Κύριε μου, Ιησού Χριστέ, ελέησόν με

Παρασκευή 4 Αυγούστου 2017

Γιατί γιορτάζουμε στις 6 Αυγούστου την Μεταμόρφωση του Σωτήρος

Η εορτή της Μεταμορφώσεως δεν είναι μια απλή ή συνηθισμένη εορτή, ανάμεσα στις τόσες άλλες που έχει η Εκκλησία μας. Σ’ αυτήν δεν γιορτάζουμε απλώς την ανάμνηση ενός θαύματος του Χριστού ή αν θέλετε ενός εντυπωσιακού περιστατικού της ζωής του, το οποίο λόγω της ιδιαιτερότητας του παραμένει ζωντανό στη μνήμη της εκκλησίας ως αξιομνημόνευτο.
Στη Μεταμόρφωση του Χριστού, γιορτάζουμε ένα γεγονός της ζωής του, το οποίο έχει την ίδια σημασία για την σωτηρία μας με την ενσάρκωση του και την ανάσταση του. Δηλαδή όσο μεγάλη και βασική δια την σωτηρία μας είναι η γιορτή των Χριστουγέννων και της Αναστάσεως,
τόσο μεγάλη και βασική είναι η εορτή της Μεταμορφώσεως. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας την τοποθέτησε εορτολογικά στο κέντρο του διαστήματος από το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα.

Έτσι οι τρεις αυτές γιορτές -οι οποίες απέχουν μεταξύ τους περίπου το ίδιο διάστημα 4 μήνες- να δεσπόζουν του ετησίου εορτολογίου καί να αποτελούν τους βασικούς πνευματικούς σταθμούς της ανθρώπινης ψυχής.

Και επειδή είναι μεγάλη εορτή, προτάσσεται νηστεία πριν απ’ αυτήν, όπως ακριβώς τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Διότι, αυτό που λέμε νηστεία του 15Αυγούστου, δεν είναι μόνο νηστεία για την κοίμηση της Θεοτόκου αλλά και νηστεία για τη γιορτή της Μεταμορφώσεως. Είναι δύο νηστείες χωριστές· οι οποίες όμως, επειδή είναι συνεχόμενες, επεκράτησαν στη συνείδηση του λαού σαν νηστεία του 15Αυγούστου.

Επίσης η εορτή έχει προεόρτιους και μεθεόρτιους ύμνους, όπως γίνεται στις μεγάλες εορτές. Η Εκκλησία υμνεί και γιορτάζει το γεγονός στις καθημερινές της ακολουθίες και προ και μετά της 6ης Αυγούστου.

Μεγάλη, λοιπόν, η εορτή της Μεταμορφώσεως και όπως είπαμε βασικής σημασίας για τον άνθρωπο. Και το πόσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο, για την ευτυχία του, για τον προορισμό του, για το αιώνιο μέλλον του, το βλέπουμε εάν εξετάσουμε το ιστορικό υπόβαθρο της εορτής.


O Kύριος γυμνώνοντας το Φως Του

Εάν μελετήσουμε τους τρεις ευαγγελιστές, τον Ματθαίο στο 17ο κεφάλαιο, και τον Λουκά και το Μάρκο στο 9ο κεφάλαιο των ευαγγελίων τους, βλέπουμε ότι λίγο πριν εισέλθει ο Χριστός στην Ιερουσαλήμ, για τελευταία φορά, για να οδηγηθεί στο σταυρό, παρέλαβε τους τρεις πιο στενούς και αγαπημένους μαθητές του, τον Πέτρο τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, και ανέβηκαν στο όρος Θαβώρ κατά την παράδοση, διότι η αγία Γραφή δεν αναφέρει πουθενά το όνομα του, για να προσευχηθούν όπως διασώζει ο ευαγγελιστής Λουκάς. Και εκεί κάποια στιγμή, ο Χριστός παρουσιάσθηκε, για λίγο, όχι όπως φαινόταν μέχρι τότε αλλά με τη θεία του δόξα. Τη θεία του δόξα που είχε ως Θεός αλλά και ως άνθρωπος και που μέχρι τότε την κρατούσε κρυμμένη.

