Κύριε μου, Ιησού Χριστέ, ελέησόν με

Κυριακή 13 Αυγούστου 2017

Από το Αγιολόγιο του μηνός: Αββάς Δωρόθεος (13 Αυγούστου)

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Ο αββάς (=πατήρ) Δωρόθεος είναι μεγάλη ασκητική μορφή του 6ου αιώνος, που όμως στον πολύ κόσμο παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, σε αυτούς που αγαπούν την μελέτη των πατερικών κειμένων είναι γνωστός από το βιβλίο με τις θαυμάσιες ομιλίες του και το οποίο θα μνημονεύσουμε πιο κάτω.
Σε νεαρή ηλικία εγκαταβίωσε σε κοινόβιο Μοναστήρι, στο οποίο ηγούμενος ήταν ο αββάς Σέριδος. Σε κοντινή απόσταση από το Μοναστήρι ζούσαν τότε οι δυο μεγάλοι ασκητές Βαρσανούφιος και Ιωάννης, οι οποίοι είναι γνωστοί από το βιβλίο “Βίβλος Βαρσανουφίου
και Ιωάννου”, που περιέχει τις σοφές απαντήσεις που έδιδαν σε διάφορα ερωτήματα πνευματικής φύσεως.
Επειδή ήσαν έγκλειστοι, ελάμβαναν γραπτώς τις ερωτήσεις και πάλι γραπτώς έδιναν τις απαντήσεις. Αυτούς τους αγίους ησυχαστάς, τους ευλαβείτο πάρα πολύ και με την σύμφωνη γνώμη του ηγουμένου Σερίδου τους συμβουλευόταν για κάθε σοβαρό θέμα, που είχε σχέση με την πνευματική του πορεία και χωρίς την σύμφωνη γνώμη τους τίποτα δεν έπραττε. Στο συναξάριο του οσίου Δωροθέου αναφέρονται ερωτήσεις του προς τους μεγάλους αυτούς ασκητάς, καθώς και οι σοφές απαντήσεις που λάμβανε. Αναφέρουμε ένα μόνο παράδειγμα. Κάποτε ο λογισμός τον ξεσήκωσε να φύγη από το Μοναστήρι και να πάη στην έρημο, για να ζήση με περισσότερη ησυχία και προσευχή, αφού στο Νοσοκομείο της Μονής, όπου διακονούσε, είχε πολλούς περισπασμούς και δεν εύρισκε ησυχία και αρκετό χρόνο για προσευχή και ανησυχούσε μήπως έτσι “χάση την ψυχή του”. Φανέρωσε τον λογισμό του στον αββά Ιωάννη, όπως το συνήθιζε, και στην συνέχεια του έκανε υπακοή. Η πραγματικά θεόπνευστη συμβουλή του μεγάλου ασκητού σημάδεψε την ζωή και την μεγάλη πνευματική πορεία του νεαρού τότε μοναχού Δωροθέου. Του είπε ότι ησυχία είναι το να φυλάσση κανείς την καρδιά του από δόσεως και λήψεως και ανθρωπαρεσκείας και των λοιπών ενεργειών. Για να δρέψη τους καρπούς της ησυχίας πρέπει πρώτα να βγάλη φύλλα της ασκήσεως και της πρακτικής ζωής. Δηλαδή να κάνη υπακοή και υπομονή. Αλλά και ο αββάς Βαρσανούφιος, που είχε και αυτός ερωτηθεί, έδωσε την ίδια απάντηση. Έτσι ο Δωρόθεος παρέμεινε στην υπακοή, την διακονία και την υπομονή και σημείωσε μεγάλη πρόοδο στην πνευματική ζωή.

Όταν όμως ήλθε το “πλήρωμα του χρόνου”, αναχώρησε στην έρημο, σε ώριμη πλέον πνευματική ηλικία. Ήθελε να ζήση και να τελειώση την ζωή του ως ησυχαστής. Ο Θεός όμως είχε άλλα σχέδια γι’ αυτόν, αφού τον ήθελε ποιμένα και οδηγό ψυχών. “Όσο απέφευγε την ευθύνη, τον περισπασμό και την δόξα, τόσο αυτά τον καταδίωκαν”. Γύρω του μαζεύτηκε ένας μεγάλος αριθμός μοναχών, γεγονός που τον ανάγκασε να συστήση Μοναστήρι. Στο βιβλίο, που αναφέραμε στην αρχή, και που τιτλοφορείται: “Αββά Δωροθέου - Έργα ασκητικά”, αναφέρονται οι λόγοι και οι διδασκαλίες προς τους μαθητές του. “Οι διδασκαλίες αυτές είναι μάλλον προφορικές ομιλίες, που μας διασώθηκαν με χειρόγραφα των ακροατών του, οι οποίοι αρχικά κατέγραψαν τα κεντρικώτερα σημεία και νοήματα κάθε θέματος και αργότερα με την επίβλεψή του τα ανέπτυξαν”. Μερικές από αυτές είναι: “Για την αποταγή”, “γιά την ταπεινοφροσύνη”, “γιά την συνείδηση”, “γιά το κτίσιμο και αρμολόγημα των αρετών της ψυχής”, “γιά το ότι πρέπει να φροντίζουμε να κόβουμε γρήγορα τα πάθη πριν εξοικειωθεί μαζί τους η ψυχή”, “γιά τις άγιες νηστείες” κ.λ.π. Πρόκειται για καταπληκτικές ομιλίες, που δίνουν απάντηση σε μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα, δημιουργούν έμπνευση, αλλά και έφεση για βίωση της ορθόδοξης πνευματικής ζωής.

Μελετώντας κανείς τον όσιο Δωρόθεο κατανύσσεται και ανάβει μέσα του ο πόθος για προσευχή. Ταυτόχρονα αισθάνεται στην ψυχή μια παρηγοριά και μια γλυκύτητα. Ξεχνάει τον πόνον και τα βάσανά του, μάλλον διδάσκεται τρόπους να τα υπερβαίνη. Αισθάνεται ακόμα, θα έλεγα, και έλεγχο συνειδήσεως, αλλά όχι απελπισία και απόγνωση. Θλίψη για τα πάθη και τις αμαρτίες, αλλά και ελπίδα αφού υπάρχει μετάνοια. Βαθύς ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, είναι ακριβολόγος, αλλά και γεμάτος επιείκεια. Άλλωστε έτσι συμβαίνει με όλους τους Αγίους. Όσο αυστηροί είναι στον εαυτό τους, τόσο επιεικείς είναι στους άλλους.

Στην συνέχεια θα αναφέρω πολύ σύντομα και επιλεκτικά, κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο με τις ομιλίες του, το οποίο είμαι σίγουρος ότι αν αρχίσουμε να το μελετούμε, θα το αγαπήσουμε πολύ και θα θέλουμε να εντρυφούμε σε αυτό.

“Τίποτα δεν ξεγυμνώνει τόσο τον άνθρωπο και δεν τον οδηγεί στην εγκατάλειψη, όσο η καταλαλιά, η κατάκριση και η εξουδένωση του πλησίον. Καταλαλιά είναι το να διαδίδης με λόγια τις αμαρτίες και τα σφάλαματα του πλησίον, π.χ. έκανε εκείνο ή το άλλο. Κατάκριση είναι το να κατηγορήση κανείς τον ίδιο τον άνθρωπο, λέγοντας ότι αυτός είναι ψεύτης, οργίλος κλ.π.”. “Πιστέψτε με, ότι και από τα πάθη και τους πολέμους ανακουφίζεται όποιος με επίγνωση υπηρετεί έναν άρρωστο”. “Τίποτα απολύτως δεν σβύνει τα πάθη, όπως η ευσπλαχνία”. “Κανένας απ’ αυτούς που λένε ψέματα δεν ενώθηκε με τον Θεό”. “Ποτέ δεν πρέπει να πιστεύης στις υποψίες σου, γιατί είναι ψεύτικες και βλάπτουν. Επειδή δεν υπάρχει τίποτα βαρύτερο από τις υποψίες. Είναι τόσο πολύ βλαβερές, γιατί μένουν πολύν καιρό μέσα μας και αρχίζουν να μας πείθουν να νομίζουμε ότι βλέπουμε καθαρά, πράγματα που ούτε υπάρχουν ούτε έχουν γίνει”. (Εκδ. “ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ” 1983).

Είθε να αποκτήσουμε έμπνευση και έφεση για πνευματικό αγώνα, με την μελέτη των λόγων, αλλά και με τις θεοπειθείς πρεσβείες του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου