Ὁ Ἅγιος Φανούριος εἶναι ἄγνωστος στὰ ἀρχαῖα Μαρτυρολόγια, τὰ βιβλία δηλαδὴ ἐκεῖνα ποὺ συντάσσονταν ἀπὸ διάφορες τοπικὲς Ἐκκλησίες π.χ. τῶν Ἱεροσολύμων ἢ τῆς Αἰγύπτου κ.λπ. καὶ περιελάμβαναν τοὺς βίους τῶν Ἁγίων, ποὺ εἶχαν ἁγιοκαταταχθεῖ ἀπὸ αὐτὲς ποὺ ἔζησαν ἢ μαρτύρησαν στὴν περιοχή τους.
Ἡ πρώτη μαρτυρία γιὰ τὸν Ἅγιο Φανούριο προέρχεται ἀπὸ τὸν 14ο αἰ. καὶ ἀπὸ τὴ νῆσο Ρόδο. Ἐκεῖ ἐπὶ Μητροπολίτου Ρόδου Νείλου (1355-1369) οἱ κάτοικοι βρῆκαν ἕναν παλαιὸ Ναὸ πλησίον τῶν τειχῶν καὶ μεταξὺ τῶν ἐρειπίων καὶ μία εἰκόνα.
Ἡ εἰκόνα αὐτὴ ἀνέγραφε τὸ ὄνομα ἑνὸς ἀγνώστου μέχρι τότε Ἁγίου, ὁ ὁποῖος κρατοῦσε σταυρὸ (ἄρα ἐπρόκειτο γιὰ μάρτυρα) καὶ ἔφερε στρατιωτικὴ ἀμφίεση καθὼς ἐπίσης καὶ 12 σκηνὲς ἀπὸ τὸν βίο καὶ τὰ μαρτύριά του. Ἐπρόκειτο γιὰ τὸν Ἅγ. Φανούριο. Ἔκτοτε ἡ μνήμη του, ἡ ὁποία ἑορτάζεται στὶς 27 Αὐγούστου, ἡμέρα εὑρέσεως τῆς εἰκόνας, διαδόθηκε σὲ ὅλον τὸν ἑλληνορθόδοξο κόσμο. Σ’ αὐτὸ βεβαίως συνετέλεσαν τὰ ἄπειρα θαύματα, ποὺ ἡ λαϊκή μας εὐσέβεια ἀπέδωσε σ’ ἐκεῖνον.
Ἡ εἰκόνα αὐτὴ ἀνέγραφε τὸ ὄνομα ἑνὸς ἀγνώστου μέχρι τότε Ἁγίου, ὁ ὁποῖος κρατοῦσε σταυρὸ (ἄρα ἐπρόκειτο γιὰ μάρτυρα) καὶ ἔφερε στρατιωτικὴ ἀμφίεση καθὼς ἐπίσης καὶ 12 σκηνὲς ἀπὸ τὸν βίο καὶ τὰ μαρτύριά του. Ἐπρόκειτο γιὰ τὸν Ἅγ. Φανούριο. Ἔκτοτε ἡ μνήμη του, ἡ ὁποία ἑορτάζεται στὶς 27 Αὐγούστου, ἡμέρα εὑρέσεως τῆς εἰκόνας, διαδόθηκε σὲ ὅλον τὸν ἑλληνορθόδοξο κόσμο. Σ’ αὐτὸ βεβαίως συνετέλεσαν τὰ ἄπειρα θαύματα, ποὺ ἡ λαϊκή μας εὐσέβεια ἀπέδωσε σ’ ἐκεῖνον.
Ἐκ τοῦ βίου του συμπεραίνεται ὅτι βοήθησε στὴν ἀνεύρεση ἀπολεσθέντων ἀντικειμένων καὶ ζώων ἢ θεράπευσε μοναχοὺς καὶ ἄλλους. Στὴν ἐπιβολὴ αὐτῆς τῆς πίστεως φυσικὰ συνετέλεσε καὶ ἡ ἐτυμολογία τοῦ ὀνόματός του: Φανούριος-φανερώνω, δηλαδὴ ἀποκαλύπτω κάτι τὸ ὁποῖο θεωρεῖται ἀπολεσθέν.
