Οἱ ἀνωφελεῖς λόγοι καί τά ὠφέλιμα ἔργα

Καραβιδόπουλος Ἰωάννης (Καθηγητής Πανεπιστημίου)

Κυριακή τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ζ΄ Οἰκ. Συνόδου

Ἀπό τό τέλος τῆς πρός Τίτον ποιμαντικῆς ἐπιστολῆς εἶναι τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα πού διαβάζεται σήμερα Κυριακή τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς ἐν Νικαίᾳ 7ης Οἰκουμενικῆς (787) Συνόδου. 

Ζ' Οικουμενική Σύνοδος - Άγιον Όρος, Μεγίστη Λαύρα

Ὁ Ἀπόστολος γράφει στόν μαθητή του, πού εἶναι ἐπίσκοπος Κρήτης τά ἑξῆς: 

«Παιδί μου, Τίτε, αὐτά τά λόγια εἶναι ἀληθινά καί θέλω νά τά βεβαιώνεις μέ τήν προσωπική σου μαρτυρία, ὥστε ὅσοι ἔχουν πιστέψει στόν Θεό νά φροντίζουν νά πρωτοστατοῦν σέ καλά ἔργα.
Αὐτά εἶναι τά καλά καί τά χρήσιμα στούς ἀνθρώπους.

Ἀπό τό ἄλλο μέρος, νά ἀποφεύγεις τίς ἀνόητες ἀναζητήσεις γιά γενεαλογικούς καταλόγους, τίς φιλονικίες καί τίς διαμάχες γύρω ἀπό τίς διατάξεις τοῦ ἰουδαϊκοῦ νόμου, γιατί ὅλα αὐτά εἶναι ἀνώφελα καί μάταια.

Τόν ἄνθρωπο πού ἀκολουθεῖ πλανερές διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μία δύο φορές, κι ἄν δέν ἀκούσει ἄφησέ τον, μέ τή βεβαιότητα πώς αὐτός ἔχει πιά διαστραφεῖ καί ἁμαρτάνει, καταδικάζοντας ἔτσι ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό του.

Ὅταν θά σοῦ στείλω τόν Ἀρτεμᾶ ἤ τόν Τυχικό, ἔλα τό συντομότερο νά μέ συναντήσεις στή Νικόπολη, γιατί ἐκεῖ ἀποφάσισα νά περάσω τό χειμώνα. Τόν Ζηνᾶ τόν νομικό καί τόν Ἀπολλώ, νά τούς ἐφοδιάσεις πλουσιοπάροχα μέ ὅ,τι χρειάζονται γιά τό ταξίδι τους, ὥστε νά μήν τούς λείψει τίποτα. Ἄς μαθαίνουν καί οἱ δικοί μας νά πρωτοστατοῦν σέ καλά ἔργα, γιά ν' ἀντιμετωπίζουν τίς ἐπείγουσες ὑλικές ἀνάγκες, ὥστε ἡ ζωή τους νά μήν εἶναι ἄκαρπη.

Σέ χαιρετοῦν ὅλοι ὅσοι εἶναι μαζί μου. Χαιρέτησε τούς πιστούς πού μᾶς ἀγαποῦν. Ἡ χάρη νά εἶναι μαζί μέ ὅλους σας. Ἀμήν».

