αγία Γραφή, τόσο περισσότερο βρίσκει αιτίες όλο και πιό πολύ να την μελετά ασταμάτητα. Αυτή είναι, κατά τους λόγους του Αγίου Χρυσοστόμου, σαν την ευωδιαστή ρίζα, που όσο περισσότερο τρίβεται, τόσο περισσότερο ευωδιάζει. Όσο βασικό είναι το γιατί πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγία Γραφή, το ίδιο επίσης βασικό είναι το πώς πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγ. Γραφή.

Πώς πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγ. Γραφή;

Οι άγιοι Πατέρες, με επικεφαλής τον Άγιο Χρυσόστομο, είναι οι καλύτεροι καθηγητές σ’ αυτό. Ο Άγιος Χρυσόστομος, μπορούμε να πούμε, έγραψε το πέμπτο Ευαγγέλιο. Οι άγιοι Πατέρες συνιστούν σοβαρή προετοιμασία για την ανάγνωση και τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Και η προετοιμασία έγκειται σε τί; Καταρχήν στη προσευχή. Προσευχήσου στο Κύριο να φωτίσει το νου σου, ώστε να κατανοήσειτους λόγους της, και να χαριτώσει τη καρδιά σου να αισθανθείς την αλήθεια των λόγων αυτών και τη ζωή. Συνειδητοποίησε ότι αυτά είναι λόγια του Θεού, που αυτός ο ίδιος απευθύνει σε σένα. Η προσευχή, σε σχέση με τις άλλες ευαγγελικές αρετές, είναι η καταλληλότερη για να καταστήσει ικανό τον άνθρωπο να κατανοήσει την Αγία Γραφή.

Πώς πρέπει να διαβάζεται η Αγ. Γραφή;

