'Oποιος δέχεται τον Χριστό έξω από τη θεότητά Του, είναι ουσιαστικά άθεος

Άρθρο του π. Γεωργίου Μεταλληνού στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια».

Συγχαίρω για τη νέα προσπάθεια ευχόμενος διάρκεια και κατά Θεόν επιτυχία. Το «Στιγμιότυπα Ελληνορθοδοξίας» θα είναι η δική μου ταπεινή συμβολή στον κοινόν αγώνα.

Το ερώτημα μου το έθεσε ένας καλός φίλος: Αν κατά το Ευαγγέλιο τον άνθρωπο «σώζει» ἡ πίστη «του», τότε υπάρχει «αυτοσωτηρία» και «εργοσωτηρία». Πού είναι στην περίπτωση αυτή ο Θεός;

Πίστη είναι η ακλόνητη εμπιστοσύνη προς τον Χριστό και τη θεϊκή δύναμή Του, αλλά και η χωρίς καμιά επιφύλαξη αυτοπαράδοση του ανθρώπου σ' Αυτόν. Ετσι εκδηλώνονται η παραδοχή και η αποδοχή του Χριστού, ως Θεού και Σωτήρα, και έτσι αρχίζει και ο χριστιανισμός ως σχέση με τον Ιησού Χριστό. Αυτός είναι ένσαρκη παναλήθεια, αυτό που οι άγιοι πατέρες μας ονόμασαν ορθοδοξία και όχι κάποια άσαρκη θεωρία ή ιδεολογία. «Πιστεύω» για τον ορθόδοξο χριστιανό σημαίνει: Δέχομαι τον Χριστό,τον Υιό και λόγο του Θεού, όπως Αυτός «απεκαλύφθη», δηλαδή αυτοφανερώθηκε στον κόσμο, ως Θεάνθρωπος και Τον αναγνωρίζω ως Σωτήρα από κάθε μορφή δουλείας και θανάτου.

Οταν ο άνθρωπος αποδέχεται ολόκληρο τον Χριστό και όχι επιλεκτικά, δέχεται και τον λόγο Του ως δυνατότητα σωτηρίας. Αυτός είναι ο χριστιανός. Αντίθετα, ο αιρετικός τεμαχίζει τον Χριστό, δεχόμενος ό,τι αυτός (ο αιρετικός) προκρίνει, και έτσι κατασκευάζει Χριστό που δεν υπάρχει. Ο αιρετικός, έστω και αν λέγεται χριστιανός, ακολουθεί τη μέθοδο κάθε μορφής ειδωλολατρίας, που αυτό ακριβώς σημαίνει: κατασκευή θεότητας, που ουσιαστικά δεν υπάρχει. Η αναφορά, αόριστα μάλιστα, σε Θεό μπορεί να είναι τελείως ξένη προς τον Θεό «των Πατέρων ημών», την Αγία Τριάδα: Αυτός που σώζει τον άνθρωπο και τον κόσμο, προσφέροντας σωτηρία σ' όλες τις μορφές της, αιώνια δηλαδή ένωση με τον Θεό, αλλά και μέσα στον χρόνο, απαλλαγή από ό,τι ταλαιπωρεί και θλίβει τον άνθρωπο, είναι ο Χριστός. Αυτός είναι ο Θεός μας!

Οχι όμως μόνον ο αιρετικός, αλλά και ο «πανθεΐζων» ή όποιος δέχεται τον Χριστό έξω από τη θεότητά Του είναι ουσιαστικά ά-θεος (Εφεσ. 2,12), έστω και αν ισχυρίζεται ότι πιστεύει στον Θεό, διότι «ο αρνούμενος τον Υιόν, ουδέ τον Πατέρα έχει» (Α' Ιω. 2,23).

Αν όμως ο άνθρωπος δεν αυτοπροσφέρεται ολόκληρος στον Χριστό, με την ακράδαντη πίστη του, δηλαδή την απόλυτη εμπιστοσύνη προς τον Χριστό και τη θεϊκή δύναμή Του, τότε η προσφερόμενη από τον Χριστό άκτιστη (θεϊκή και αιώνια) Χάρη δεν μπορεί να επενεργήσει σωστικά, λυτρωτικά. Στην περίπτωση αυτή, ο άνθρωπος έχει την πίστη των δαιμόνων, τα οποία «πιστεύουν και φρίσσουν» (Ιακ. 2,19), τρέμουν μπροστά στον Θεό, αλλά δεν μετανοούν, δεν προχωρούν στη σωτήρια σχέση με τον Θεό. Αντίθετα, η αληθινή πίστη «ανοίγει» την καρδιά και όλη την ύπαρξη του ανθρώπου στον Χριστό και, έτσι, η Χάρη του Χριστού μπορεί να τον αγγίξει, όπως το φάρμακο που εισάγεται στο σώμα του ανθρώπου μπορεί να τον θεραπεύσει. Οπως ο Χριστός είπε: «Ο Θεός ανατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. 5,45). Το φως του ήλιου και η βροχή εδώ σημαίνουν τη Χάρη του Θεού, που λέγεται έτσι διότι προσφέρεται «χάρισμα», δωρεάν. Γι' αυτό και οι διαχειριστές της θείας Χάρης (οι θεούμενοι, οι άγιοι) «δωρεάν την λαμβάνουν και δωρεάν την μεταδίδουν» (Ματθ. 10,8). Αν όμως ο άνθρωπος κρατεί μια ομπρέλα, τότε και τον ήλιο (θερμότητα κ.λπ.) δεν δέχεται στο σώμα του, για να έχει την ευεργετική του δράση, αλλ' ούτε και τη βροχή. Οπως ο άνθρωπος μπορεί να αποφύγει και τον ήλιο και τη βροχή, ανάλογα είναι δυνατόν να αποκρούσει και τη Χάρη του Θεού, που είναι απόλυτα αναγκαία για τη χρονική και αιώνια σωτηρία του. Στην περίπτωση αυτή, ο άνθρωπος δεν είναι «δεκτικός» της Χάριτος του Θεού, όπως λέγουν οι άγιοι πατέρες μας.

Η πίστη, λοιπόν, ως εμπιστοσύνη και άνοιγμα του ανθρώπου στον Θεό, είναι η προϋπόθεση κάθε μορφής σωτηρίας. Ο δικός μας Θεός, άλλωστε, δεν ενεργεί δικτατορικά και μειωτικά για τον άνθρωπο. Ζητεί τη συμμετοχή του ανθρώπου στην αποδοχή της σωτηρίας που Αυτός τού προσφέρει. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Πλησιάζει τον επί 38 χρόνια μαστιζόμενο από την ασθένειά του παραλυτικό και τον ρωτά «Θέλεις υγιής γενέσθαι;» (Ιω. 5,6) και στην Αποκάλυψη του Ιωάννου (3,26 έπ.) λέγει ο Χριστός ότι στέκεται στη θύρα και χτυπά. Θα εισέλθει στην καρδιά και τη ζωή μας αν του ανοίξουμε, απαντώντας με την πίστη μας στην προσφορά Του.

Αυτό σημαίνει -είπα στον συνομιλητή μου- ο λόγος του Χριστού, «ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Ο Θεός σώζει σε κάθε περίπτωση, διότι αυτός προσφέρει αυτό που δεν έχει ο άνθρωπος και ούτε μπορεί να προσφέρει: την άκτιστη (αιώνια) Χάρη και δύναμή Του. Ο άνθρωπος πρέπει να είναι σε θέση να δεχθεί το άκτιστο και αιώνιο μέσα του, για να δεχθεί την ευεργετική επενέργειά του. Η πίστη μας, λοιπόν, γίνεται κλειδί, που ανοίγει την πύλη του ουρανού, όπως συνέβη με τον ευγνώμονα ληστή στον σταυρό (Λουκ. 23,40). Οταν στον καθημερινό λόγο μας μιλούμε για «θετική» ή οποιαδήποτε άλλη «ενέργεια», συγχέουμε το κτιστό και εγκόσμιο με το άκτιστο και αιώνιο. Η μόνη σωστική ενέργεια είναι η άκτιστη ενέργεια ή χάρη του Τριαδικού Θεού. Στον κόσμο και στη ζωή μας ό,τι έχουμε, ακόμη και το «συμπαντικό», όπως κάποιοι λέγουν, είναι κτιστό και φθαρτό. Μόνο ο Τριαδικός Θεός μας είναι πάνω από το σύμπαν, ως αιώνιος και άκτιστος. Ο φθαρτός κόσμος, συνεπώς, προσφέρει το κτιστό και φθαρτό, ο Θεός μας το άφθαρτο και αιώνιο. Και μόνο αυτό σώζει...