Ο ῞Οσιος ᾿Ιωάννης ὁ ἐν Ροστώφ, ὁ Φιλεύσπλαγχνος καὶ Δασύτριχος, ὁ διὰ Χριστὸν Σαλὸς

ΣΤΟ Ροστώφ, στὸν ῾Ιερὸ Ναὸ τοῦ ῾Αγίου ῾Ιερομάρτυρος Βλασίου, ἐφυλάσσοντο τὰ τίμια Λείψανα τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ Φιλεύσπλαγχνου. 

᾿Επὶ τοῦ τάφου ὑπῆρχε ἕνας ἀσημένιος Σταυρὸς καὶ ἕνα Ψαλτήρι στὰ λατινικά. Μία ἐπιγραφὴ στὸ Ψαλτήρι ἀνέφερε τὰ ἑξῆς: 

«Κατὰ τὸ ἔτος 7089 (1581), κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν τοῦ Σεπτεμβρίου, ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ μεγάλου ῾Ηγεμόνος Τσάρου καὶ μεγάλου Δουκὸς ᾿Ιωάννου (τοῦ Τρομεροῦ), υἱοῦ τοῦ Βασιλείου, εἰς τὴν θεοφύλακτον πόλιν τῆς Ροστοβίας μετέστη πρὸς Κύριον ὁ ῞Αγιος τοῦ Θεοῦ ᾿Ιωάννης ὁ Δασύτριχος καὶ ἐτάφη εἰς τὸν Ναὸν τοῦ ῾Αγίου ῾Ιερομάρτυρος Βλασίου εἰς τὸ Ζαρόβιγε· ἐκ τοῦ τάφου αὐτοῦ χαρίζονται θεραπεῖαι εἰς τοὺς μετὰ πίστεως προσερχομένους ἀσθενεῖς. Κατὰ τὸ ἔτος 1702, ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ μεγάλου ῾Ηγεμόνος Τσάρου καὶ μεγάλου Δουκὸς πάσης Ρωσίας Πέτρου (τοῦ Μεγάλου), υἱοῦ τοῦ ᾿Αλεξίου, κατὰ τὴν δευτέραν Κυριακὴν τῶν Νηστειῶν, πρώτην ἡμέραν τοῦ Μαρτίου, ἀφίχθη εἰς τὴν Ροστοβίαν ὁ σεβασμιώτατος ᾿Αρχιεπίσκοπος (῞Αγιος) Δημήτριος, ἀναλαβὼν τὸν θρόνον τῆς Μητροπόλεως Ροστοβίας καὶ ᾿Ιαροσλαβίας. 

᾿Απὸ τοῦ καιροῦ τῆς μεταστάσεως τοῦ μακαρίου ᾿Ιωάννου τοῦ Δασυτρίχου καὶ Φιλευσπλάγχνου ἄχρι τοῦ νῦν εὑρίσκετο ἐπὶ τοῦ τάφου αὐτοῦ ἡ βίβλος αὕτη, λίαν πεπαλαιωμένη, τὸ Ψαλτήριον τοῦ Δαβίδ, εἰς τὴν λατινικὴν διάλεκτον, μὲ τὴν ὁποίαν (βίβλον) ὁ ῞Αγιος τοῦ Θεοῦ προσηύχετο πρὸς τὸν Θεόν, ἀναγινώσκων. 

Βλέπων δὲ ταύτην οὕτω πεπαλαιωμένην καὶ διαλελυμένην, ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημήτριος διέταξε, ὅπως βιβλιοδετηθῇ ἐκ νέου καὶ ἀποκατασταθῇ καὶ τεθῇ πάλιν ἐπὶ τοῦ τάφου τοῦ μακαρίου ᾿Ιωάννου, παραμένουσα ἀχωρίστως ἐκεῖ μέχρις ἐσχάτων». 

*** 

ΚΑΝΕΙΣ δὲν γνωρίζει πραγματικὰ ποιός ἦταν αὐτὸς ὁ εὐλογημένος ᾿Ιωάννης. ῎Εφθασε στὸ Ροστὼφ κάποια στιγμή, κατὰ τὴν συγκεχυμένη περίοδο τῆς βασιλείας τοῦ ᾿Ιβὰν τοῦ Τρομεροῦ. Εἰκάζεται, ὅτι ἦταν καὶ αὐτὸς ἕνας νεοφώτιστος ἀπὸ τὴν Δύσι, ὅπως ὁ ῞Οσιος Προκόπιος τοῦ Οὔστιουγκ († 8 ᾿Ιουλίου 1303). 

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιωάννης ἐδιάβαζε συνεχῶς τὸ Ψαλτήρι καὶ τὸ εἶχε σχεδὸν ἀποστηθίσει. ῎Αρχισε τὴν ἄσκησι τῆς διὰ Χριστὸν σαλότητος στὸ Ροστὼφ καὶ ἔζησε ὅλη του τὴν ζωὴ ἐκεῖ μὲ μεγάλη στέρησι, στενοχώριες καὶ διωγμούς, τόσο ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ὅσο καὶ ἀπὸ τὸν διάβολο. Εἶχε πνευματικὲς σχέσεις μὲ τὸν ῞Οσιο Εἰρήναρχο τὸν ῎Εγκλειστο τοῦ Ροστὼφ († 13 ᾿Ιανουαρίου 1616). 

