Ἐπιτρέπεται λαϊκός νά κάνει κήρυγμα μέσα στήν ἐκκλησία κατά τη διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας;

Ὁ ΞΔ΄ (64ος ) κανόνας τῆς Στ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁρίζει ρητῶς ὅτι «οὐ χρή δημοσίᾳ λαϊκόν, λόγον κινεῖν ἤ διδάσκειν» (1) δηλαδή, ὅπως ἑρμηνεύει ὁ ἅγιος Νικόδημος, «ἐμποδίζει ὁ παρών κανών, κανένας 

Λαϊκός νά μη διδάσκη ὡς διδάσκαλος παρρησίᾳ καί ἐπ’ Ἐκκλησίας, ἀλλά μᾶλλον αὐτός νά διδάσκεται ἀπό ἐκείνους πού ἔλαβον τό τῆςδιδασκαλίας χάρισμα..» (2). Τό σημαντικό ὅμως δέν εἶναι τό ἄν ἀπαγορεύεται ἤ ὄχι, διότι οἱ κανόνες δέν εἶναι ἁπλές νομικές διατάξεις,

ἀλλά τό γιατί ἀπαγορεύεται. 

Ὁ ἴδιος, λοιπόν, κανόνας μᾶς ἐξηγεῖ ὅτι ἀπαγορεύεται νά διδάσκει ὁ λαϊκός διότι «καθώς εἰς τό ἕν σῶμα εὑρίσκονται διάφορα μέλη, ὡς λέγει ὁ Παῦλος, ἔτσι καί εἰς τήν μίαν Ἐκκλησίαν διάφοροι ἄνθρωποι εὑρίσκονται, κατά τήν τάξιν ὅπου ὁ Θεός εἰς τόν καθ’ ἕνα ἔδωκεν. Ὅθεν ὁ Θεολόγος Γρηγόριος ἑρμηνεύων τό λόγιον τοῦτο τοῦ Ἀποστόλου (Ὁμιλία Περί τῆς ἐν ταῖς διαλέξεσιν εὐταξίας) λέγει, ὅτι ἄλλος μέν εἶναι ἐν τῆ Ἐκκλησία αὐτί, ἄλλος γλῶσσα, ἄλλος χέρι, καί ἄλλος ἄλλο τι μέλος, καί οὔτε ὅλοι εἶναι γλῶσσα, ἤτοι διδάσκαλοι, οὔτε ὅλοι Ἀπόστολοι, οὔτε ὅλοι Προφῆται. Λοιπόν, ἄνθρωπε, ἐσύ πρόβατον ὤντας τί κάμνεις τόν ἑαυτόν σου ποιμένα, ποδάρι ὤντας τί γίνεσαι κεφαλή;». Βλέπουμε συνεπῶς ὅτι μέ τόν κανόνα αὐτό διαφυλάττεται ὅλη ἡ δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας ἀφοῦ μάλιστα σέ Αὐτήν τό Δόγμα καί τό Ἦθος, τό βίωμα, ὄχι μόνο δέν εἶναι ἄσχετα ἀλλά συνδέονται ἄρρηκτα. Μέ τήν ἀπαγόρευση τοῦ κηρύγματος στούς λαϊκούς τονίζεται ἀφ’ ἑνός ἡ πίστη ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι Σῶμα Χριστοῦ καί τά μέλη της ἔχουν τό καθένα, ὅπως στό ἀνθρώπινο σῶμα, τήν ἰδιαίτερη λειτουργία τους καί ἀφ’ ἑτέρου ὅτι τό διδάσκειν δέν εἶναι ἀξίωμα ἤ ἐξουσία. Δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν κοσμική μόρφωση τῶν μελῶν καί ἑπομένως δέν εἶναι ὁ πιό μορφωμένος αὐτός πού πρέπει νά κηρύττει. Τό κηρύττειν εἶναι χάρισμα, ἰδιαίτερο χάρισμα, πού δίδεται, μέ τήν Χειροτονία, ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Στήν εὐχή τῆς χειροτονίας διαβάζουμε «…πλήρωσον τῆς τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος δωρεᾶς ἵνα γένηται ἄξιος παρεστᾶναι ἀμέμπτως τῷ Θυσιαστηρίῷ σου καί κηρύσσειν τό Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας σου, ἱερουργεῖν τόν λόγον τῆς ἀληθείας σου…» (3). Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός ἔδωσε τήν ἐντολή στούς ἁγίους Ἀποστόλους «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. ΚΗ 19,20).

Ἡ διδασκαλία λοιπόν εἶναι χάρισμα, καί τό κήρυγμα ὄχι ἁπλά λόγια γλυκανάλατα καί συγκινητικά ἀλλά ἡ Πίστη τῆς Ἐκκλησίας καί τό πῶς αὐτή μπορεῖ νά βιωθεῖ στήν καθημερινότητα τῶν πιστῶν. Συνεπῶς, γιά νά γίνει ἡ ἀλλοίωση - ἡ μεταμόρφωση τῶν πιστῶν διά τοῦ κηρύγματος χρειάζεται ὁ Φωτισμός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τόσο στόν κήρυκα, καί γι’ αὐτό ἀπαιτεῖται ἡ καθαρή ζωή τοῦ ἱερέως, ὅσο καί στούς πιστούς πού θά ἀκούσουν, καί γι’ αὐτό ἀπαιτεῖται ἡ Χειροτονία τοῦ κηρύττοντος. Ἔτσι θά μπορέσει νά γίνει ὁ ἱερεύς μεταδοτικός τῆς Χάριτος πού θά μεταδώσει μαζί μέ τά λόγια πού θά χρησιμοποιήσει. Ἐπειδή λοιπόν τό κήρυγμα εἶναι μυστηριακοῦ χαρακτῆρος, ἡ Ἐκκλησία ἀπό τήν μία, μέ τόν πιό πάνω κανόνα, ἀφορίζει γιά 40 ἡμέρες τούς λαϊκούς πού κηρύττουν καί ἀπό τήν ἄλλη «τιμωρεῖ» παιδαγωγικά τόν ἱερέα ἤ ἐπίσκοπο πού δέν κηρύττει συμφωνα μέ τόν ΝΗ΄ (58ο) κανόνα τῶν ἀγίων Ἀποστόλων, διότι ἀμελεῖ τοῦ χαρίσματός του.

Ἀφορίζει προσωρινῶς τόν λαϊκό πού κηρύττει γιά νά τοῦ δώσει τήν εὐκαιρία νά καταλάβει ὅτι προκαλεῖ δυσλειτουργία στό Σῶμα. Καί ὅπως κάθε δυσλειτουργία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἐπιφέρει σοβαρές ἀσθένειες, ἔτσι ἡ δυσλειτουργία τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας μπορεῖ νά προκαλέσει ἀκόμα καί τήν αἵρεση, τήν ὁλοκληρωτική νέκρωση δηλαδή τοῦ συγκεκριμένου μέλους καί τήν ἀποκοπή του ἀπό τό Σῶμα. Ὅταν προσπαθῶ νά ἑρμηνεύσω τήν Γραφή χωρίς τήν Χάρη στηριζόμενος στίς κοσμικές γνώσεις, στήν ὑπερηφάνεια μου, τότε τό πιθανώτερο εἶναι ὁ διάβολος νά βρεῖ εὐκαιρία γιά παρερμηνεῖες καί αἱρέσεις.

Πηγή