Ἀπὸ τὸ ἀγιολόγιο τοῦ μηνός: Όσιοι Βαρσανούφιος καί Ιωάννης, 6 Φεβρουαρίου

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Oι όσιοι Βαρσανούφιος καί Ιωάννης έζησαν τόν 4ο αιώνα μ.Χ. Ήσαν μεγάλοι ασκητές, αλλά καί γνώστες τής ορθοδόξου πίστεως καί θεολογίας. Ο όσιος Βαρσανούφιος έζησε γιά πολλά χρόνια ως 

έγκλειστος σέ μικρό Κελλί κοντά στήν Ιερά Μονή τού οσίου Σερίδου, όπου μόναζε καί ο Αββάς Δωρόθεος. Εκεί έδρεψε τούς γλυκύτατους καρπούς τής ησυχίας καί μέ τά πνευματικά του χαρίσματα, καθώς καί μέ τήν άνωθεν σοφία πού απέκτησε από τήν ένωσή του μέ τόν Θεό,
βοήθησε πολλούς ανθρώπους, μέ τό νά απαντά στίς ερωτήσεις καί τίς απορίες τους. Σέ κοντινή απόσταση ασκείτο στήν ησυχία καί ο μαθητής του όσιος Ιωάννης, ο οποίος έδωσε καί αυτός απαντήσεις σέ ερωτήσεις σχετικές μέ τήν πνευματική ζωή. Αξιώθηκε καί αυτός πολλών χαρισμάτων τού Αγίου Πνεύματος καί ιδιαιτέρως τού χαρίσματος τής προοράσεως καί προφητείας, γι’ αυτό καί ονομάσθηκε Προφήτης.

Οι απαντήσεις τών οσίων συγκεντρώθηκαν σέ ένα βιβλίο τό οποίο ονομάζεται «Βίβλος Βαρσανουφίου καί Ιωάννου» καί περιέχει οκτακόσιες τριάντα οκτώ (838) ερωτήσεις καί απαντήσεις. Τυπώθηκε στήν Βενετία τό 1816, μέ τήν φροντίδα τού αγίου Νικοδήμου τού Αγιορείτου, ο οποίος στόν Πρόλογο πού συνέγραψε αναφέρεται περιληπτικά καί στόν βίο τών οσίων.

Ετελειώθησαν καί οι δύο εν ειρήνη.

Στήν συνέχεια θά παρατεθούν καί θά σχολιασθούν μέ συντομία αποσπάσματα από τούς λόγους τών Οσίων, οι οποίοι είναι πάντοτε επίκαιροι, διδακτικοί καί ωφέλιμοι.

- «Μάθε αδελφέ μου, ότι εάν κάποιος στενοχωρή τόν συνάνθρωπό του, είτε μέ έργα, είτε μέ λόγια, ύστερα θά στενοχωρηθή ο ίδιος εκατό φορές περισσότερο».

Ο όσιος Βαρσανούφιος αναφέρεται εδώ στόν πνευματικό νόμο, σύμφωνα μέ τόν οποίο ό,τι πράττει κανείς, είτε αγαθό είτε πονηρό, τό βρίσκει μπροστά του. Δηλαδή, συμβαίνει καί στόν ίδιο κάτι ανάλογο μέ αυτό πού έπραξε, καί μάλιστα σέ πολύ μεγαλύτερο βαθμό.

- «Δέν πρέπει στήν τράπεζα (τού φαγητού) νά απλώνης τό χέρι σου μπροστά στόν άλλο, γιατί αυτό είναι απρέπεια καί ξένο πρός τήν κοινή τάξη».

Ο όσιος Ιωάννης δίνει μεταξύ τών άλλων καί αυτήν τήν συμβουλή, η οποία έχει σχέση μέ τήν εξωτερική συμπεριφορά, πού όμως δέν είναι ξένη μέ τήν εσωτερική κατάσταση τού ανθρώπου. Αντίθετα, μάλιστα, συνδέεται άμεσα μέ αυτήν. Όταν ο άνθρωπος αγαπά τόν Θεό, τότε αγαπά πραγματικά καί τούς συνανθρώπους του καί συμπεριφέρεται μέ λεπτότητα καί ευγένεια σέ όλους, ακόμα καί στά πρόσωπα μέ τά οποία έχει οικειότητα. Άλλωστε, η οικειότητα δέν καταργεί τήν ευγένεια καί τόν σεβασμό.

Όποιος είναι τακτοποιημένος εσωτερικά, αυτός ενδιαφέρεται καί γιά τήν εξωτερική ευταξία, καί όχι μόνον προσέχει νά μή φέρνη σέ δύσκολη θέση τούς άλλους, αλλά φροντίζει μέ κάθε τρόπο νά τούς διευκολύνη καί νά τούς εξυπηρετή.- «Ώ τής δειλίας, τής θυγατρός τής απιστίας, πόσο χαμηλά μάς έριξε! Είναι πρόξενος πολλών κακών τυφλώνει τόν νού χαυνώνει τήν καρδιά αποσπά τούς ανθρώπους από τόν Θεό είναι αδελφή τής ανελπιστίας, εξορίζει τούς ανθρώπους από τού φόβου τού Θεού στήν χώρα τής απωλείας».