Συναφὴς εἶναι καὶ ἡ χρήση τῆς Φανουρόπιττας ἀπὸ τοὺς πιστούς μας. Προστρέχουν στὸν Ἅγιο καὶ μὲ βαθιὰ πίστη τὸν παρακαλοῦν νὰ τοὺς φανερώσει ἀπολεσθέντα ἀντικείμενα ἢ ὅσα ἔχουν ἀνάγκη νὰ ἀποκτήσουν, τάζοντας μιὰ πίττα πρὸς τιμήν του. Καὶ εἶναι πράγματι παράδοξο –κυρίως γιὰ τοὺς ἐκτὸς Ἐκκλησίας– ὅσα θαυμαστὰ πραγματοποιεῖ καθημερινῶς ἀναλόγως πρὸς τὸ συμφέρον κάθε μιᾶς ψυχῆς ὁ Ἅγιος Φανούριος καὶ μάλιστα τάχιστα. Οἱ περισσότεροι πιστοί μας ἔχουν νὰ διηγηθοῦν κάποια θαυμαστὴ παρέμβαση τοῦ Ἁγίου Φανουρίου στὴν ζωή τους.
Βεβαίως τὸ ἔθιμο αὐτὸ τοῦ ταξίματος τῆς πίττας, τὸ ὁποῖο ἴσως σκανδαλίζει κάποιους ἐκ τῶν πιστῶν μας, «ἡ Ἐκκλησία τὸ ἀνέχεται ἀφοῦ δὲν ἀντίκειται πρὸς τὸ δόγμα καὶ τὸ ἀληθινὸ πνεῦμα τῆς θείας λατρείας. Ἐδῶ οὐσιαστικὰ δὲν ὑπάρχει τίποτε τὸ ἐπιλήψιμο· μιὰ προσφορὰ ποὺ γίνεται πρὸς τιμὴν ἑνὸς Ἁγίου ὡς ἀποτέλεσμα κάποιας εὐχῆς-ταξίματος», ὅπως ἔγραφε ὁ ἐγκρατὴς –μακαριστὸς πλέον– καθηγητὴς Λειτουργικῆς Ἰω. Φουντούλης. Ἄλλωστε ἡ Ἐκκλησία μας γνωρίζει καὶ ἄλλες προσφορὲς πρὸς τιμὴν Ἁγίων κατόπιν τέτοιων εὐχῶν-ταξιμάτων, ὅπως π.χ. τὶς προσφορὲς κολλύβων ἢ ἀρτοκλασιῶν.
Ὑπεμφαίνεται ἐπίσης νομίζουμε μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν προσφορὰ (ὅπως καὶ τῶν κολλύβων τῶν Ἁγίων καὶ τῶν ἀρτοκλασιῶν) καὶ μιὰ ἄλλη διάσταση τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας μας, αὐτὸ τῆς ἐλεημοσύνης διὰ τῶν προσφερομένων εἰδῶν. Ὅσοι λάβουν ἀπὸ τὰ προσφερόμενα καὶ εὐλογηθέντα εἴδη θὰ εὐφρανθοῦν, μπορεῖ νὰ χορτάσουν κάποιοι πεινῶντες (ἴσως σὲ παλαιότερες ἐποχές), θὰ δοξολογήσουν τὸν πανάγαθο Θεὸ καὶ θὰ τὸν παρακαλέσουν γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ τάματος τοῦ προσφέροντος.
Θὰ πρέπει ὅμως ὅλα αὐτὰ νὰ γίνονται μὲ προσοχή. Ἡ φανουρόπιττα συνδεόταν παλαιότερα ἐξ αἰτίας κάποιων λαϊκῶν τοπικῶν δοξασιῶν μὲ τὴν μητέρα τοῦ Ἁγίου, ἡ ὁποία θεωροῦνταν πολὺ ἁμαρτωλή, ὥστε ὅσοι θὰ λάβουν ἀπὸ αὐτὴ νὰ εὐχηθοῦν ὁ Κύριος νὰ συγχωρήσει τὶς ἁμαρτίες της. Ἀπεδίδετο μάλιστα ἡ διαδικασία στὸν Ἅγιο, ὁ ὁποῖος ἄφησε τὴν «ἐντολὴ» αὐτή, τὸ νὰ προσφέρεται δηλαδὴ στὴν μνήμη τῆς μητέρας του αὐτὴ ἡ πίττα. Αὐτὰ ὅμως εἶναι καταδικαστέα, ἀφοῦ ἀπὸ τὴν μοναδικὴ πηγὴ γιὰ τὸν βίο του, τὴν εὑρεθεῖσα στὴ Ρόδο εἰκόνα, δὲν προκύπτει κάτι τέτοιο. Ἐπίσης δὲν θὰ πρέπει νὰ προσφέρεται εὐκαίρως ἀκαίρως ἀλλὰ μὲ διάκριση, ἰδιαιτέρως κατὰ τὶς ἡμέρες τῆς αὐστηρᾶς νηστείας, ὁπότε δὲν καταλύεται οὔτε τὸ λάδι, τὸ ὁποῖο περιέχει (Τετάρτη-Παρασκευή, Μεγ. Τεσσαρακοστὴ κ.λπ.).
Εὐχὲς γιὰ τὴν εὐλογία τῆς πίττας τοῦ Ἁγ. Φανουρίου ἔχουν συνταχθεῖ ἀρκετές, ὅλες ὅμως νεώτερες, γνωστότερη τῶν ὁποίων εἶναι ἡ τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ν. Ἰωνίας καὶ Φιλαδελφείας Τιμοθέου. Παλαιότερα χρησιμοποιεῖτο ἡ εὐχὴ γιὰ τὴν εὐλογία τῶν κολλύβων ποὺ προσφέρονταν πρὸς τιμὴν τῶν Ἁγίων ἢ ἡ εὐχὴ τῆς ἀρτοκλασίας.
Ἐπιβάλλεται νὰ προσέξουμε καὶ κάτι ἀκόμη. Ἡ προσφορὰ τῆς πίττας πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου δὲν θὰ πρέπει νὰ ἀντικαταστήσει, νὰ ὑποβαθμίσει ἢ ἀκόμα καὶ νὰ ἐπηρεάσει τὴν πίστη μας πρὸς τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ποὺ τελεῖ τὰ θαύματα μὲ τὴ μεσιτεία καὶ τὶς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων μας. Σ’ Ἐκεῖνον ὀφείλονται πρωτίστως οἱ εὐχαριστίες μας καὶ ἡ εὐγνωμοσύνη μας, κυρίως ἡ ὁλόθερμη καὶ ὁλοκάρδια ἀφοσίωσή μας. Μὲ ἁπλὰ λόγια: συνήθως μετὰ τὴν ἐκπλήρωση τῆς εὐχῆς-ταξίματός μας προσφέρουμε τὴν πίττα καὶ ἔτσι πιστεύουμε ὅτι «ξεμπερδέψαμε» μὲ τὶς «ὑποχρεώσεις» μας. Δὲν εἶναι ἔτσι ὅμως. Ὁ Θεὸς θέλει τὴν ἀληθινὴ καὶ καθαρὴ λατρεία μας, ζητᾷ ἡ ζωή μας νὰ συμβαδίζει μὲ τὸ θεῖό Του Εὐαγγέλιο καὶ νὰ Τὸν ἀγαποῦμε μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς μας. Τότε εἴμαστε πραγματικοὶ χριστιανοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου