Αδελφοί και πατέρες, σήμερα ορτάζουμε με ανείπωτη χαρά ένα θρίαμβο της Εκκλησίας μας. Έναν πραγματικό ήρωα και γίγαντα της πατερικής μας στρατείας, το μέγα Γρηγόριο τον Παλαμά. Είναι πνευματικό γέννημα της μονής μας. Στο Βατοπαίδι προσήλθε και κατατάγηκε στην τάξη των μοναχών και αυτό είχε ως στάδιο και γυμναστήριο. Σώζονται μέχρι σήμερα τα μέρη, που κατοίκησε με τον πνευματικό του Γέροντα και πατέρα, τον οσιώτατο Νικόδημο, τον οποίο η μονή μας τιμά και εορτάζει. Ως άλλος ήλιος πνευματικός καταφώτισε την Εκκλησία μας και αναζωπύρωσε το πνεύμα της πραγματικής πατερικής ησυχίας και εσωστρέφειας, στην οποία υπάρχει ο θείος φωτισμός και η Θεολογία. Αφού τελειώθηκε, με τη Χάρη του Χριστού, στην πρακτική υποταγή και υπακοή, με την καθοδήγηση τον οσιώτατου Γεροντά του, επιδόθηκε σε ψηλότερα πνευματικά άθλα και αγώνες. Αφού έγινε ο ίδιος φως, φώτισε το πλήρωμα της Εκκλησίας.
Με τους πνευματικούς αγώνες του εναντίον των πλανών και των αιρέσεων, που μάστιζαν τότε την Εκκλησία, επισφράγισε θριαμβευτικά την αλήθεια των ορθόδοξων δογμάτων.
Με τους πνευματικούς αγώνες του εναντίον των πλανών και των αιρέσεων, που μάστιζαν τότε την Εκκλησία, επισφράγισε θριαμβευτικά την αλήθεια των ορθόδοξων δογμάτων.
Στην υμνολογία της Εκκλησίας μας αναφέρεται ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ως « κήρυξ της Χάριτος». Ο πραγματικός θρίαμβος αυτού του ήρωα είναι η ερμηνεία και διασάφηση των άκτιστων ιδιοτήτων ή ενεργειών της θείας Χάρης, που η δυτική χρεοκοπία αρνείται Η διδασκαλία του αφορά κυρίως εμάς τους μοναχούς, που ολόκληρη η προσπάθεια και δραστηριότητά μας είναι η κατάκτηση της θείας Χάρης και ενέργειας, με την οποία θα κερδίσουμε τα αναμενόμενα.
Εκείνο που περισσότερο συγκινεί και ενδιαφέρει εμάς, είναι η λεπτομέρεια της πρακτικής και ασκητικής του ζωής, που έγινε ο φορέας της τελειώσεώς του στην ακριβή γραμμή των μεγάλων μας Πατέρων. Αφού η αγιοτόκος μονή του Βατοπαιδίου τον ετοίμασε πρεπόντως, τον παρέδωσε στην Εκκλησία της οποίας αναδείχθηκε «στύλος και εδραίωμα» (Α Τιμ. γ,15), αλλά και για μας τους μοναχούς καύχημα και δόξα, ώστε με περισσότερη προσοχή και ζήλο, να γίνουμε μιμητές και συνεχιστές της ίδιας πορείας και του τέλους με τη Χάρη του Χριστού.
Πολλά από τα είδη των αγωνισμάτων του στον Αθωνα μιμήθηκε ο οσιώτατος Γέροντάς μας Ιωσήφ και ειδικά της απόλυτης ησυχίας και εσωστρέφειας, στην οποία υπάρχει η καθαρά προσευχή. «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας» (Β Κορ. στ, 2), κατά τη Γραφή και για μας.
Ούτε η ανώτερη κοινωνική του θέση, ούτε η τεράστια μόρφωση που είχε, τον έκαναν να λυγίσει στη βία του αόρατου πολέμου, αλλά με απόλυτη αυταπάρνηση και φιλοπονία απέβαλε τον παλαιό άνθρωπο. Με την τέλειά του υποταγή στο θείο θέλημα, υπέταξε τη θεία Χάρη στο φωτισμένο του νου, κατά την πατερική ορολογία, και τέθηκε «επί την λυχνίαν ίνα λάμπη πάσι τοις εν τη οικία» (Ματ. ε, 15), δηλαδή στην Εκκλησία, στο διηνεκές. Απέδειξε και στους καιρούς του, τη μοναστική διαγωγή ως το γνήσιο φορέα της ανάπλασης και ανάστασης του «πεπτωκότος ανθρώπου».
Πόσο κράτησε την ολοκληρωτική αποταγή, την άρνηση του δικού του εγώ, την πλήρηαυταπάρνηση! Αφού νέκρωσε τελείως το παλαιό σύστημα, που αντιστρατεύεται την αλήθεια, αμέσως προέκυψε η καρποφορία, που σκοπό είχε την απόλυτη ησυχία, ηρεμία και σιωπή. Για το λόγο αυτό αποσυρόταν στα αθωνικά σπήλαια και «εν ταις οπαίς της γης» (Εβρ. ια, 38), για να εντρυφά «μόνος προς μόνον».
Σ αυτά τα μέσα και εργαλεία και σύμμαχα στοιχεία σας προκαλώ, τιμιώτατοι πατέρες και αδελφοί, γιατί και μεις από τον ίδιο αρχηγό και οικοδεσπότη προσκληθήκαμε, στην ίδια παλαίστρα και στο ίδιο στάδιο και ο αγωνοθέτης αναμένει. « Τις σοφός και φυλάξει ταύτα και συνήσει τα ελέη του Κυρίου;» (Ψαλ. ρς, 43).
Όπως σας ανέφερα προηγουμένως, αντάξιος μιμητής και αντιγραφέας αυτής της αθλητικής στρατείας ήταν ο οσιώτατος Γέροντάς μας. Μας έλεγε ότι κάποτε που διανυκτέρευε στα ψηλότερα μέρη της μονής της Λαυρας, στον τόπο που κάθησε παλιά ο άγιος Γρηγόριος, τόσο ερέθισε τους δαίμονες επιμένοντας στην εσωστρέφεια και την ευχή, ώστε τους έβλεπε να ορμούν κάτω στη μονή και να παρακινούν τους προϊσταμένους να στείλουν δασοφύλακες να τον διώξονν από τον τόπο όπου ησύχαζε, τον οποίο κανένας δεν γνώριζε, γιατί ήταν κρυμμένος και αφανής. Ο Γέροντας Αρσένιος, που αγωνιζόταν μαζί του, άκουε να φωνάζουν δυνατά: «Μας έκαψες, μας έκαψες!» και ρώτησε το Γέροντα: « Ποιοι είναι αυτοί, που λένε ότι τους έκαψες;». Και ο Γέροντας του είπε: « Σιώπα Αρσένιε, γιατί εγώ δεν τους ακούω μόνο αλλά και τους βλέπω. Κατέβηκαν κάτω στη μονή και παρακινούν τους Γέροντες να μας διώξονν, γι αυτό να περιμένουμε την είδηση». Έτσι και έγινε. Την άλλη μέρα το πρωί ήλθαν από τη μονή της Λαύρας και τους έδιωξαν.
Αυτά τα γεγονότα δεν έγιναν « τω καιρώ εκείνω» αλλά στην ίδια τη ρίζα μας. Συνεχιστές και μεις της πατερικής μας παράδοσης και των πνευματικών μας προγόνων, δεν λυγίζουμε στην οποιαδήποτε ραθυμία, αλλά ικετεύοντάς τους παίρνουμε ελπιδοφόρες αποφάσεις. Και ο Κύριός μας, ο οποίος είναι «μεθ ημών πάσας τας ημέρας» (Ματ. κη, 2θ), δεν θα αρνηθεί σ αυτούς που προσκαρτερούν, να χαρίσει τη θεία του Χάρη «υπέρ εκ περισσού ων αιτούμεθα ή νοούμεν» (Εφ. γ, 2θ).
«Ανω σχώμεν τας καρδίας» με τη συνεχή φιλοπονία και αυταπάρνηση, ώστε «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα», ελκύοντας μαζί μας και όσους τους ενδιαφέρει η πνευματική αγωγή. Πάντοτε και σε κάθε τόπο, υπάρχει η συμπάθεια και η ανεκτικότητα, αλλά πρέπει να μένουμε μακρυά από συναισθήματα αισθησιακά, που είναι γνωστό ότι διαστρέφουν την αγνότητα και αθωότητα. Οι νεώτεροι να μη χειρονομούν, να μην κάνουν αστείϊσμούς με λόγια η κινήσεις.