Με προσευχή, φόβο και σεβασμό, γιατί σε κάθε λέξη υπάρχει και από μια σταγόνα αιώνιας αλήθειας, και όλες οι λέξεις αποτελούν απέραντο ωκεανό της αιώνιας αλήθειας. Η Αγία Γραφή δεν είναι βιβλίο, αλλά ζωή. Γιατί οι λέξεις της «πνεύμα και ζωή εστίν» (Ιωάν. 6,63), γι’ αυτό μπορούν να γίνουν καταληπτές εάν τις κάνουμε ψυχή της ψυχής μας και ζωή της ζωής μας. Αυτό είναι βιβλίο που διαβάζεται με ζωή, με έργο. Πρώτα αξίζει να ζήσει κανείς και μετά να καταλάβει. Εδώ ισχύει ο λόγος εκείνος του Σωτήρα: «εάν τις θέλη το θέλημα αυτού ποιείν, γνώσεται περί της διδαχής πότερον εκ του Θεού έστιν…» (Ιωάν, 7,17). Δούλεψε για να καταλάβεις. Αυτό είναι βασικός κανόνας της ορθόδοξης ερμηνευτικής. Συνήθως ο άνθρωπος στην αρχή διαβάζει γρήγορα την Αγία Γραφή, και μετά όλο και πιο αργά, μέχρις ότου στο τέλος αρχίζει να διαβάζει λέξη προς λέξη. Γιατί σε κάθε λέξη ανακαλύπτει ατέλειωτη αλήθεια και άφατο μυστήριο. Κάθε μέρα Διαθήκης, αλλά παράλληλα μ’ αυτό εξάσκησε και μια αρετή. Εξάσκησε την μέχρις ότου σου γίνει συνήθεια. Παραδείγματος χάρη εξάσκησε πρώτα τη συγχώρεση των προσβολών. Αυτό να σου γίνει καθημερινό καθήκον, και παράλληλα με αυτό εύχου προς τον Κύριο: «Κύριε αγαθέ, δώσε μου αγάπη γι’ αυτούς που με προσβάλλουν». Και όταν μετατρέψεις την αρετή αυτή σε συνήθεια, τότε θα σου είναι ευκολότερη κάθε άλλη μετά απ’ αυτήν, και έτσι θα εργαστείς με τ η σειρά μέχρι την τελευταία. Βασικό είναι να διαβάζεις την Αγία Γραφή όσο το δυνατόν περισσότερο, Ό,τι ο νους δεν αντιλαμβάνεται θα το αισθανθεί η καρδία. Κι αν ακόμα ο νους σου δεν αντιλαμβάνεται και η καρδιά σου δεν αισθάνεται, εσύ εν τούτοις διάβαζε. Γιατί με την ανάγνωση σπείρεις το λόγο του Θεού στη ψυχή σου· και ο σπόρος αυτός εκεί δεν θα καταστραφεί, αλλά βαθμιαία και απαρατήρητα θα περάσει στην φύση της ψυχής σου, και θα εκπληρωθεί σε σένα ο λόγος του Σωτήρα, για τον άνθρωπο εκείνο, ο οποίος: «βάλει τον σπόρον επί της γης, και καθεύδει και εγείρεται νύκτα και ημέραν, και ο σπόρος βλαστά και μηκύνεται ως ουκ οίδεν αυτός» (Μάρκ. 4,26 – 29). Βασικό είναι να σπείρεις και ο Θεός είναι εκείνος που κάνει ν’ αυξάνεται η σπορά. Μόνο μη βιάζεσαι για την επιτυχία, ώστε να μη μοιάσεις με τον άνθρωπο εκείνο που σήμερα σπέρνει και την επομένη θέλει να θερίσει. Διαβάζοντας την Αγία Γραφή μεταφέρεις το φύραμα στη ζύμη της ψυχής και του σώματος σου, το οποίο σταδιακά αυξάνεται, διαπερνά τη ψυχή μέχρις ότου διεισδύσει σ’ αυτή και ζυμωθεί με την Ευαγγελική αλήθεια και δικαιοσύνη. Τελικά η παραβολή για το σπορέα και το σπόρο μπορεί να εφαρμοσθεί στο καθένα μας. Σε μας δόθηκε μέσα στην Αγ. Γραφή ο σπόρος της θεϊκής αλήθειας. Διαβάζοντάς την, σπείρουμε το σπόρο αυτό στη ψυχή μας. Και αυτός πέφτει και σε πετρώδη και σε ακανθώδη μέρη της ψυχής αλλά κάτι πέφτει και στην καλή γη της καρδιάς μας και φέρει καρπό. Και όταν θα δεις το καρπό και τον δοκιμάσεις τότε από τη γλυκύτητα και τη χαρά θα βιαστείς να καθαρίσεις και τα πετρώδη και τα ακανθώδη μέρη της ψυχής σου, να οργώσεις και να σπείρεις το σπόρο του λόγου του Θεού. Ξέρετε πότε ο άνθρωπος είναι σοφός μπροστά στα μάτια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού; Όταν ακούει τους λόγους και τους εκτελεί. Η αρχή της σοφίας είναι η υπακοή του λόγου του Θεού (Ματθ. 7, 24). Κάθε λόγος του Σωτήρα έχει την ισχύ και τη δύναμη να θεραπεύει και τις φυσικές και τις ψυχικές ασθένειες. «Ειπέ λόγω, και ιαθήσεται ο παίς μου» (Ματθ. 8, 8). Ο Σωτήρας «είπε λόγο» και θεραπεύθηκε ο δούλος του εκατόνταρχου. Όπως τότε, έτσι και τώρα, ο Κύριος αδιάκοπα επαναλαμβάνει τους λόγους του και σε σένα και σε μένα και σ’ όλους μας. Μόνο πρέπει να σταθούμε, να εμβαθύνουμε σε αυτούς και να τους δεχθούμε με την πίστη του εκατόνταρχου. Και το θαύμα θα γίνει και σε μας. Και θα θεραπευθεί η ψυχή μας όπως ακριβώς θεραπεύθηκε ο δούλος εκείνου. Γιατί στο Ευαγγέλιο είναι γραμμένο και το ακόλουθο: «προσήνεγκαν αυτώ δαιμονιζομένους πολλούς και εξέβαλε τα πνεύματα λό­γω και πάντας τους κακώς έχοντας εθεράπευσεν» (Ματθ. 8,16).

