Από το Γεροντικό ...

Επισκέφτηκαν κάποτε τον αββά Παμβώ δύο αδελφοί. 

Ο ένας τον ρώτησε: "Αββά, εγώ νηστεύω τρώγοντας κάθε δύο μέρες δύο μικρά ψωμιά. Άραγε θα σωθώ ή βρίσκομαι σε πλάνη;"

Ο άλλος είπε: "Αββά, εγώ με το εργόχειρο μου βγάζω δύο κεράτια[1] την ημέρα. Κρατώ λίγα νουμία[1] για την τροφή μου και τα υπόλοιπα τα δίνω ελεημοσύνη. Άραγε θα σωθώ ή βρίσκομαι σε πλάνη;"

Ο γέροντας δεν τους αποκρίθηκε, αν και τον παρακαλούσαν πολύ.

Μετά από τέσσερις μέρες αποφάσισαν να φύγουν, οι κληρικοί[2] όμως τους ενθάρρυναν λέγοντας: "Μη στενοχωρηθείτε, αδελφοί, ο Θεός θα σας ανταμείψει. Γιατί τέτοια συνήθεια έχει ο γέροντας. Δεν βιάζεται να μιλήσει, αν δεν τον φωτίσει ο Θεός".

Πήγαν λοιπόν οι αδελφοί στον γέρονται και του είπαν: "Αββά, προσευχήσου για εμάς". 

"Θέλετε να φύγετε;", τους ρώτησε. "Ναι", αποκρίθηκαν.

Άρχισε τότε να γράφει στο χώμα και, αποδίδοντας στον εαυτό του τις πράξεις εκείνων, μονολογούσε:

"Ο Παμβώ, με το να νηστεύει τρώγοντας κάθε δύο μέρες δύο μικρά ψωμιά, άραγε γίνεται με αυτό μοναχός; Όχι. 

Ο Παμβώ βγάζει με τη δουλειά του δύο κεράτια και τα δίνει ελεημοσύνη. Άραγε γίνεται με αυτό μοναχός; Όχι ακόμη".

Στράφηκε έπειτα και είπε στους αδελφούς:

"Καλές είναι οι πράξεις, αν όμως φυλάξεις καθαρή τη συνείδηση απέναντι στον συνάνθρωπο, τότε θα σωθείς".

Και εκείνοι, ικανοποιημένοι με την απάντηση, έφυγαν γεμάτοι χαρά.

[1] Το κεράτιον ήταν μικρό ασημένιο νόμισμα, ενώ το νουμίον ήταν νόμισμα ευτελούς αξίας: 300 νουμία έκαναν ένα κεράτιον.

[2] Εννοεί τους ιερείς του μοναστικού οικισμού, όπου ζούσε ο γέροντας

Ευεργετινός, Τόμος Γ΄, σελ. 24