Ονομάζει τήν δειλία θυγατέρα τής απιστίας καί περιγράφει καί τά αποτελέσματά της, δηλαδή τά κακά τά οποία προξενεί. Αντίθετα, θυγατέρα τής πίστης είναι η πνευματική ανδρεία, η οποία βοηθά τόν άνθρωπο νά ελευθερωθή από τά πάθη ούτως ώστε νά φωτισθή ο νούς του από τήν άκτιστη Χάρη τού Θεού καί η καρδιά του νά γίνη κατοικητήριο τού Αγίου Πνεύματος. Οπότε, στήν κατάσταση αυτή ο άνθρωπος γνωρίζει υπαρξιακά τόν Θεό, αποκτά τήν τέλεια αγάπη, η οποία αγκαλιάζει καί αυτούς ακόμα τούς εχθρούς, καί έχει σύνοικο τήν ελπίδα, η οποία δέν πεθαίνει ποτέ, αφού αληθινή ελπίδα τών πιστών είναι ο Άγιος Τριαδικός Θεός. Άλλωστε, η πίστη στόν προσωπικό Θεό τής Εκκλησίας προϋποθέτει ανδρεία καί λεβεντιά «ου γάρ έδωκεν ημίν ο Θεός Πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως καί αγάπης καί σωφρονισμού» (Β' Τιμ. α', 7).

- «Νά πιστεύης ότι όλα όσα προέρχονται από τόν Θεό, καλώς γίνονται... Μακάρι ο Κύριος νά σέ συνετίση καί νά φωτίση τούς οφθαλμούς τής διάνοιάς σου, μέ τίς εύχές τών αγίων».

Είναι σημαντικό τό νά έχη κανείς εμπιστοσύνη στήν αγάπη τού Θεού καί νά δέχεται τά πάντα μέ αγαθό λογισμό. Δηλαδή, νά πιστεύη ότι ο Θεός τόν αγαπά αληθινά καί επιτρέπει τούς ποικίλους πειρασμούς, γιά τήν σωτηρία του. Εκείνο πού, περισσότερο από όλα, χαριτώνει τόν άνθρωπο καί τόν ωριμάζει πνευματικά είναι η αποδοχή τών λυπηρών γεγονότων τής ζωής μέ ευχάριστη καί δοξολογική διάθεση. Αντίθετα, όταν κανείς θεωρή ως αίτιο τών συμφορών του τόν Θεό καί γογγύζη εναντίον του, τότε οδηγείται στήν απόγνωση καί τήν καταστροφή. Μακάρι νά συνετισθούμε καί νά καταλάβουμε ότι ο Θεός είναι Πατέρας μας, ότι μάς αγαπά αληθινά καί ότι «όλα όσα προέρχονται από τόν Θεό, καλώς γίνονται».

- «Ο θάνατος χωρίς αμαρτίες, δέν είναι θάνατος, αλλά μετάβαση από τήν θλίψη στήν ανάπαυση».

Κάποιος μοναχός τού Κοινοβίου αρρώστησε βαρειά καί οι πατέρες παρεκάλεσαν τόν μέγα Γέροντα (έτσι αποκαλούσαν τόν όσιο Βαρσανούφιο) νά τόν θεραπεύση. Ο όσιος τούς είπε ότι δέν θά αποθάνη. Βέβαια, ο Θεός τόν καλεί κοντά του, αλλά αυτό δέν σημαίνει ότι θά αποθάνη. Θά μεταβή από τόν θάνατο στήν ζωή καί από τήν θλίψη στήν ανάπαυση. Επειδή, αυτό πού ονομάζουμε θάνατο δέν είναι θάνατος, αλλά ταξίδι πρός τό Φώς τής αιώνιας ζωής καί ανάπαυση καί χαρά, γιά όλους εκείνους οι οποίοι έζησαν μέ μετάνοια καί «φεύγουν» μέ μετάνοια. Θάνατος είναι η απομάκρυνση από τήν οδό τών εντολών τού Θεού καί η απώλεια τής θείας Χάριτος, λόγω τής αμετανοησίας.

Ο μέγας Γέρων, μόλις περάτωσε τόν λόγο απευθύνθηκε στόν άρρωστο καί τού είπε: « Ύπαγε τέκνον εν ειρήνη, παράστηθι τή Αγία Τριάδι, καί πρέσβευε υπέρ ημών». Καί ο μοναχός έκλεισε τά μάτια του καί «έφυγε» ειρηνικά.

Η «Βίβλος Βαρσανουφίου καί Ιωάννου» θά πρέπει νά αποτελή εντρύφημα όλων εκείνων πού αγαπούν τόν Θεό καί αγωνίζονται νά βαδίσουν τήν ευθεία οδό τών εντολών Του, η οποία οδηγεί στήν απελευθέρωση από τά δεσμά τών παθών καί τόν φόβο τού θανάτου, καθώς καί στήν ατελεύτητη μακαριότητα τής αιώνιας ζωής.

Πηγή