Τό κύριο χαρακτηριστικό τοῦ χριστιανοῦ, ὅπως ἀναδύεται ἀπό τήν περικοπή αὐτή, εἶναι ἡ καρποφορία, τά καλά ἔργα, ἐνῶ οἱ διαμάχες καί οἱ ἀνωφελεῖς καί ἀνόητες συζητήσεις παρουσιάζονται σάν δεῖγμα ἀρρωστημένου χριστιανοῦ. Ἔτσι ὁ Ἀπόστολος μᾶς δίνει μία θεολογική θεμελίωση τῆς χριστιανικῆς πρακτικῆς ζωῆς καί μᾶς προσδιορίζει τή σημασία τῆς ἀγαθοεργίας. Χριστιανός ἄκαρπος δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει οὔτε σάν ἔκφραση οὔτε σάν πραγματικότητα, κι ἄν ὑπάρχει ἀποτελεῖ φαινόμενο ἀπογοητευτικό καί δυσάρεστο, καί πρέπει νά μᾶς ἐμβάλει σέ ἀνησυχία σάν σύμπτωμα μιᾶς ἐκ τῶν βαρυτέρων ἀσθενειῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ. Γιατί πράγματι ἡ ἀκαρπία σημαίνει διάσπαση τῆς κοινωνίας τοῦ χριστιανοῦ μέ τόν Θεό ἀπό τή μία μεριά καί μέ τόν συνάνθρωπό του ἀπό τήν ἄλλη. Δέν εἶναι μάλιστα στήν προκείμενη περίπτωση παράξενο τό ὅτι ἡ ἀπουσία ὠφελίμων ἔργων συνοδεύεται ἀπό μία διάθεση ἀνωφελῶν συζητήσεων, θεολογικῶν διαμαχῶν καί ἐκκλησιαστικῆς κριτικῆς.

Τά καλά ἔργα φανερώνουν ὑγεία καί φυσιολογική κατάσταση τοῦ χριστιανοῦ πού ζεῖ ἔντονα τήν ἰδιότητά του αὐτή καί βρίσκεται σέ διαρκῆ κοινωνία μέ τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πού ζεῖ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι.

Ἐδῶ μιὰ καί μιλᾶμε γιά τά καλά ἔργα, κι ἐπειδή ὑπάρχει μία κάποια παρανόηση σέ ὁρισμένους χριστιανούς, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀκόλουθη διευκρίνιση πού συνάγεται ἀπό τή σωστή μελέτη τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ἀκοῦμε ἤ βλέπουμε πολλούς χριστιανούς νά ἐπιδίδονται πυρετωδῶς στήν ἐπιτέλεση ἀγαθῶν ἔργων, λέγοντας ὅτι τά κάνουν αὐτά γιά νά σωθοῦν. Πρέπει νά γνωρίζουμε ὅμως ὅτι τά καλά ἔργα δέν εἶναι ἡ προϋπόθεση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ἀλλά ὁ καρπός της. Δέν κάνει δηλ. ὁ χριστιανός καλά ἔργα γιά νά σωθεῖ ἀλλά γιατί σώθηκε. Θά ἀποτελοῦσε ὑπερτίμηση τῆς σπουδαιότητας τοῦ ἀνθρώπου ἄν σωζόταν μέ τά ἔργα του, ὅπως δίδασκε ὁ Μωσαϊκός Νόμος. Ἡ σωτηρία του εἶναι ἔργο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού ἀποκορύφωμά της εἶναι ὁ θάνατος τοῦ Υἱοῦ Του στόν Σταυρό. Τά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι παρά ὁ καρπός τῆς εὐγνωμοσύνης του γι’ αὐτήν τή δωρεά. Ὁ χριστιανός πού ἔχει ἐπίγνωση τῆς σωτηρίας του, εἴτε τῆς τωρινῆς μέσα στήν Ἐκκλησία, εἴτε τῆς μελλοντικῆς στόν νέο κόσμο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, δέν μπορεῖ νά μένει ἀργός καί ἄκαρπος, ἀλλά πάντα βρίσκει τρόπους νά διοχετεύει πρός τούς ἄλλους ἀδελφούς τό πλεόνασμα τῆς ἀγάπης του, δείχνοντας ἔτσι τήν εὐγνωμοσύνη του πρός τόν Σωτήρα Θεό.

Ἄνθρωποι ὄχι τῶν ἄσκοπων συζητήσεων ἀλλά τῶν καλῶν ἔργων, τῶν ἔργων τῆς ἀγάπης, ἦταν καί οἱ ἅγιοι Πατέρες ὄχι μόνο τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού τιμᾶ σήμερα τή μνήμη τους ἡ Ἐκκλησία μας, ἀλλά καί ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες, πού τούς προβάλλει ἡ Ἐκκλησία στούς χριστιανούς, καλώντας τους νά γίνουν ὄχι μόνο θαυμαστές ἀλλά καί μιμητές τῶν ἔργων τους.

Πηγή