Ναούμ ο προφήτης

Θεόδωρος Ρόκας, Θεολόγος

Ο προφήτης Ναούμ, όπως πληροφορεί το φερώνυμο βιβλίο, ήταν Ελκαισαίος δηλ. καταγόταν από το χωριό Ελκώς (Ναμ. 1,1), του οποίου η τοποθεσία δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί. Ως χρόνος δράσης του προφήτη Ναούμ μπορεί να προσδιοριστεί το χρονικό διάστημα μεταξύ 663 και 612 π.Χ. 

Η Νινευή της οποίας την καταστροφή προλέγει (Ναμ. 1,10-14) βρίσκεται σε ακμή ενώ η Νω Αμών (Θήβαι της Άνω Αιγύπτου) βρίσκεται στις παραμονές της πτώσης της. Η Νινευή καταστράφηκε το 612 π.Χ. ενώ η Νω Αμών το 662 π.Χ.

Το φερώνυμο βιβλίο του προφήτη Ναούμ κατέχει την έβδομη θέση μεταξύ των ελασσόνων προφητών, αποτελείται από 3 κεφάλαια και έχει ως περιεχόμενο: α) την επιγραφή (Ναμ. 1,1), β) την οργή του Θεού κατά της Νινευή και την προφητεία περί της ευημερίας του Ιούδα (Ναμ. 1,2-14) και γ) τις προφητείες που αφορούν την καταστροφή της Νινευή (Ναμ. 2,1-3,19).

Κέντρο του προφητικού κηρύγματος του Ναούμ αποτελεί η εξαγγελία της επικείμενη πτώσης της Νινευή. Πριν από αυτήν ο Ναούμ αναπαριστά το Θεό, μέσω ενός ωραίου ψαλμού που εξυμνεί τη θεοφάνειά του (Ναμ. 1,2-9), να επιφέρει την καταστροφή της Νινευή αφού πρώτα καταφερθεί εναντίον της με πάθος και γλαφυρότητα. Το εθνικιστικό ύφος, η ζωηρότητα των εικόνων και η φυσικότητα της διηγήσεως συνηγορούν ότι ο Ναούμ είναι ο ίδιος ο συγγραφέας του προφητικού αυτού βιβλίου και ως χρόνος συγγραφής λογίζονται τα τελευταία έτη της δράσης του (620-612 π.Χ.), λίγο πριν δηλ. την πτώση της Νινευή.

Το κήρυγμα του Ναούμ συγγενεύει με τις προφητείες εναντίον των εθνών που εξαγγέλλουν οι λατρευτικοί προφήτες κατά των εχθρών του Γιαχβέ και του Ισραήλ και μπορεί να γίνει αποδεκτό ότι ο προφήτης Ναούμ ήταν ένας λατρευτικός προφήτης.

Ο Ναούμ δεν προσθέτει καμία νέα ιδέα ή αντίληψη στη ισραηλιτική θεολογία, αντίθετα ακολουθεί τη διδασκαλία των προφητών του 8ου π.Χ. αιώνα. Περιεχόμενο του κηρύγματός του αποτελεί το γεγονός ότι ο Θεός τιμωρεί τους εχθρούς του ισραηλιτικού λαού.

Η μνήμη του τιμάται την 1η Δεκεμβρίου.

Πηγή: Θεοδώρου Ρόκα, “Ναούμ ο προφήτης”, Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, Στρατηγικές Εκδόσεις, Αθήνα 2013, τόμος 11, σ. 447.

Πηγή