Τὸ μυστήριο τῆς Ἐξομολόγησης

Χρονολόγηση: Τέλη 18ου - ἀρχὲς 19ου αἰώνα

Διαστάσεις (ἐκ.μ.): 118x75

Ὁ πίνακας ἐπιγράφεται «ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ». Σκοπὸς του εἶναι νὰ δείξει τὴν ἀξία τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολόγησης, ἐπισείοντας τὴν ἀπειλὴ τῆς τιμωρίας (παράσταση τῆς Κόλασης κάτω) καὶ ταυτόχρονα προβάλλοντας τὴν προσδοκία τῆς ἐπιβράβευσης (παράσταση τοῦ Παραδείσου ἐπάνω ἀριστερά). 

Ἡ φράση τοῦ Χριστοῦ «ΛΕΓΩ ΓΑΡ ΥΜΙΝ ΟΤΙ ΧΑΡΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΝ ΟΥΡΑΝΩ ΕΠΙ ΕΝΙ ΑΜΑΡΤΩΛΩ [ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΙ]» («Σᾶς βεβαιώνω πὼς ὅταν ἕνας ἁμαρτωλὸς μετανοεῖ, στὸν οὐρανὸ ὑπάρχει μεγάλη χαρά»), ἡ ὁποία εἶναι γραμμένη στὸ χειρόγραφο ποὺ κρατοῦν ξεδιπλωμένο οἱ ἄγγελοι (εἰλητάριο), εἶναι παρμένη ἀπὸ τὴν παραβολὴ τοῦ ἀπολωλότος προβάτου (Λουκᾶς 15.7).

Τὸ θέμα αὐτὸ ἀπεικονίζουν δύο ἀκόμη πίνακες τοῦ Βυζαντινοῦ Μουσείου, ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἀποδίδεται στὸν Σίφνιο ζωγράφο Ἀγάπιο Πρόκο. Καὶ στὰ τρία ἔργα ἡ εἰκονογραφία εἶναι βασικὰ ἡ ἴδια. Ἡ πηγή της θὰ πρέπει νὰ ἀναζητηθεῖ γεωγραφικὰ ὄχι ἁπλῶς στὴ Μικρὰ Ἀσία, ἀπὸ ὅπου προέρχονται μὲ βεβαιότητα τουλάχιστον τὰ δύο ἀπὸ τὰ τρία ἔργα, ἀλλὰ μᾶλλον στὴν ἴδια τὴν Κωνσταντινούπολη.

Ὁ πίνακας ἔχει ζωγραφιστεῖ μὲ τὴν τεχνική τῆς αὐγοτέμπερας. Φέρει τὰ χαρακτηριστικὰ φορητῆς εἰκόνας, ἀλλά, μολονότι παριστάνει καὶ ἱερὰ πρόσωπα, δὲν μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ λατρευτικὸ ἀντικείμενο. Ἡ ἴδια δυσκολία ἀφορᾶ καὶ σὲ ἄλλες παραστάσεις τῆς ἐποχῆς αὐτῆς. Ὅλες ἔχουν ζωγραφιστεῖ ἀπὸ ζωγράφους ποὺ ἡ βασική τους καλλιτεχνικὴ ἐκπαίδευση περιλάμβανε τὴ δημιουργία φορητῶν εἰκόνων, προορισμένων νὰ λειτουργήσουν ὡς ἀντικείμενα λατρείας. Οἱ συγκεκριμένες παραστάσεις ὅμως ἔχουν μᾶλλον ἠθικὸ καὶ διδακτικὸ χαρακτήρα.

Πηγή: agiazoni.gr