Σε μας ανήκει ο αγιασμός, και φιλόπονα βιαζόμαστε για την κατάκτησή του, γιατί χωρίς αυτόν «ουδείς όψεται τον Κύριον» (Εβρ. ιβ, 14). Να αποφεύγετε την κρυψίνοια και το «λάθρα» και έτσι αφοπλίζεται ο Πονηρός. Μην εγκαταλείπετε τα πνευματικά σας όπλα, την προσευχή, το ταπεινό φρόνημα και την πίστη, η οποία γεννά την απροσπάθεια. Έτσι αποφεύγουμε το λαβύρινθο της πολυμεριμνίας με τις ακατονόμαστες προφάσεις του, που μας κυριεύουν. Εάν με την πίστη βαδίζουμε, που είναι η μόνη πραγματικότητα, τότε γιατί να υπάρχει η έγνοια και ο φόβος και η παράλογη μέριμνα, το γέννημα της απιστίας; Την εκλογή, παραμονή και διαγωγή μας μέχρι τώρα, στα μοναστικά μας καθήκοντα, την πετυχαμε μόνοι μας ή την οφείλουμε στην πανσωστική πρόνοια αυτού που μας κάλεσε; Ποια πρέπει να είναι η ανταπόδοσή μας σ αυτόν, που με φιλανθρωπία διοικεί και διακονεί, παρά μόνο η πρόθυμη υποταγή στο θείο του θέλημα;
Όταν ο Κύριός μας βρισκόταν μαζί μας, διακονώντας την ανάπλασή μας, ουδέποτε εγκατέλειψε το κύριο καθήκον της αφοσίωσής του προς τον Πατέρα. Στην απόλυτη ανάγκη της συντήρησης της ανθρώπινης υπόστασης, όταν πιεζόταν από τους μαθητές του, απαντούσε «εμόν βρώμα εστιν ίνα ποιώ το θέλημα του πέμψαντός με» (Ιω. δ, 34). Έδωσε και σε μας την εξουσία, να καλούμε «Πατέρα», το δικό του Πατέρα. Και απέδειξε την πατρική του ιδιότητα, πέρα από κάθε περιγραφή, χαρίζοντας και θυσιάζοντας το «μονογενή του Υιόν» «λύτρον υπέρ πάντων ημών». Δεν μέτρησε τα σφάλματα της αγνωσίας και της τόσης μας ενοχής και μας χάρισε τη μερίδα του κλήρου των αγίων και μας ελευθέρωσε από τα δεσμά των κοινωνικών μας υποχρεώσεων. Και, κατά την υμνολογία μας, «τί ανταποδώσωμεν τω Κυρίω περί πάντων ων ανταπέδωκεν ημίν»; Με τίποτε άλλο δεν μας επιβαρύνει, παρά με το να μείνουμε πιστοί στις υποσχέσεις και επιταγές της μοναστικής μας ιδιότητας. Και ενώ καμμιά δική μας ενέργεια η προσπάθεια δεν χρειάζεται, ο Πανάγαθος, ευαρεστείται στο ότι ανταποκριθήκαμε στην πρόσκλησή του και πολεμούμε τον αντιστρατευόμενο νόμο της διαστροφής, που μας κληροδότησε η αδαμιαία παράβαση.
Ας είναι για μας συνεχές παράδειγμα ο πρωτόπλαστος Αδάμ. Αν και δημιουργήθηκε από τα χέρια του Θεού δεν ωφελήθηκε, ούτε συγκρατήθηκε από τον όλεθρο της παράβασης του θείου θελήματος. Ο Κυριός μας Ιησούς Χριστός, επειδή τήρησε την υπακοή και εξάρτηση από τον Πατέρα, κέρδισε «πάσαν εξουσίαν εν ουρανώ και επί γης» (Ματ. κη, 18). Ποιό άλλο μέσο, διδασκαλία ή παράδειγμα να υπενθυμίσουμε;
Να και μεις, με τη Χάρη του, προσήλθαμε με ξενιτεία και αυταπάρνηση, στην απάρνηση του θελήματός μας. Ας κρατήσουμε αγόγγυστα τη μαρτυρική μας υπακοή, τη σύντροφο φιλοπονία, την αποχή από κάθε ξένη ιδέα ή σκέψη, αν και ο πονηρός μας εχθρός δεν παύει να τοξεύει τη διάνοια. Το ισχυρό μας όπλο, η προσευχή, να γίνει ένα με την αναπνοή μας. Οι αγαθές μνήμες από τη θεία Γραφή και τις πατερικές διηγήσεις να μη λείπουν, ως εφόδια, κατά του μετεωρισμού.
Ο μεταπτωτικός άνθρωπος έγινε και έμεινε θύμα της επιρροής και μόνο η θεία Χάρη και οι ωφέλιμες διηγήσεις τον στηρίζουν. Μακρυά από τα αίτια, που προκαλούν και σκανδαλίζουν, ως συνετοί, «μη ποτε παραρρυώμεν» (Εβρ. β, 1). « Μη δυς εις σάλον τον πόδα σου μηδέ ννστάξη ο φυλάσσων σε» (Ψαλμ. ρκ, 3). Να αποφεύγετε τις άσκοπες και άκαιρες ακοές και συναντήσεις. Με τις εικόνες τους, που υπάρχουν στη φαντασία, αιχμαλωτίζει τον νου ο εχθρός στα παρελθόντα και ξαναζωντανεύει όσα με κόπο και προσπάθεια αποβάλαμε. Οι Πατέρες μας επιμένουν ότι την πρόθεση έεπιζητά ο διάβολος να αιχμαλωτίσει και αυτό του δίνει εξουσία κρούσης και πολέμου, γιατί η προδοσία της θέλησης ισοδυναμεί με άρνηση.
Βατοπαιδινές Κατηχήσεις (Ψ.Β. 10)
ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ
Εκδότης: Ι.ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Πηγή: anavaseis.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου