Σαλότητα, η Θεία τρέλα και οι αναρχικοί της ορθοδοξίας (Β’)

« Ἡ γάρ σοφία τοῦ κόσμου τούτου, μωρία παρά τῶ Θεῶ ἐστίν» Πρός Κορινθίους 3,19.

ΑΛΛΟΙ ΣΑΛΟΙ

Ἐκτός ἀπό αὐτούς τούς δύο πολύ γνωστούς Σαλούς, ἡ ἐκκλησία τιμᾶ σάν ἁγίους καί ἄλλους, ὅπως τήν Ὁσία Ἰσιδώρα τή Σαλή, ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες τῆς ἐξάπλωσης τοῦ Χριστιανισμοῦ, πού ἔζησε στήν

Αἴγυπτο, τήν ἁγία μάρτυρα Δόμνα ἀπό τή Νικομήδεια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τόν ἅγιο Εὐφρόσυνο τόν μάγειρο, τόν ἅγιο Θεόδωρο τόν διά Χριστό Σαλό, τόν Μᾶρκο τόν Σαλό, τόν Σάββα τόν Βατοπεδινό ἀπό τή Θεσσαλονίκη, πού ἔζησε τόν δέκατο τρίτο αἰῶνα, τόν Ὅσιο Θεοδοῦλο
τόν Κύπριο καί νεότερους, ὅπως τόν ἅγιο παπά Παναγή Μπασιά, τόν Κεφαλλονίτη (1801-1888), ἕναν μορφωμένο καί πολύγλωσσο ἱερομόναχο.

Ὁ ἅγιος Παναγῆς συνήθιζε νά μπαίνει στά καταστήματα καί νά ἀνοίγει μόνος του τά ταμεῖα, νά παίρνει τά χρήματα καί στή συνέχεια νά τά μοιράζει στούς φτωχούς.

Τέλος τόν νεομάρτυρα τόν Ἀγγελή τόν Χῖο, πού κοιμήθηκε τό 1813. Τό ἰδιαίτερο στοιχείο μέ τόν Ἀγγελή τόν Χῖο ἦταν ὅτι διάλεξε σκόπιμα νά δεχτεῖ ὅλη τήν περιφρόνηση τῶν πιστῶν ἀφοῦ ὑποκρίθηκε τόν ἐξωμότη. Ὅταν ἐξορίστηκε στή Χῖο συνήθιζε νά μπαίνει στίς ἐκκλησιές καί νά τίς καταβρέχει μέ τά δάκρυά του. Μία φορά ἕνας παπάς θύμωσε καί τόν ἔβγαλε ἔξω μέ ἀποτέλεσμα αὐτός νά τόν ἀπειλεῖ φωνάζοντας ὅτι θά τόν φονεύσει. Ὅταν ἦταν ὁ μῆνας τοῦ ραμαζανίου, (ὁ ἱερός μῆνας τῶν μουσουλμάνων), πῆγε καί κάθισε ἔξω ἀπό ἕνα τουρκικό σπίτ,ι ἄναψε τό τσιμποῦκι, ἔπινε νερό καί ἔλεγε ὅτι ἦταν χριστιανός καί θέλει νά μαρτυρήσει γιά τήν χριστιανική πίστη.

Τότε ὁ Τοῦρκος οἰκοδεσπότης ὄρμισε κατ’ ἐπάνω του καί ἄρχισε νά τόν δέρνει ἀλύπητα ἀλλά ὁ Ἀγγελής ὄχι μόνο δέν ἔκανε νά φύγει, ἀλλά ἔμεινε μέ τό χαμόγελο νά τρώει τό ξύλο τοῦ Τούρκου. Χαρακτηριστικό εἶναι καί τό τέλος αὐτοῦ του ἁγίου. Κάποτε ζήτησε νά τοῦ φέρουν μία ὄρνιθα καί ὅταν τοῦ τήν ἔφεραν εἶπε: «-Ποιός εἶναι ἐπιτήδειος νά τῆς κόψει τό κεφάλι με τή μία;». Τότε πρόβαλε ἕνας νεαρός καί τῆς ἔκοψε τό κεφάλι. Ὁ Ἀγγελής πῆρε μέ τό ἕνα χέρι τό πτηνό καί μέ τό ἄλλο χέρι τό κομμένο κεφάλι, σήκωσε τά μάτια στόν οὐρανό καί εἶπε: «-Οὕτω Χριστέ μου νά χωριστεῖ καί τό ἰδικόν μου κεφάλι με τή μία ἀπό τό σῶμα μου». Καί ἡ διήγηση τελειώνει ὡς ἑξῆς: «…εὐθύς μέ τήν πρώτη ἀπετμήθη ἡ πάντιμος αὐτοῦ κεφαλή καί ἔλαβε τοῦ μαρτυρίου τόν στέφανον».

Ἀλλά ὁ κατάλογος τῶν Σαλῶν ἁγίων, δηλαδή αὐτῶν πού διάλεγαν ἕνα ἰδιότυπο τρόπο ζωῆς κουβαλώντας πάνω τους τόν καθρέπτη τῆς ἀνθρώπινης ὑποκρισίας ἐνῷ μέ τήν «τρέλα» τούς προσπαθοῦσαν νά προσγειώσουν τούς ἀνθρώπους ἀπό τά μεγάλα σφάλματά τους εἶναι μεγάλος. 

Στήν ἱστορία τῆς εὐρύτερης ἀνατολικῆς ἐκκλησίας ἀναφέρονται πολλοί Σαλοί, ὅπως ὁ Συμεών ἀπό τήν Ἔδεσσα τῆς Συρίας, ἐπί αὐτοκράτορα Ἰουστινιανού, ὁ Μᾶρκος ὁ Σαλός στήν Ἀλεξάνδρεια πού ἔζησε τόν 6ο αἰῶνα, ὁ ἅγιος Σερραπίων ὁ Σινδονίτης (πῆρε τό ὄνομα σινδονίτης ἐπειδή ἡ μοναδική του περιουσία ἦταν ἕνα σεντόνι), ὁ Θωμάς ὁ Σαλός ἀπό τήν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας, ὁ ὅσιος Θεοδόσιος ὁ Κύπριος κ.α.

Χαρακτηριστικό εἶναι καί τό παρακάτω συγκλονιστικό παράδειγμα σαλότητας πού διηγεῖται ὁ Ἰωάννης τῆς Ἐφέσου. Συνέβη στήν πόλη Ἀμίδα τῆς Μεσοποταμίας περίπου τό 541 μ.Χ. μέ πρωταγωνιστές ἕνα νεαρό ζευγάρι, τόν Θεόφιλο καί τήν Μαρία, πού κατάγονταν ἀπό τήν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας. Ὁ Θεόφιλος προσποιοῦνταν τόν μῖμο καί ἡ Μαρία τήν πόρνη καί γύριζαν στήν πόλη κοροϊδεύοντας τόν κόσμο καί κάνοντας χοντρά ἀστεία. Στή διήγησή του ὁ Ἰωάννης γράφει πολλά κολακευτικά λόγια γιά τό ὡραῖο παρουσιαστικό καί τήν ἑλκυστική τους φυσιογνωμία. Καί ἐνῷ τήν ἡμέρα ἔπαιζαν μέ τόν κόσμο, τίς νύχτες ἀνέβαιναν κρυφά στό τεῖχος τῆς πόλεως καί προσεύχονταν μέ τό πρόσωπο πρός τήν Ἀνατολή καί τά χέρια τεντωμένα σέ σχῆμα σταυροῦ. Ὅταν τό μυστικό τους ἔγινε τελικά γνωστό, ἐξαφανίστηκαν ἀπό τήν πόλη. Ὁ Ἰωάννης τῆς Ἀμίδας τούς ὀνομάζει ἁγίους καί μεγάλους ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ. 

Η ΣΑΛΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ

Ἡ βιογραφία τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα τοῦ Σαλοῦ εἶχε μεταφραστεῖ ἀπό τόν 13ο αἰῶνα στά ρωσικά καί εἶχε μεγάλη ἐπίδραση στή νεοφώτιστη τότε, στήν ὀρθοδοξία, Ρωσία.

Εἶναι χαρακτηριστικό πώς τό παράδειγμα τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα βρῆκε τόσους πολλούς μιμητές στή Ρωσία, ἔτσι πού μποροῦμε νά ποῦμε πώς ἄν καί δέν μπορεῖ ἡ Ρωσία νά διεκδικήσει τήν πατρότητα αὐτῆς τῆς θείας μανίας, ἐν τούτοις, ἔγινε ἡ χώρα τῆς προτιμήσεως αὐτοῦ του τρόπου ἄσκησης. 

Αὐτή ἡ μανία γιά τόν Θεό, ἡ θεία τρέλα, εἶχε γίνει ἕνα πολύ συχνό φαινόμενο στή Ρωσία καί οἱ Σαλοί μέ τό ρωσικό ὄνομα, Yurodivi, ἦταν πάντα πολυάριθμοι καί δημοφιλεῖς ἀπό ὁπουδήποτε ἀλλοῦ.

Οἴ Yurodivi εἶχαν πολλά κοινά σημεῖα μέ τούς βυζαντινούς Σαλούς, ἀφοῦ ἄλλωστε ἀπό αὐτούς ἐμπνεύστηκαν καί τό παράδειγμά τους ἀκολούθησαν στήν ἀσκητική τους ζωή. Ὅμως ὁ ρωσικός ὅρος «Yurodstvo», ἔχει κάποιες διαφορές σχετικά μέ τή Βυζαντινή Σαλότητα, ὅσον ἀφορᾶ τήν κοινωνική συμπεριφορά.

Ἡ ρωσική ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ Bochaus, πού ἐκδόθηκε στίς ἀρχές τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα, ἀναφέρεται μέ σαφήνεια στά κοινά στοιχεία μεταξύ τῶν Σαλῶν καί τῶν Yurodivi, ἐξηγώντας τή μορφή τῆς ζωῆς τῶν Βυζαντινῶν Σαλῶν. «Εἶναι ἡ πίστη αὐτῶν, πού ὀρμόμενοι ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πλησίον υἱοθετοῦν μιά ἀσκητική μορφή τῆς χριστιανικῆς πίστεως πού ὀνομάζεται «μανία» γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Αὐτοί ἀρνοῦνται θεληματικά τίς ἀνέσεις καί τά ἀγαθά τῆς οἰκογένειας καί δέχονται νά πάρουν τή μορφή ἑνός τρελοῦ πού δέν γνωρίζει τούς κανόνες τῆς συμβατικότητας καί τῆς κοσμικότητας καί κάνει συχνά ἐνέργειες σκανδαλώδεις».

Στή συνέχεια ἡ ρωσική ἐγκυκλοπαίδεια δίνει μεγάλη ἔμφαση στήν κοινωνική πλευρά τοῦ φαινομένου. «Αὐτοί οἱ ἀσκητές δέ δίστασαν νά ποῦνε τήν ἀλήθεια στούς δυνατούς αὐτοῦ τοῦ κόσμου κατηγορώντας αὐτούς πού εἶχαν ξεχάσει τή δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καί παρηγορώντας ἐκείνους τῶν ὁποίων ἡ εὐσέβεια φοβόταν τόν Θεό».

Τό Yurodstvo, δηλαδή ἡ ρωσική Σαλότητα, ἐπηρέασε τή θρησκευτική ζωή τῆς Ρωσίας, πολύ περισσότερο ἀπό ὅτι ἡ ἴδια ἡ Σαλότητα τό Βυζάντιο. Ὅπως ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὁ Vsevolod Rochau, «δέν μπορεῖ κανείς νά διαβάσει μία σελίδα ρωσικῆς θρησκευτικῆς ἱστορίας χωρίς νά δεῖ νά παρουσιάζεται κάποιος ὀνομαστός Yurodivi».

Ἀπό τά μέσα τοῦ 16ου αἰῶνα τό Yurodstvo θά ἐξελιχτεῖ σέ κίνημα καί θά φτάσει στό ἀποκορύφωμά του. Οἱ κυριότεροι λόγοι γιά αὐτή τήν ἄνθηση τῆς ρωσικῆς Σαλότητας, ἦταν ἀφενός ἕνα αὐστηρό θεοκρατικό πολίτευμα πού εἶχε ἐπιβάλει ὁ τσάρος Ἰβᾶν ὁ Τρομερός καί ἀφετέρου ἡ μετατροπή τῆς διοίκησης τῆς ἐκκλησίας σέ Συνοδική ἀπό τόν Μεγάλο Πέτρο, γεγονός πού τῆς ἀφαιροῦσε μεγάλο μέρος τῆς ἐλευθερίας της.

Ἔτσι, ἀπό τά μέσα τοῦ 16ου αἰῶνα μέχρι καί τά μέσα τοῦ 18ου, οἱ Yurodivi θά ἐκφράζουν γιά τόν ρωσικό λαό τήν ἐλευθερία πού τοῦ τήν εἶχαν στερήσει καί θά γίνουν οἴ πιό ἐπικίνδυνοι κήρυκες αὐτῆς τῆς «ἐσωτερικῆς ἐλευθερίας», τόσο γιά τήν κρατική πλέον ἐκκλησία, ἀλλά καί γιά τό κράτος καί γιά τόν ρωσικό λαό.

Οἱ πιό γνωστοί Yurodivi εἶναι: Ὁ ἅγιος Προκόπιος, πού ἔζησε στίς ἀρχές τοῦ 14ου αἰῶνα. Ἦταν πλούσιος ἔμπορος ὁ ὁποῖος ἀφοῦ ἔδωσε ὅλη τήν περιουσία του στούς φτωχούς, ἔγινε ὁ ἴδιος ζητιάνος καί κοιμόταν μέ τούς σκύλους ἤ πολλές φορές στά σκαλοπάτια τῶν ἐκκλησιῶν. Προσευχόταν διαρκῶς γιά τήν πόλη καί τούς κατοίκους της οἱ ὁποῖοι τόν θεωροῦσαν προφήτη. Ἀναγνωρίστηκε σάν ἅγιος ἀπό τήν Σύνοδο τῆς Μόσχας, τό 1547. Ἄλλοι δύο φημισμένοι Yurodivi πού ἔζησαν στήν περιοχή τοῦ Novgorod, ἦταν οἱ Νικόλαος καί Θεόδωρος, (+1392). Κατοικοῦσαν στίς ὄχθες τοῦ Βόλγα. Πολλές φορές πήγαιναν στή γέφυρα τοῦ ποταμοῦ γιά νά μαλώσουν, νά χτυπηθοῦν καί νά πέσουν στό νερό τοῦ ποταμοῦ, χλευάζοντας ἔτσι τούς πολῖτες τῆς πόλης πού ἔκαναν τό ἴδιο ἐπειδή ἦταν χωρισμένοι σέ δύο στρατόπεδα, ἀπό πολιτικές ἡ τοπικές διαμάχες. Ἕνας ἄλλος Yurodivi ἀπό τό Novgorod, ἦταν ὁ Μιχαήλ Klopski, (+1453 ή 54). Ἔγινε μοναχός στό μοναστῆρι τῆς Ἁγίας Τριάδας περνώντας μία σκληρή ἀσκητική ζωή, μέσα στή σιωπή. Δέν δίστασε νά ἐπιτρέψει τήν εἴσοδο σέ 30 ἀλῆτες μέ τά ὄπλα τους στό μοναστῆρι νά τούς βάλλει στό τραπέζι καί νά τούς σερβίρει φαγητό. Ὁ Ἰσίδωρος ἀπό τό Ροστόβ, (+1474), ἦταν θαυματουργός καί εἶχε τό χάρισμα τῆς προφητείας. Τόν ἔβριζαν καί τόν χτυποῦσαν ἐνῷ ὑπέμενε ὅλες τίς δοκιμασίες μέ ὑπομονή, ὅπως τό κρύο τοῦ χειμῶνα καί τά ἐγκαύματα τοῦ ἡλίου, ἀφοῦ γύριζε γυμνός. Ἰδιαιτέρα τιμᾶται στήν Πετρούπολη μία γυναῖκα Σαλή, ἡ ἁγία Ξενία, (+1803). Μετά τόν θάνατο τοῦ ἄντρα της φόρεσε ἀντρικά ροῦχα καί αὐτοονομάστηκε Ἀντρέας. Δούλευε γιά τούς φτωχούς καί τή νύχτα προσευχόταν γιά τόν κόσμο. Ἡ πιό γνωστή ὅμως ἁγία Yurodivi τῆς Ρωσίας, εἶναι ἡ μοναχή Πελαγία Ἰβάνοβα Serebzenkova, (+1884), πού μόνασε στό μοναστῆρι τοῦ ἁγίου Σαρώφ. Ἀπό τή διήγηση τῆς μοναχῆς Ἄννας, ἡ ὁποία ἦταν πνευματική ἀδελφή τῆς Πελαγίας, μαθαίνουμε πολλά ἀπό τή ζωή της πού μοιάζει σέ μεγάλο βαθμό μέ τή ζωή τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα τοῦ Σαλοῦ, τόν ὁποῖο σέ πολλά σημεῖα προσπάθησε συνειδητά νά μιμηθεῖ.

Η ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΣΑΛΟΤΗΤΑ

Οἱ περισσότεροι Σαλοί, ὅπως βλέπουμε, ἔζησαν στίς ἀνατολικές ἐπαρχίες τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, περιοχές ὅπου ἐπικράτησε πιό νωρίς ὁ Χριστιανισμός καί διαμόρφωσαν αὐτό τό ἰδιότυπο ἀλλά καί χαρισματικό εἶδος τῆς ἀφοσίωσης στήν χριστιανική πίστη, ἕνα εἶδος πού διακρίνονταν ἀπό τήν περιφρόνηση τοῦ κατεστημένου, τῆς ἐπίσημης ἐκκλησίας, τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ τους, δίνοντας μέ τήν προσωπική τους στάση τό παράδειγμα τῆς ἀληθινῆς πίστης. 

Γρήγορα ὅμως οἱ περιοχές αὐτές πέρασαν στήν ἐπικράτεια τοῦ Ἰσλάμ, καί οἱ πληθυσμοί σέ μεγάλη πλειοψηφία ἄλλαξαν θρησκεία. Ὅσο καί ἄν ὅμως μᾶς φαίνεται παράδοξο, καί ἀπίθανο, γιά ὅσους χαράζουν αὐστηρές διαχωριστικές γραμμές ἀνάμεσα στίς θρησκεῖες, ἡ Σαλότητα πέρασε καί στόν κόσμο τοῦ Ἰσλάμ. Ἄλλωστε ἡ ἱερή Καππαδοκία, ἡ πηγή τοῦ μικρασιατικοῦ μοναχισμοῦ ἔγινε, μετά τήν ἐπικράτηση τοῦ Ἰσλάμ, ἡ κοιτίδα μουσουλμανικῶν θρησκευτικῶν μοναχικῶν ταγμάτων, ἐνῷ Χριστιανοί μοναχοί εἶναι οἱ ἱδρυτές τῶν νέων μοναστικῶν σχολῶν μέ τήν μουσουλμανική ἐπικάλυψη.

Δίπλα ἀκριβῶς ἀπό τίς λαξευτές ἐκκλησίες τῶν Χριστιανῶν ἐρημιτῶν, βρίσκεται τό Χατζή Μπεκτᾶς, τό κέντρο τοῦ γνωστοῦ μουσουλμανικοῦ τάγματος τῶν Μπεκτασήδων. Ἄλλωστε τό μεγάλο μυστήριο τῆς μεταστροφῆς τῆς ἑλληνόφωνης καί χριστιανικῆς Μικρᾶς Ἀσίας στό τουρκόφωνο Ἰσλάμ, ἀφήνει πολλά περιθώρια γιά νά πιστέψουμε τήν μετάβαση ἀπό τόν ἕνα μυστικισμό στόν ἄλλο μέ τά ἴδια πρόσωπα καί τίς ἴδιες βασικές μεθόδους ἐσωτερικῆς προσέγγισης, παρά τήν ἀλλαγή τῆς ἐξωτερικῆς θρησκευτικῆς ἐπικάλυψης. Τό μυστικιστικό Ἰσλάμ, ἰδιαίτερα αὐτό τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὀφείλει τήν δημιουργία του στό μοναστικό κίνημα αὐτῆς τῆς περιοχῆς, πού πρώτη δίδαξε τόν χριστιανισμό σάν μία οἰκουμενική θρησκεία

Οἱ Σαλοί τώρα ἔχουν ἄλλο ὄνομα καί ὀνομάζονται Ἀπτάληδες καί Καλεντέρηδες. Ἡ λέξη Καλεντέρης σημαίνει τόν πτωχό, ἄγαμο, ἀποσπασμένο, ἀφοσιωμένο στήν ὁδό τοῦ Δίκαιου Θεοῦ, τόν ἀμέριμνο, τόν μή σκοτιζόμενο γιά τίποτα, τόν κοσμικό. Οἱ Καλεντέρηδες κυκλοφοροῦν στά χωριά τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ξυρισμένοι, μέ μοναδική τους περιουσία ἕνα φτωχό χιτῶνα. Τρῶνε χοιρινό καί πίνουν κρασί, πράγματα ἀπαγορευμένα γιά τή μουσουλμανική θρησκεία καί σκανδαλίζουν μέ τόν τρόπο τους τούς πιστούς. Κάνουν τόν τρελό καί συχνά κοροϊδεύουν ὅσους πᾶνε νά προσευχηθοῦν στά τζαμιά. Μιλᾶνε συνήθως τουρκικά, ἀναμεταξύ τους ὅμως ἔχουν μίαν ἄλλη διάλεκτο. τήν ὁποία οἱ Τοῦρκοι δέν καταλαβαίνουν. Ἀδιάφοροι γιά τά ἐγκόσμια περιφρονοῦσαν κάθε κοσμική τάξη.

Ὅπως ἀναφέρεται, ἦταν μία πρόκληση γιά τά μουσουλμανικά ἤθη πού δέν διέφεραν σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τά χριστιανικά. Δέν προσεύχονταν ὅπως οἱ ἄλλοι μουσουλμάνοι καί ἔτρωγαν μέ μεγάλη λαιμαργία, ἐνῷ οἱ ἄλλοι πιστοί νήστευαν τήν ἡμέρα τοῦ μήνα τοῦ Ραμαζανίου. Ἐμφανίζονταν ξυρισμένοι καί ἔφταναν στό σημεῖο νά ξυρίσουν καί τά φρύδια τους, (σημερινή μόδα), ἐνῷ περιφέρονταν στίς πόλεις ἐλεύθεροι καί ἀμέριμνοι κρατώντας τουμπελέκια πού τά χτυποῦσαν ὅταν ὁ μουεζίνης καλοῦσε ἀπό τόν μιναρέ τούς πιστούς γιά τήν προσευχή. Διακρίνονταν ὅμως γιά τήν μεγάλη ἐγκράτειά τους, τήν προσήλωσή τους στήν πίστη ὅτι ἡ καρδιά ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἀπό τήν ὑποκρισία τῆς προσευχῆς τῶν πιστῶν.

Ὁ ἁπλός λαός τούς θεωροῦσε σοφούς μέ τήν ὑπερκόσμια ἔγνοια τῆς λέξεως. Ἕνα μεγάλο μέρος αὐτῶν τῶν Καλεντέρηδων εἶχε ἀποκτήσει τήν ὀνομασία Ἀπτάληδες, μία φράση πού καί σήμερα ἀκόμα χρησιμοποιεῖται συχνά στήν Ἑλλάδα γιά νά ὑποδηλώσει τόν ἀνίδεο, τόν ἄσχετο, τόν ἀγράμματο ἀμόρφωτο.

Τό φαινόμενο αὐτό τῶν Καλεντέρηδων καί τῶν Ἀπτάληδων εἶναι ἄλλο ἕνα στοιχεῖο πού ὑποδηλώνει πῶς ἡ μυστικιστική παράδοση καί ἡ Σαλότητα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας συνεχίστηκε καί μετά τήν ἐπικράτηση σέ μεγάλο βαθμό ἐπιφανειακά του ἰδιότυπου τουρκικοῦ Ἰσλάμ. 

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Ἡ σημερινή ἐποχή εἶναι γνωστό πώς ἔχει ἀπορρίψει τά θρησκευτικά, ἀλλά καί κάθε εἴδους ἐσωτερικά ἰδανικά, ἐνῷ ἔχει θεοποιήσει αὐτά ἀκριβῶς γιά τά ὁποία εἶχαν ἀγωνιστεῖ οἱ Σαλοί νά καυτηριάσουν μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους. Χλιδή καί πρόκληση, ἀντί προσευχῆς καί κατάνυξης. Ὑποκρισία καί διαφθορά, ἀντί ἁγνότητας καί τιμιότητας. Πολυπλόκαμη πλεονεξία ἀντί τῆς λιτότητας. Ἄκρατος καταναλωτισμός, ἀντί τῆς ἐγκράτειας. Αὐτοπροβολή καί αὐτοεπίδειξη ἀντί τοῦ αἰσθήματος τῆς ταπεινότητας. Καί ὅλα αὐτά μέσα στό πνεῦμα τοῦ σκληροῦ ἀνταγωνισμοῦ πού καταξιώνει τά ἰδανικά τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Ὁ «πετυχημένος» τοῦ σημερινοῦ πολιτισμοῦ, ντύνεται μέ τά ἀκριβότερα ροῦχα, λούζεται μέ τά ἀκριβότερα ἀρώματα, κυκλοφορεῖ μέ τήν δερμάτινη τσάντα του καί μέ τά ἀκριβότερα μοντέλα αὐτοκινήτων, κοιτάζοντας συνέχεια τό πανάκριβο χρυσό ρολόι του. Ὁποία τραγική ἀντίθεση μέ τόν ἀχτένιστο, κουρελιάρη, βρώμικο, ξυπόλυτο ἐκεῖνο Σαλό, πού κοιμᾶται στά σκαλοπάτια κάποιας ἐκκλησίας. Ἄραγε, ποιός ἀπό τούς δύο εἶναι πιό εὐτυχισμένος καί τό κυριότερο ποιός θά ἔχει τήν δικαίωση στήν αἰωνιότητα; Ὁ πλούσιος ἤ ὁ φτωχός Λάζαρος ;

Κάποτε, τά παλιά χρόνια, στά ἑλληνικά χωριά ὑπῆρχε ὁ «τρελός» του χωριοῦ. Ἦταν ὁ μόνος πού εἶχε τήν δυνατότητα νά ἀποκαλύπτει φωναχτά τά ἁμαρτήματα τῶν συγχωριανῶν του καί νά καυτηριάζει τά «κακῶς κείμενα». Σήμερα δέν ὑπάρχει ὁ τρελός του χωριοῦ καί ὅσοι μείνανε τούς ἔχουν κάνει τρόφιμους ψυχιατρείων, ἄλλωστε σέ λίγο καιρό δέν θά ὑπάρχουν οὔτε καί χωριά.

Σήμερα, ἄν ὑπῆρχε κάποιος ἅγιος Σαλός καί κυκλοφοροῦσε στούς δρόμους τῶν μεγαλουπόλεων, σίγουρα θά πίστευε πώς αὐτός εἶναι ὁ λογικός, ἐνῷ ἡ ἴδια ἡ κοινωνία εἶναι μία Σαλότητα τυφλωμένη ἀπό τήν «ἁμαρτία» της, δηλαδή τή θεοποίηση τῆς ἡδονῆς καί τῆς κάθε εἴδους καταναλωτικῆς ἀπόλαυσης. Καί τό χειρότερο, αὐτή ἡ «ἁμαρτία» εἶναι τό ἔμβλημα τοῦ «ἐκσυγχρονισμοῦ», τό πιστοποιητικό της «προόδου», ἡ σημαία τοῦ «πολιτισμοῦ» καί ἔγινε τό καλύτερο ἐμπορικό προϊόν στά «ρεάλιτυ σόου» καί στά δελτία εἰδήσεων ἀπό τίς ὀθόνες τῆς τηλεοράσεως, γεμίζοντας τίς τσέπες τῶν αὐτόκλητων σωτήρων τῆς σύγχρονης ψυχασθένειας. Τό σκάνδαλο, ἡ φυσική ἀνωμαλία καί ἡ κάθε εἴδους διαστροφή προβάλλεται μέ κάθε μέσο σάν πρότυπο μίας ἀρρωστημένης κοινωνίας καί εἶναι προϊόν ἄκρατου πλουτισμοῦ.

Ἴσως ἐδῶ θά ἔπρεπε νά εἴχαμε προβληματιστεῖ ἀπό αὐτό πού εἶχε πεῖ ὁ πατήρ Παϊσιος: «Ὁ καλός ἄνθρωπος ἄν δεῖ κάποια ἀκαθαρσία στή μέση τοῦ δρόμου, θά σπεύσει νά τή μαζέψει. Σήμερα ὅμως αὐτό πού κάνουν εἶναι ἀντί νά μαζεύουν τίς βρωμιές, νά τίς ἀνακατεύουν ὅλο καί περισσότερο, μέ ἀποτέλεσμα ἡ βρῶμα τους νά ἁπλώνεται παντοῦ».

ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ

Πηγή
Δείτε:

Σαλότητα, η Θεία τρέλα και οι αναρχικοί της ορθοδοξίας (Α’)