Αυτό κάνει και σήμερα, γιατί ο Κύριος «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός, και εις τους αιώνας»(Έβρ. 13,8).

Στη μέλλουσα κρίση θα κριθούν εκείνοι που δεν υπάκουσαν στο λόγο του Θεού.

Και θα είναι ανεκτότερη η γη των Σοδόμων και της Γομμόρας απ’ ό,τι η ημέρα της κρίσεως γι’ αυτούς (Ματθ. 10, 14 – 15). Πρόσεξε! Στην τελική κρίση θα σου ζητηθεί λόγος, για το τί έκανες με τους λόγους του Θεού, για το αν τους υπάκουσες και υιοθέτησες, αν χαιρόσουν ή ντρεπόσουν γι’ αυτούς. Αν ντρεπόσουν γι’ αυτούς, και ο Θεός θα ντραπεί για σένα «όταν έλθη εν τη δόξη του Πατρός αυτού μετά των αγγέλων των αγίων» (Μάρκ. 8, 38). Λίγες είναι οι λέξεις των ανθρώπων που δεν είναι έρημες και κενές, γι’ αυτό και είναι λίγες εκείνες για τις οποίες δεν θα κριθούμε (Ματθ. 12, 36). Για ν’ αποφύγει αυτό ο άνθρωπος πρέπει να μελετήσει και να μάθει τα λόγια του Θεού από την Αγία Γραφή, να τα οικειοποιηθεί. Γιατί γι’ αυτό το λόγο ο Θεός τα ανακοίνωσε στους ανθρώπους, για να τα κάνουν κτήμα τους και μέσω αυτών να κάνουν δική τους και την ίδια την αλήθεια του Θεού. Σε κάθε λόγο του Σωτήρα υπάρχει περισσότερη αιωνιότητα και αφθαρσία, απ’ ό,τι σ’ ολόκληρο τον ουρανό και σ’ ολόκληρη τη γη με ολόκληρη την ιστορία τους. Γι’ αυτό ο Κύριος είπε: «ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσιν» (Ματθ. 24,35). Αυτό σημαίνει ότι στους λόγους του Σωτήρα υπάρχει ο Θεός και κάθε τι θεϊκό, γι’ αυτό δεν θα παρέλ­θουν. Ο άνθρωπος που τους οικειοποιείται γίνεται πιο άφθαρτος από τον ουρανό και τη γη, γιατί μέσα σ’ αυτούς υπάρχει μία δύναμη που κάνει τον άνθρωπο αθάνατο και αιώνιο. Η εκμάθηση των λόγων του Θεού και η εκπλήρωσή τους κάνει τον άνθρωπο – συγγενή του Κυρίου. Αυτός ο ίδιος το δήλωσε όταν είπε «Μήτηρ μου και αδελφοί μου ού­τοι είσιν οι τον λόγον του Θεού ακούοντες και ποιούντες» (Λουκ. 8, 21). Τούτο σημαίνει: ακοής, διαβάζεις το λόγο του Θεού; είσαι κατά το ήμισυ αδελφός του Χριστού· τον εκτελείς; είσαι ολόκληρος αδελφός του Χριστού. Και αυτό είναι χαρά και προνόμιο μεγαλύτερο κι από τα αγγελικά προνόμια. Με την εκμάθηση της Αγίας Γραφής ξεχειλίζει μία μακαριότητα στη ψυχή που δεν μοιάζει με τίποτα το γήινο. Ο Σωτήρας αυτήν εννοούσε όταν είπε: «Μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» (Λουκ. 11, 28).

Μεγάλο είναι το μυστήριο του Λόγου.

Τόσο μεγάλο ώστε αυτό το ίδιο το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ονομάζεται στην Αγία Γραφή Λόγος. Ο Θεός είναι Λόγος (Ιωάν. 1,1). Όλοι οι λόγοι, που απορρέουν από τον αιώνιο και απόλυτο αυτό Λόγο, είναι γεμάτοι Θεό, θεϊκή αλήθεια, αιωνιότητα, δικαιοσύνη. Ακούς τους λόγους αυτούς; Ακούς το Θεό. Τούς διαβάζεις; Διαβάζεις απ” ευθείας τούς λόγους τού Θεού. Ο Θεός – Λόγος έγινε σαρξ, έγινε άνθρωπος (Ιωάν. 1, 14) και ό βουβός και βραδύγλωσσος άνθρωπος άρχισε να ορθώνει λέξεις αιώνιας αλήθειας και δικαιοσύνης του Θεού.

Στους λόγους του Θεού υπάρχει κάποιος χυμός αθανασίας ο οποίος με την ανάγνωση των λόγων Του πέφτει σταγόνα -σταγόνα στη ψυχή του ανθρώπου και την ζωογονεί από το θάνατο και τη φθορά. Αυτό αποκαλύπτει ο Σωτήρας όταν λέει: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, ότι ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον… και μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιωάν. 5,24). Τούτο σημαίνει ότι με την ανάγνωση, και την εκμάθηση των λόγων του Θεού διδάσκεσαι την αθανασία και την αιωνιότητα διδάσκεσαι την αθάνατη και αιώνια ζωή. Αν πιστεύεις σ’ αυτούς τους λόγους μ’ όλη σου τη πίστη, έμαθες ήδη τί είναι αιώνια ζωή και πέρασες από το θάνατο στη ζωή. Γι’ αυτό ο Σωτήρας επιμένει αποφασιστικά: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν τις τον εμόν λόγον τηρήση, θάνατον ου μη θεωρήση εις τον αιώνα» (Ιωάν. 8, 51).

Κάθε λόγος του Χριστού είναι γεμάτος Θεό, γι’ αυτό όταν εισέρχεται στη ψυχή τού ανθρώπου, την καθαρίζει από κάθε ρύπο. Από κάθε του λόγο βγαίνει δύναμη, η οποία καθαρίζει από την αμαρτία. Γι’ αυτό ο Σωτήρας στο Μυστικό Δείπνο είπε στους πάντα παρόντες ακροατές του, στους μαθητές του, τούς λόγους εκείνους: «ήδη υμείς καθαροί έστε διά τον λόγον, ον λελάληκα υμἰν» (Ιωάν.15,3). Ό,τι είναι γραμμένο μέσα στην Αγία Γραφή, ο Κύριος και οι Απόστολοι του ονόμασαν λόγο Θεού, λόγο Κυρίου (Ιωάν. 17, 13 – Πρ. Απ. 6, 2 -13, 46- 16,32-19, 20-Β ‘ Κορ. 2,17-Κολ. 1, 15 -Β’ Θεσ. 3, 1). Και αν δεν τον διαβάζεις και δεν τον δέχεσαι σαν τέτοιο, τότε θα μείνεις στο σκοτάδι των βουβών και βραδύγλωσσων ανθρώπινων λέξεων, των κενών και έρημων.

Κάθε λόγος του Σωτήρα είναι γεμάτος αλήθεια και όταν εισέλθει στη ψυχή την αγιάζει σ’ όλη την αιωνιότητα. Γι’ αυτό ο Σωτήρας απευθύνει τη προσευχή του, προς τον ουράνιο Πατέρα του: «Πάτερ! αγίασον αυτούς εν τη αληθεία· ο λόγος ο σος αλήθεια έστιν» (Ιωάν. 17,17). Δεν δέχεσαι το λόγο του Χριστού σαν λόγο του Θεού, σαν λόγο αληθείας; Αυτό είναι ψέμα και ο πατέρας του ψέματος που βρίσκεται μέσα σου, επαναστατεί κατ’ αυτής της αλήθειας. Σε κάθε λόγο του Σωτήρα υπάρχουν πολλές υπερφυσικές αλήθειες και ευλογίες. Και αυτό είναι που χαριτώνει τη ψυχή του ανθρώπου, όταν ο λόγος του Χριστού την επισκεφθεί. Γι’ αυτό ο Άγιος Απόστολος ολόκληρη την οικονομία της σωτηρίας ονομάζει: «λόγον της χάριτος του Θεού» (Πράξ. Απ. 20, 32), «λόγον Αληθείας» (Εφ. 1, 13), «λόγον ζωής» (Φιλιπ. 2, 16).

Σαν ζώσα χαροποιός δύναμη, ο λόγος του Θεού ενεργεί θαυματουργικά και ζωοδοτικά, όταν ο άνθρωπος τον ακούει και τον δέχεται με πίστη (Α’ Θεσ. 2, 13). Όλα έχουν σπιλωθεί από την αμαρτία, αλλά και όλα καθαρίζονται με το λόγο του Θεού και την προσευχή, τα πάντα, κάθε δημιούργημα του Θεού, από τον άνθρωπο ως το σκουλήκι (Α’ Τιμ. 4, 6). Με την αλήθεια που έχει μέσα του, με τη δύναμη που έχει, ο λόγος του Θεού είναι «τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον και διικνούμενος άχρι μερισμού ψυχής τε και πνεύματος, αρ­μών τε και μυελών, και κριτικός ενθυμήσε­ων και εννοιών καρδίας» (Έβρ. 4,12). Δεν υπάρχει τίποτα το μυστικό μπροστά σ’ αυτόν και γι’ αυτόν. Γιατί κάθε θειος λόγος έχει μέσα του κάτι από τον αιώνιο Λόγο του Θεού, έχει τη δύναμη να γεννά και αναγεννά πνευματικά τους ανθρώπους. Και γεννώμενος απ’ αυτόν ο άνθρωπος, γεννιέται από την αλήθεια. Πάνω σ’ αυτό βασιζόμενος και ο Άγιος Απόστολος Ιάκωβος γράφει προς τους χριστιανούς, ότι ο Θεός τους «άπεκύησε λόγω αληθείας» (1,18) και ο άγιος Πέτρος τους λέει ότι είναι «άναγεγεννημένοι διά λόγου ζώντος Θεού και μέ­νοντος» στους αιώνες (Α’ Πέτρ. 1, 23). Όλοι οι λόγοι, που είπε ο Θεός στους ανθρώπους, προέρχονται από τον Αιώνιο Λόγο, που είναι λόγος ζωής και παρέχει αιώνια ζωή.

Ζώντας με το Λόγο αυτό ο άνθρωπος αναγεννιέται από το θάνατο στη ζωή. Γεμίζοντας τον εαυτό του με την αιώνια ζωή, ο άνθρωπος γίνεται νικητής του θανάτου και κοινωνός θείας φύσεως (Β’ Πέτρ. 1, 4) και η μακαριότητά του δεν θα έχει τέλος.

Σε όλα αυτά το βασικό, το βασικότερο, είναι η πίστη και το αίσθημα αγάπης προς τον Κύριο Ιησού Χριστό. Γιατί με τη θαλπωρή αυτού του αισθήματος ανοίγεται το μυστήριο κάθε λόγου του Θεού, όπως με τη θαλπωρή των ακτίνων του ήλιου ανοίγει ο κάλυκας του εύοσμου λουλουδιού. Αμήν.

(Ανέκδοτη ομιλία του Οσίου Σέρβου θεολόγου και ασκητού, Ιουστίνου Πόποβιτς, που εκφωνήθηκε στις 22-12-1929)

(Μετάφραση Σοφίας Ιωαννίδου)