'Ο καθαρότατος Ναός του Σωτήρος''

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ.

Σε μια περίφημη ομιλία του ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει τα εξής χαρακτηριστικά για το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου : "Τι σου το θεαυγές κάλλος υπογράψοι Θεομήτωρ Παρθένε Λόγος;" Δηλαδή, ποιός λόγος Θεομήτωρ Παρθένε μπορεί να περιγράψει το θεαυγές κάλλος σου;

Πρῶτον. Η Παναγία, κατά τον θεόπτη Πατέρα της Εκκλησίας, είναι:

- ο τόπος όλων των χαρίτων και το πλήρωμα παντοειδούς καλοκαγαθίας

- ο πίνακας ο έμψυχος κάθε αρετής και χρηστότητος

- η μόνη από όλους τους ανθρώπους αξιωμένη όλων μαζί των χαρισμάτων του πνεύματος

- αυτή που παραδόξως έλαβε ένοικο στα πανάχραντα σπλάχνα Της Εκείνον στον οποίον βρίσκονται όλων τούτων οι θησαυροί.

Έγινε η παράδοξη σκηνή.

Έγινε σύσκηνη από την παιδική ηλικία ώστε να είναι αμετακίνητη εστία των χαρίτων του Θεού από τέτοια και τόσα παράδοξα πράγματα.

Δεύτερον. Η προσφορά της μοναδική και ανεπανάληπτη:

Α. Ήνωσας τον νούν Θεώ

Προετοίμασε το έδαφος για να γίνει μητέρα του Θεού. Με τον προσωπικό της αγώνα έφτασε στην θέωση και έτσι ο νους, που είναι το μάτι της ψυχής και όχι η λογική, ήταν ενωμένος με τον Θεό.

Κεχαριτωμένη πριν από τον άσπορο τόκο, Κεχαριτωμένη κατά την κυοφορία του Μονογενούς Υιού του Θεού εκ Πνεύματος Αγίου, Κεχαριτωμένη ακόμη μετά την κατά σάρκα γέννηση του Σωτήρος Χριστού.

Γι' αυτό και δικαίως ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς την ονομάζει τύπο ησυχαστού, που μέσα στα Άγια των Αγίων προετοιμάστηκε γι' αυτή την μεγάλη διακονία.

Β. Ήνωσας Θεόν σαρκί

Ένωσες, δηλαδή, τον Θεό με την σάρκα. Έδωσε "στον πλάστη το πλασθήναι και στον Υιό του Θεού το ανθρωπισθήναι" κατά την ωραιότατη έκφραση του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού. 

Αυτή Τον κράτησε στην άχραντη γαστέρα της, αυτή Τον εβάστασε στην ζεστή αγκαλιά της αυτή Τον έθρεψε με το γάλα της.

Και το ότι κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων, του Σώματος δηλαδή και του Αίματος του Κυρίου, το οφείλουμε σε αυτήν. Γι' αυτό την τιμούμε και την μακαρίζουμε πάντοτε, ιδιαιτέρως δε, μέσα στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, οπότε μετά τον Καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων την θυμόμαστε εξαιρέτως. Γι' αυτό και επαναλαμβάνουμε "Εξαιρέτως της Παναγίας αχράντου υπερευλογημένης ενδόξου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας".

Γ. Έδωκας ημίν και ταις αισθήσεσιν αυταίς οράν τον Αόρατον εν είδει και σχήματι τω καθ' ημάς...

Είδαμε, δηλαδή με άλλα λόγια, τον Θεό ο οποίος έγινε περιγραπτός κατά το ανθρώπινο, χωρίς να πάψει να είναι Θεός.

"Όλος ην εν τοις κάτω και των άνω ουδόλως απήν ο απερίγραπτος λόγος", ψάλλει ο άγνωστος ποιητής του κοντακίου του Ακαθίστου Ύμνου.

Γι' αυτό και χρησιμοποιούμε τις ιερές εικόνες, που θεωρούνται τα βιβλία των αγραμμάτων, γι' αυτό και περιγράφουμε τον Χριστό κατά το ανθρώπινο, γι' αυτό και απονέμουμε σε αυτές την τιμητική προσκύνησή μας.

Τρίτον. Να γιατί την τιμά τόσο πολύ η Εκκλησία, να γιατί την μακαρίζει σε κάθε Ιερά Ακολουθία, να γιατί εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τρέφουμε ιδιαίτερη ευλάβεια στο πανάγιο πρόσωπό Της. Και μόνη η μνήμη της Θεοτόκου αγιάζει τον χρώμενο, θα πει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: "Σου και μνήμην μόνον ηγίασε τον χρώμενον".

Και μόνο η αναφορά στο πρόσωπο της Παναγίας κάνει διαυγέστερο τον νου και τον μεταφέρει ευθύς προς θείον ύψος.

Χρησιμοποιώντας το όνομά της καταλάμπεται το πνεύμα με την επιδημία του Θείου Πνεύματος, θα υπενθυμίσει και πάλι ο θεόπτης Πατέρας της Εκκλησίας.

Αυτά είχαν υπόψη τους οι Άγιοι , γι' αυτό και κατέφευγαν με εμπιστοσύνη στην Παναγία· ο Άγιος Νεκτάριος, ο Άγιος Λουκάς ο ιατρός, ο Άγιος Γεράσιμος, ο Άγιος Σάββας της Καλύμνου, η Οσία Σοφία από την Κλεισούρα. "Χαλί", έλεγε η Οσία, "να γίνω Παναγία μου να με πατήσεις, χώμα να γίνω να περάσεις από πάνω μου".

Ακριβώς η ίδια θεοτοκοφιλία πρέπει να διακρίνει και εμάς. Δεν θα φτάσουμε στην αληθινή θεογνωσία ούτε με τα συγγράμματά μας, ούτε με τις γνώσεις μας, ούτε με τις αρετές μας και τα τυχόν καλά μας έργα, αν σε αυτά δεν προσθέσουμε την βαθιά μας πίστη, αν δεν έχουμε την σφραγίδα της μετανοίας, αν δεν έχουν την παρουσία της Παναγίας. Αλλιώς δεν θα έχουμε την δυνατότητα να δούμε το πρόσωπο του Θεού.

Υπεραγία Θεοτόκε,

Παντάνασσα Δέσποινα,

Ηγιασμένον του Κυρίου κειμήλιον,

Περιστερά η αμόλυντος,

Πύλη η κατά ανατολάς βλέπουσα,

Θυμιατήριον χρυσούν, λυχνία και τράπεζα,

Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος,

Με τις δικές Σου πρεσβείες, αφού εισήλθες στον ναό του Θεού, αφού έγινες ναός και θρόνος του Βασιλέως Χριστού, αξίωσε και μας να γίνουμε ναοί του Μονογενούς σου Υιού.

Πηγή: romfea.gr