«Εν τη νήσω τη καλουμένη Πάτμω»

«Εγώ Ιωάννης, ο και αδελφός υμών και κοινωνός εν τη θλίψει και βασιλεία και υπομονή εν Χριστώ Ιησού, εγενόμην εν τη νήσω τη καλουμένη Πάτμω, δια τον Λόγον του Θεού και την μαρτυρίαν Ιησού. Εγενόμην εν πνεύματι εν τη Κυριακή ημέρα και ήκουσα οπίσω μου φωνήν μεγάλην ως σάλπιγγος λεγούσης...»

Συγκίνηση και δέος είναι τα μοναδικά συναισθήματα που δημιουργεί η επίσκεψη στο Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης, στην Πάτμο.

Kατά τη διάρκεια των Pωμαϊκών και πρώτων μ.X. αιώνων, το νησί της Πάτμου συνδέεται με το Χριστιανισμό κατά τρόπο άρρηκτο και διαρκή.

Ο αγαπημένος μαθητής του Ιησού Χριστού Iωάννης, εξορίζεται το 95 μ.Χ. στην Πάτμο από τον αυτοκράτορα Δομητιανό και βρίσκει καταφύγιο στο Σπήλαιο που βρίσκεται στη μέση του λόφου μεταξύ Σκάλας και Χώρας.

Εκεί με τη βοήθεια του μαθητή του Πρόχορου, ο Ιωάννης έγραψε καθ' υπαγόρευση του Θεού το θεόπνευστο βιβλίο της Αποκάλυψης.

Το Σπήλαιο ανακαινίσθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο, όταν ήλθε στην Πάτμο.

Σήμερα ο προσκυνητής μπορεί να δει το σημείο που γράφτηκε η Αποκάλυψη, τον τόπο κατακλίσεως του Ιωάννη, τον πελώριο βράχο που σχίστηκε όταν ο Θεός του υπαγόρευσε την Αποκάλυψη, το σημείο στο οποίο ο Ευαγγελιστής ακουμπούσε το κεφάλι του για να ξεκουραστεί και ένα κοίλωμα στον βράχο από όπου πιανόταν για να σηκωθεί.

Η μεγαλοπρέπεια του βράχου που σκίστηκε στα τρία (Αγία Τριάδα), η ιερότητα και ιστορικότητα του χώρου προκαλούν μόνον ρίγος στους πιστούς που έρχονται να προσκηνύσουν.

Η εικόνα που χρονολογείται από το 1599 μ.Χ. παρουσιάζει τον Θεό όπως τον είδε ο Ιωάννης, με αυστηρή μορφή, φορώντας λευκό χιτώνα και χρυσή ζώνη, κρατώντας 7 αστέρια, την Ρομφαία που συμβολίζει τη Δικαιοσύνη και δύο κλειδιά -της ζωής και του θανάτου.

Την εικόνα πλαισιώνουν 7 άγγελοι και παρουσιάζονται 7 λυχνίες -οι επτά εκκλησίες: της Εφέσου, της Σμύρνης, της Περγάμου, των Θυατείρων, των Σάρδεων, της Φιλαδελφείας, και της Λαοδικείας. (Ο αριθμός 7 αποτελεί ισχυρό στοιχείο στην θρησκεία μας, συμβολίζοντας την τελειότητα).

Η εικόνα φιλοτεχνήθηκε από έναν αγιογράφο ονόματι Θωμάς Μπαθάς.

Για τις ανάγκες της λατρείας των πιστών, από τον 17ο αιώνα το Σπήλαιο διαμορφώθηκε σε δισυπόστατο Ναό, όπου ένα μέρος του είναι αφιερωμένο στην Αγία Άννα.

Το Ιερό Σπήλαιο εντάσσεται σε ενιαίο συγκρότημα κτισμάτων και εκκλησιών, που ονομάζεται Aποκάλυψη. Συγκροτείται από αποθήκες, κελιά, τα παρεκκλήσια της Αγ. Άννας, του Αγ. Αρτεμίου και του Αγ. Νικολάου, τα πρώτα κτίσματα της Πατμιάδας Σχολής, κοντά στα οποία ο τάφος ενός σπουδαίου διδασκάλου, του Δανιήλ Κεραμέως.

Στο Σπήλαιο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού σπεύδουν καθημερινά πολλοί επισκέπτες από όλο τον κόσμο, όχι μόνον χριστιανοί για προσκύνημα και για να παρακολουθήσουν τις θείες λειτουργίες, αλλά κι επειδή το 1999 μαζί με το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, ανακηρύχθηκε μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO.

Την Αποκάλυψη επέλεξαν πολλές σημαντικές προσωπικότητες της εκκλησίας για να μονάσουν, αλλά και πολλοί ερημίτες.

Να σημειωθεί ακόμη, ότι εκκρεμεί σειρά εργασιών που θα γίνουν στη Μονή με μελέτη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και παρεμβάσεις για βελτίωση της λειτουργικότητας του χώρου ενώ πέρα από χώρους ενημέρωσης του κοινού για την ιστορία του Ιερού Σπηλαίου, θα δημιουργηθούν Σχολή Αγιογραφίας, Συντήρησης και Βυζαντινής Μουσικής και θα εκδοθούν και 1000 ενημερωτικά φυλλάδια σε σύστημα Braille (σύστημα γραφής και ανάγνωσης για τους τυφλούς). Οι εργασίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2015.

Το Ιερό Βαπτιστήρι και ο Κύνωπας (παράδοση)

Όταν το 95 μ.χ. ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού Ιωάννης, έφθασε στην Πάτμο εξόριστος, στο νησί ζούσε ο μάγος Κύνωψ ή Κένεψης. Kατοικούσε στο βουνό Γένουπας. Όταν ο Κύνωπας μαθαίνει ότι στο νησί ήλθε ο Ιωάννης, και κηρύττει το λόγο ενός καινούργιου θεού και ότι με το κήρυγμα του βαπτίζει όλο και περισσότερους Πάτμιους Χριστιανούς, εξοργίζεται και πήγε να δει από μόνος του τι συμβαίνει.

Βρήκε τον Ιωάννη δίπλα στη θάλασσα, στην περιοχή Βότρυς, στην πόλη Φορά (σημερινή Περνέρα) την τότε πρωτεύουσα της Πάτμου, όπου είχε το βαπτιστήριο του.

Ο Κένεψης προκαλεί τον Ιωάννη μπροστά στους πιστούς, να αποδείξει την ύπαρξη του Θεού, φέρνοντας στη ζωή τον πατέρα ενός Πατμίου που βρισκόταν εκεί. Ο Ιωάννης αρνείται να το κάνει. Ο Κύνωπας τότε βουτάει στη θάλασσα και επιδεικνύοντας την δύναμη της μαγείας του, φέρνει στην επιφάνεια ένα άνθρωπο με μια μορφή όμοια με αυτή του πατέρα του Πατμίου. Το πλήθος άρχισε να ζητωκραυγάζει υπέρ του Κύνωπα, και να στρέφεται κατά του Ιωάννη.

Τότε ο Ιωάννης επικαλούμενος το όνομα του Χριστού και κάνοντας το σημείο του Σταυρού, μεταμορφώνει τον Κύνωπα σε πέτρα και τον αφήνει στον πάτο της θάλασσας.

Κείμενο και φωτογραφίες: Πέγκυ Ντόκου