῏Ηταν τελείως ἄστεγος καὶ ἐφιλοξενεῖτο ἐνίοτε ἀπὸ μία ἡλικιωμένη χήρα ἢ τὸν πνευματικό του Πατέρα, τὸν π. Πέτρο τοῦ ῾Ιεροῦ Ναοῦ τῶν ῾Αγίων Πάντων· αὐτοί, ὅταν ἐκοιμήθη τὸν ἐνεταφίασαν, κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν του, ὄπισθεν τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος τοῦ ξύλινου Ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Βλασίου, ἐνῶ εἶχε ἐκσπάσει μία φοβερὰ καταιγίδα μὲ πολλοὺς κεραυνοὺς καὶ ἀστραπές. 

***

ΣΥΝΤΟΜΑ μετὰ ἀπὸ τὴν κοίμησι τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου, πολλὰ θαύματα ἄρχισαν νὰ ἐπιτελοῦνται στὸν τάφο του. Μεταξὺ τῶν θεραπευθέντων ἦταν καὶ ὁ ᾿Επίσκοπος τοῦ Ροστώφ, Κύριλλος. 

῾Ο ῾Ιεράρχης ἦταν προχωρημένης ἡλικίας, παράλυτος στὰ χέρια καὶ τὰ πόδια καὶ καθηλωμένος σὲ μία καρέκλα. Μετὰ ἀπὸ ἔνθερμη προσευχὴ στὸν τάφο τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου, ὁ ᾿Επίσκοπος μεταφέρθηκε στὸν ῾Ιερὸ Ναὸ καὶ θεραπεύτηκε. 

῏Ηταν τόσο ἀποτελεσματικὴ ἡ θεραπεία, ὥστε κατώρθωσε νὰ ἐπιστρέψη σπίτι του, βαδίζοντας χωρὶς νὰ ὑποβαστάζεται ἀπὸ κανέναν. ῾Η μνήμη τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννη τοῦ Φιλεύσπλαγχνου ἑορτάζεται κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του, τὴν 3η Σεπτεμβρίου, ἐπίσης δὲ τὴν 12η Νοεμβρίου, κατὰ τὴν ὀνομαστική του ἑορτή (ρωσικὴ συνήθεια). 

᾿Επωνομάσθηκε δὲ Φιλεύσπλαγχνος (᾿Ελεήμων) ἀπὸ τὴν ἀφθονία τῶν ἰάσεων, οἱ ὁποῖες ἐτελοῦντο στὸ μνῆμα του, ὅπως καὶ ὁ ὁμώνυμός του ῞Αγιος, ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Αλεξανδρείας, ᾿Ιωάννης ὁ ᾿Ελεήμων. ᾿Επίσης, ὀνομάζεται καὶ Δασύτριχος, λόγῳ τῆς πλουσίας καὶ πυκνῆς κόμης του. Ταῖς τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ ᾿Ελεήμονος, τοῦ διὰ Χριστὸν Σαλοῦ πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. ᾿Αμήν! 

Πηγές: 

1. Архіепископъ Сергій (Спасскій), Полный Мѣсяцесловъ Востока, т. ІІ, стр. 269б и 252б, Владиміръ 1901 г., Москва 1997. 

2. Священникъ Іоаннъ Ковалевскій, Юродство о Христѣ и Христа ради юродивые восточной и русской Церкви, 3е изд., стр. 259-261, Москва 1902, Scarborough, Ontario, Canada 1984. 

3. Монахиня Таисія, Житія русскихъ Святыхъ, 100 лѣтъ русской святости, ІІ, стр. 140, Jordanville, NY, USA 1984. 

4. Bishop Varlaam Novakshonoff, God's Fools, The lives of the holy "Fools for Christ", 3rd ed., pp. 45, Synaxis Press, Dewdney, B.C., Canada, 1997. 

5. Νέος Συναξαριστὴς τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, ὑπὸ ῾Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, τ. Αʹ, Σεπτέμβριος, σελ. 35-36, ἐκδόσεις ᾿Ορμύλια 2001. 

6. ῾Ημεῖς Μωροὶ διὰ Χριστὸν — Βίος καὶ πολιτεία ῾Οσίων Σαλῶν, ἔκδοσις ῾Ιερᾶς Καλύβης ῾Αγίου ᾿Ιωάννου τοῦ Θεολόγου, Νέα Σκήτη ῾Αγίου ῎Ορους 2005, σελ. 70-71 (Μετάφρασις τοῦ 4). 

7. Website of the "Orthodox Church in America", Feasts and Saints, September 3: www.oca.org 8. Website of the "Moscow Patriarchate", Вера и Жизнь/Церковный календарь/Месяцеслов: www. mospat.ru