Το πρόσωπο του έλαμψε σαν ήλιος και τα ρούχα του σαν φως. Το φως αυτό, όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας, δεν προερχόταν από έξω αλλά από μέσα του, από την φύση του, ήταν δικό του φως.

Δεν είχε καμμία σχέση με το φως του ηλίου και ήταν αφάνταστα πιο λαμπρό, πιο φωτεινό, πιο θερμό. Ήταν το άκτιστο φως που εξέπεμπε η θεότητα του Χριστού και όχι το κτιστό φως του ηλίου. Η αγία Γραφή λέγει ότι ο Χριστός έλαμψε σαν ήλιος το πρόσωπό του και σαν φως τα ρούχα του, απλώς για να πάρουμε μια ιδέα εμείς που δεν είδαμε το γεγονός, ώστε να σχηματίσουμε κάποια εικόνα της λαμπρότητας που είδαν οι μαθητές.

Δίπλα του παρουσιάσθηκαν ο Μωυσής και ο Ηλίας, οι μεγαλύτεροι των προφητών, οι οποίοι και συζητούσαν μαζύ του. Για τι συζητούσαν μας το λέγει ο Λουκάς. Συζητούσαν για την «έξοδον αυτού ην έμελλε πληρούν εν Ιερουσαλήμ».Δηλαδή για το θάνατο του που θα συνέβαινε σε λίγο στα Ιεροσόλυμα.

Ο Ηλίας βέβαια δεν είπε τίποτα για τον Χριστό· αλλά η ζωή του η ίδια είναι μια προφητεία. Όπως και ο Ιωνάς δεν είπε τίποτα για τον Χριστό, αλλά υπήρξε τύπος Χριστού, έτσι και ο Ηλίας με την ανάληψη του εις τους ουρανούς, χωρίς να γνωρίσει θάνατο, προτυπώνει την ανάσταση και την ανάληψη του Χριστού εις τους ουρανούς. Είναι ο προάγγελος της αναστάσεως και της αναλήψεως του Χριστού.

Η παρουσία λοιπόν των δυο ανδρών θυμίζει ότι όλα όσα θα συμβούν έχουν ήδη προφητευθεί. Επίσης ότι ο Χριστός δεν είναι ούτε ο Μωυσής ούτε ο Ηλίας -όπως λέγανε κάποιοι- και ότι είναι ανώτερος τους· Θεός και Κύριος τους. Σ’ αυτόν έχουν την αναφορά τους και σ’ αυτόν υποτάσσονται και καλά θα κάνουν, όσοι λέγουν ότι τους τιμούν και τους σέβονται, να μιμηθούν το παράδειγμα τους. Επίσης η παρουσία των δυο ανδρών αποκαλύπτει ότι ο Χριστός είναι Κύριος νεκρών και ζώντων και ότι οι νεκροί δεν χάνονται αλλά υπάρχουν.

Και ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, φωνή ακούσθηκε από τον ουρανό να λέγει· «Ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ώ ευδόκησα αυτού ακούετε». Και νεφέλη φωτεινή τους επεσκίασε. Δεύτερη φορά είναι που ακούγεται αυτή η φωνή. Η πρώτη ήταν στη βάπτιση του Χριστού. Και τις δυο φορές έχουμε φανέρωση της Αγίας Τριάδος και φανέρωση της θεότητας του Χριστού. Που είναι οι χιλιαστές; Που είναι όσοι λένε ότι ο Χριστός είναι ένας καλός άνθρωπος, ένας φιλόσοφος, ένας ηθικολόγος, ένας επαναστάτης; Ναι είναι άνθρωπος αλλά είναι και Θεός. Υιός Θεού έχων την ίδια εξουσία και δύναμη με τον Θεό πατέρα.


Η σημασία του γεγονότος

Αυτό είναι το γεγονός της Μεταμορφώσεως δια του οποίου ο Χριστός έδειξε την αληθινή του ταυτότητα. Έκανε μια παρουσία του δοκιμαστική, θα λέγαμε, αποδεικτική του πως θα έλθει στην δευτέρα παρουσία. Έδειξε την δόξα του την εκτυφλωτική, την ανείπωτη γλυκύτητα και απόλαυση που νοιώθουν όσοι αξιώνονται να την δουν. Έδειξε ότι είναι Θεός και Κύριος νεκρών και ζώντων.

Ότι είναι ο προφητευθείς και προαγγελθείς Μεσσίας. Και ήθελε μ’ αυτήν την συγκλονιστική θεοφάνεια, κάτω από την εκτυφλωτική ακτινοβολία του ακτίστου φωτός, να δείξει στους μαθητές του πως ότι θα επακολουθήσει, τα πάθη του και η σταύρωση του, δεν τα υπομένει από αδυναμία. Επειδή δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Αλλά από αγάπη για τον άνθρωπο. Δεν χρειάζεται λοιπόν να φοβηθούν, να κλονισθούν, να τα χάσουν. Ο θάνατος του δεν σημαίνει τέλος του έργου του αλλά απαρχή λαμπρής περιόδου.

Έδειξε λοιπόν την θεότητα του και την δόξα του ως Θεός. Παρουσίασε την αληθινή του ταυτότητα. Αλλά συγχρόνως έδειξε και την δόξα της ανθρώπινης του φύσεως. Το ανθρώπινο πρόσωπο και το ανθρώπινο σώμα -που αργότερα σταυρώθηκε και θάφτηκε- αυτό έλαμπε, αυτό ακτινοβολούσε. Συνεπώς στη Μεταμόρφωση, φάνηκε εκτός από την θεότητα του και η δόξα της ανθρωπίνης του φύσεως.

Η ανθρώπινη του φύση ήταν μεν δοξασμένη από τα σπλάχνα της Θεοτόκου, αλλά μέχρι τότε δεν φαινόταν. Εκρατούντο τα μάτια τους και δεν την έβλεπαν. Τώρα όμως, για πρώτη φορά άνοιξαν, για να δουν αυτό που είχε ο Χριστός από τη στιγμή που ενανθρώπησε. Δηλαδή στην πραγματικότητα δεν μεταμορφώθηκε ο Χριστός, αλλά μεταμορφώθηκαν τα μάτια των μαθητών του πνευματικά, ώστε να μπορούν να δουν το άκτιστο φως.

Και με την πράξη του αυτή ήταν σαν να έλεγε ο Χριστός· «Προσέξτε· έτσι όπως λάμπω τώρα, έτσι θα λάμψετε και εσείς οι άνθρωποι. Όλοι οι πιστοί και αφοσιωμένοι χριστιανοί». Αυτό που είχε πει κάποτε σ’ ένα κήρυγμα του ότι «οι δίκαιοι εκλάμψουσι ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του πατρός αυτών» (Ματθ. 13,43), έρχεται τώρα να το πιστοποιήσει και να το αποδείξει εμπειρικά.
π. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ

Εκκλησιαστικά

Μέχρι τον 4ο αιώνα η Μεταμόρφωση του Χριστού γιορταζόταν πριν από το Πάσχα, αλλά από την ημέρα των εγκαινίων του Ναού της Μεταμορφώσεως, τον οποίο έχτισε η Αγία Ελένη στο όρος Θαβώρ, επικράτησε ο εορτασμός του γεγονότος να γίνεται στις 6 Αυγούστου.

Μόνο την ημέρα της εορτής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κάμπτεται η αυστηρή νηστεία, που προηγείται του Δεκαπενταύγουστου, καθώς επιτρέπεται η ιχθυοφαγία.

Το απολυτίκιο της ημέρας:
Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδύναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

Λαογραφία

Στις αγροτικές περιοχές συνηθίζεται ανήμερα της Μεταμόρφωσης να προσκομίζονται στις εκκλησίες για να ευλογηθούν με ειδική ευχή τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, τα οποία στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα.

Στις 6 Αυγούστου λήγουν οι «δρίμες», όπως ονομάζονται οι έξι πρώτες ημέρες του μήνα. Τις μέρες αυτές, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις και όποιος κάνει μπάνιο στη θάλασσα κινδυνεύει να πάθει μεγάλο κακό (ίσως να συνδέεται με τα μπουρίνια και τα μελτέμια), ενώ όποιος ή όποια πλένει ρούχα αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Μόνο αν ρίξει ένα καρφί στο νερό μπορεί να «καρφώσει» τις δρίμες και να τις εξουδετερώσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου