Ο Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Γεωργίου

Του Ιεροκήρυκα της Ι. Μ. Κίτρους Αρχιμ. Ιωακείμ Οικονομίκος

Κρυμένο πίσω απο το τείχος του Κερατίου κόλπου και ακουμπισμένο στο Κάστρο του Πετρίου, βρίσκεται το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. 

Εκεί έβρισκαν καταφύγιο πολλές Αυτοκράτειρες και Πριγκήπισσες. Εκεί βρήκε καταφύγιο και η Μεγάλη Εκκλησία μετά την Άλωση και έπειτα από την απομάκρυνσή της από τον Άγιο Δημήρτιο Ξυλοπόρτας. Το Μοναστήρι το Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, έμελλε να γίνει το λιμάνι, ο χώρος όπου θα φιλοξενούνταν η καρδιά και η κανδήλα της Αγίας Σοφίας. Κέντρο του Μοναστηριού αυτού, είναι η εκκλησία του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου. Αυτός ο μικρός Ναός, αυτός ο απέριττος ναός, ο κρυμμένος απο τα μάτια του κόσμου, αποφασίστηκε από την Θεία Πρόνοια να γίνει ο Πρώτος της Ορθοδοξίας, να γίνει η καταφυγή της πονεμένης Ρωμηοσύνης.

Το 1600, η Μεγάλη Εκκλησία, μετά τον Άγιο Δημήτριο στην συνοικία της Ξυλόπορτας, καταφεύγει στο γειτονικό Φανάρι, και εγκαθίσταται στην μέχρι τότε γυναικεία Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου. Το 1614, ο Πατριάρχης Τιμόθεος Β’ (1613 – 1620) μεγαλώνει τον Ναό. Το 1720, ο Πατριάρχης Ιερεμίας Γ’ κατά την πρώτη του πατριαρχεία (1716 – 20/ 11/ 1726), τον ανοικοδομεί εκ βάθρως, διαφέροντας από τον σημερινό μόνο στο ύψος. Δυστυχώς ο Ναός θα πάθει σημαντικές ζημιές από την μεγάλη πυρκαγιά πού είχε ξεσπάσει στην περιοχή του Φαναρίου. 

Το 1797, ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ κατά την πρώτη του πατριαρχεία (19/4/1797 – 18/12/1798) επέφερε κάποιες αλλαγές τόσο στον Πατριαρχικό Οίκο, όσο και σε αυτόν τον Πατριαρχικό Ναό, προσθέτοντας το Παρεκκκλήσι της Παναγίας της Παμμακαρίστου στο δεξιό κλίτος, όπου και η περίφημη εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου. 

Τον 19ο αιώνα, ο Πατριάρχης Γρηγόριος ΣΤ’ στην πρώτη του πατριαρρχεία (27/9/1835 – 20/2/1840) αύξησε το ύψος του Ναού όπως είναι σήμερα. Η τελευταία ριζική ανακαίνιση, έγινε υπό του σημερινού Πατριάρχου μας κυρίου Βαρθολομαίου, επαναφέροντας τον Ναό στο κάλλος και την δόξα του. 

Στον πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, στον Πρώτο Ναό της Ορθοδοξίας και στο καταφύγιο της πονεμένης Ρωμηοσύνης, εκτός από το αρίστης τέχνης Τέμπλο, τον Θρόνο, τον Άμβωνα και τα τα Αναλόγια, υπάρχουν οι περίφημες ψηφιδωτές Εικόνες της Παναγίας της Παμμακαρίστου και του Τιμίου Προδρόμου, έργα του 12ου αιώνος, προερχόμενες από την Ιερά, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Παμμακαρίστου, η οποία είχε μετατραπεί σε τζαμί. Επίσης μέσα σε αυτόν, φυλάσσεται και η περίφημη Εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης από την ομώνυμη Ιερά Μονή της Κυζίκου. Εκτός από αυτές τις σημαντικές Εικόνες, στον Πατριαρχικό Ναό υπάρχουν και άλλα ιερά και σεβάσματα του Γένους και της πίστεώς μας αντικείμενα, όπως τα Ιερά Λείψανα των τριών Αγίων Γυναικών Ευφημίας, Σολομωνής και Θεοφανούς της Αυτοκράτειρας, ενώ από το 2004 κα μετά μεταφέρθηκαν ύστερα από τις ενέργειες του Πατριάρχου μας κυρίου Βαρθολομαίου, αποτμήματα των Ιερών Λειψάνων των Τριών Ιεραρχών πού είχαν κλαπεί κατά την διάρκεια της Φραγκοκρατίας από την Πόλη. 

Ο Πατριαρχικός Ναός, αποτελεί για όλους τους Ορθοδόξους, αλλά ιδιαιτέρως για το Γένος ένα σημείο αναφοράς. Είναι ο Ναός στον οποίο χοροστατεί ο Πατριάρχης, είναι ο Ναός όπου καίει ασταμάτητα η κανδήλα της Μεγάλης Εκκλησίας. Είναι ο Ναός πού θα πρέπει να αποτελεί για όλους ένα σχολείο. Οι Πατριαρχικές χοροστασίες, ο όρθρος, ο εσπερινός, η απλότητα αλλά συγχρόνως και η μεγαλοπρέπεια των Ιερών Ακολουθιών, η διατήρηση παλαιών μοναστικών εθίμων και τυπικών, μας δείχνουν τον τρόπο πού όλοι μας θα πρέπει να τελούμε τις ακολουθίες. Χωρίς θεατρινισμούς, χωρίς υπερβολές, χωρίς την παραβίαση και την κακοποίηση της εκκλησιαστικής τάξεως και του τυπικού, αλλά απλά και συγχόνως μεγαλόπρεπα, όπως ταιριάζει στον Δημιουργό του σύμπαντος κόσμου και στην τάξη της Εκκλησίας. 

Ο Θεός των πατέρων μας, με τις πρεσβείες της Κυρίας Θεοτόκου και του Αγίου Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, να φυλάττουν τον Πατριαρχικό Ναό εις αιώνας

αιώνων ασάλευτον. Τον Πατριάρχη του Γένους, την Πατριαρχική Αυλή, και όλη την Ρωμηοσύνη, πού βρίσκει εκεί την γαλήνη, την ελπίδα και την αισιοδοξία, ότι και η Ρωμηοσύνη αλλά και η Μεγάλη Εκκλησία ζούν και θα ζούν, γιατί το θέλει ο Θεός.

Χριστός Ανέστη. Χρόνια πολλά.

Πηγή